هشت مارس که به راستی یادآور مبارزه و آرزوی زنان برای آزادی است، هم بیانگر شرایط غمبار زنانی است که همچنان زیر ستم چندگانه اسیرند و هم یادآور مبارزه زنان علیه شرایطی است که تفاوت چندانی با بردگی ندارد. هشت مارس را  در شرایطی برگزار می کنیم که خبرهای هولناک کشتار و خودکشی زنان به ویژه در کردستان ایران بازتاب یافته است. اگر هشت مارس هم شرایط وحشتناک کنونی و هم ادامه مبارزه و امید به رهایی را به یاد می آورد، مقاومت، مبارزه و دستاوردهای زنان در روژآوا و شنگال می تواند و باید در متن هشت مارس قرار گیرد. مروری بر وضعیت زنان در کردستان سوریه پیش از شروع اعتراض های اجتماعی، زنان کرد و عرب و دیگر ملیت هایی که در روژآوا و در عمق خواری می زیستند تصویری از یک جامعه ی بی افق و بی امید به دست می دهد. زنان به ویژه زنان کرد، از مردمی که حتا از داشتن شناسنامه و انتخاب نامی برای خود محروم بودند، برده وار، محروم از هرگونه حق و حقوقی و بدون امید و یا ذهنیتی برای برخورداری از کمترین حقوق انسانی در یک خیزش و شرایط تاریخی بخودآمدند و به الگوی جهانی تبدیل شدند. زنان این بخش از سوریه، به سرعت، گویی از هر نظر دوباره زندگی یافتند. شخصیت، پیشتازی، مبارزه، شجاعت و آگاهی و حرمت به خویش و شوق به زندگی در زنان روییده شد. زمانی که داعش در  بخش هایی از عراق حکومت اسلامی خود را اعلام کرد و به شنگال حمله برد و هزاران زن ایزدی را به بردگی برد و به سوریه حمله ور شد، و رقعه را پایتخت خود اعلام کرد، نخستین قربانیان این هجوم زنان و دخترانی بودند که به دست داعشیان اسیر شدند. برای آزاد سازی شمال سوریه و به ویژه در کوبانی زنان حماسه آفریدند و جان باختند و هزاران هزار به مبارزه و سازندگی پیوستند. در این مقطع تاریخی، هشت مارس به راستی با این چنین مبارزه ای معنا می گیرد. در هجوم داعش و حکومت ترکیه و سوریه و ایران زنان بیش از همه قربانی شدند. هزاران زن به بردگی جنسی یا  مانند غنیمت جنگی گرفته شدند. داعشیان و دیگر جماعت اسلامی و اردوغانی، همانند صدر اسلام ناب و شاهان عثمانی، زنان جوان و دختران را در بازار برده فروشی با چند دلار به معامله گذاشتند، زنان را ناچار ساختند که در میان داعشیان دست به دست شوند و گاهی شبانه روز دهها بار به آنها تجاوز شود، زیرا که داعشیان حکم داشتند که تکثیر شوند تا خلافت اسلامی همه خاور میانه را اشغال کند. آنان به تجاوز، زنان و دختران جوان را به اجبار و یا به نام جهاد نکاح، حامله می کردند. کم نیستند زنانی که برای نجات از چنین شرایطی، مرگ را  استقبال کردند و به زندگی خود پایان دادند و یا با پذیرش خطر مرگ در فرار، کشته و یا به شکنجه گاه برده شدند. رسانه ها از گورهای دستجمعی دهها و صدها نفره زنان خبر می دهند.  همانگونه که بنیانگذاران هشت مارس به رهبری روزا لوکزامبورگ ها و کلارا زتکین های کمونیست بیان کردند، این روز، روز مبارزه برای رهایی و روز فریاد مشترک زنان زیر ستم و زنان کارگر و زحمتکشی است که در سراسر جهان استثمار می شوند  و همانند کالا با آنان رفتار می شود. زنان ایزدی و زنان زیر ستم در کردستان سوریه، اما ستم اسلامی ایدئولوژیک و طبقاتی و سنتی را در شرایطی به مبارزه گرفتند که در یک جامعه و فرهنگ و سنت عقب مانده  و سرکوب شده و مرد سالار گرفتار بودند.  

هشت مارس به وسیله زنان در شمال سوریه و عراق معنای واقعی خود را یافت. نه تنها برای برگزاری یک روز تاریخی بلکه برای برپاخاستن و تن به خواری و ستم ندادن. از آن خیزش تا به امروز تغییر و تحولات زیادی در کانتون های جزیره و کوبانی و عفرین  که مرکز جنگ و هجوم داعش و ارتش های ترکیه و سوریه و ایران بوده اند رخ داده است. در کانتونهای خودگردان، یگان‌های مدافع زنان یا ی‌پ‌ژ ( Yekîneyên Parastina Jinê) با نیروی خود زنان، در کنار یگانهای مدافع خلق (ی پ گ) از مردان سازمان داده شدند. زنان در  در شوراهای محلی (مجلس ها) و آکادمی ها و رهبری مشترک در کانون های خودگردان نقطه امید و پشتوانه هایی یافتند و از سال 2012 تا کنون در کمتر از7 سال به دستاوردهایی رسیدند که در صد ساله اخیر کمتر سرزمینی در جهان شاهد آن بوده است.

زنان در روژآو با اراده و آگاهی و با برخوردار از سازماندهی و اتحاد، منشور زنان را با مشارکت تمامی ملیت ها و اقوام ساکن روژآوا و نیز در شنگال  به تصویب رساندند. زنان، قوانین ضد زن و ارتجاعی را مردود دانسته و با تصویب بیانیه حقوق زن  تلاش کردند تا گامی به سوی رهایی بردارند.این منشور توجه بسیاری را به خود جلب کرد. در آغاز این منشور در کانتون جزیره تصویب شد اما با توجه به موقعیتی که بر کردستان سوریه حاکم بود، در منطقه روژآوا گسترش یافت و بر کلیه منطقه و زندگی زنان تاثیر گذار شد.

این بیانیه از همان روز اول در مجمع قانون گذاری کانتون جزیره در یک جلسه رسمی با حضور زنان جامعه از هر ملیت و قومیتی، بدون در نظر گرفتن جمعیت آنها، تصویب و در دستور کار کانتون ها و ارگانها قرار داده شد. این یک تحول رادیکال و نگرش جدیدی در جایگاه زن در جامعه بود و زنان را دگرگون ساخت، آنانرا اعتماد به نفس بخشید و به نیروی خود آشنا ساخت.

این بیانیه با کم و کاستی هایی، جایگاه ویژه ای به روند  مشارکت جمعی در این جامعه می دهد. کردستان سوریه منطقه ای است که چندین دهه  در برابر ستم و استثمار اقتصادی و اجتماعی و ستمگری های حکومت بعث سوریه مقاومت کرده بود، اینک در محاصره و دخالتگری های نظامی داعش، ایران، سوریه، روسیه، آمریکا، عراق و ترکیه دست به گریبان است و زنان در جبهه های نظامی و سازندگی و مبارزه و زندگی در صف نخست ایستاده اند. باید که از مبارزه  پرشکوه زنان در کوبانی و عفرین و سراسر روژآو و شنگال  پشتیبانی کرد و هشت مارس را در این سنگرها معنا کرد. این گام های ارزنده که با خون هزاران زن و مرد آزادیخواه آفریده شده، با سلطه دوباره حکومت مرکزی و داعش و ترکیه و ایران و عراق، هرلحظه در خطر بازپس گیری است. برای حفظ این دستاوردهای تاریخی و تکامل آن و رهایی کامل، بدون گذر به سوسیالیسم و لغو مالکیت  خصوصی و پایان دهی به مناسبات سرمایه داری از جمله مالکیت بر زن امکان پذیر نیست.