روز یکشنبه چهاردهم بهمن ماه 1397 شمسی، هفت کارگر نوجوان و جوانِ پانزده تا بیست و پنج ساله به سبب آتش ‌سوزی در یک کارگاه تولید ساعت در " شهرک صنعتی " واقع در استان تهران، به شدت مجروح شدند. در تاریخ شانزدهم بهمن، به علت ریزش دیوار یک ساختمان مسکونی در حال ساخت، چهار کارگر ساختمانی مصدوم، و به بیمارستان انتقال یافتند. روز چهارشنبه هفدهم بهمن، در پی وقوع دو حادثه ی جداگانه در حین کارکردن در کلان شهر تهران و شهرستان دزفول، یک کارگر جان خود را از دست داد، و دو کارگر دیگر زخمی شدند. در همین مدت کارگری بیست و دو ساله به نام " محمد رضا صادقیان " بر اثر سقوط در دستگاهِ خردکن در " معدن طلای " شهرستان قروه جان باخت.

خبرهای فوق گوشه ی کوچکی از حوادثِ ناشی از کار است که هر روزه در اطراف و اکنافِ ایران به وقوع می پیوندند. طبق اخبار و اطلاعات مندرج در سایت های داخل، حوادث کار در کشور به نسبت سال های گذشته افزایش داشته است. بطور میانگین روزانه حدود « شش کارگر » در حین کار کردن جان اشان را از دست می دهند. از سویی مشکلاتِ مادی و معیشتی و فشار سنگین کار که به خستگی و بهم ریختن حواس و تعادل فکری کارگران می انجامد، و از سوی دیگر نبود اسباب و وسائل ایمنی، علل بروز سوانح ناگوار در محیط های کار و زحمت هستند.

در گزارش اداره ی کل روابط عمومی سازمان پزشکی قانونی کشور می خوانیم: « ظرف ده سال یعنی از 1387 تا 1396 خورشیدی، 15 هزار و 997 نفر در حوادث ناشی از کار جان خود را از دست داده اند که 15 هزار و 767 نفر از این افراد مرد و 230 نفر زن بوده اند. » متأسفانه اکثریت چشمگیری از این کارگران تحتِ پوشش سازمان تأمین اجتماعی قرار ندارند.

این گزارش می افزاید: « در این ده سال بیشترین تلفاتِ حوادث کار در استان های تهران با سه هزار و 371، اصفهان با یکهزار و 383 و خراسان رضوی با 880 نفر بوده که در مجموع 5 هزار و 634 نفر از تلفات را در برمی گیرد. » ( 1 )

بازرس کانون کارگران ساختمانی سراسر کشور در ارتباط با سوانح محل های کار گفته است: «  پنجاه درصدِ حوادث منجر به فوت در بخش " ساختمان " است. » ( 2 ) این سخنان گواه بر این است که، کارگران ساختمانی بیشتر از سایر بخش های طبقه ی کارگر قربانی سود پرستی سرمایه داران و کارفرمایان می شوند.

اگرچه همه ساله در اغلبِ جوامع سرمایه داری ( توسعه یافته و در حال توسعه ) چند میلیون کارگر دچار سانحه در هنگام کار کردن می ‌شوند که این وقایع به جانباختن، و یا از کارافتادگی تعداد کثیری از آنها منجر می‌ گردند، اما ابعاد این مُعضل در ایران واقعاً تکان دهنده است. محیط های کار در ایران به قتلگاه کارگران تبدیل شده اند.

بر اساس تحقیقات بعمل آمده در زمینه ی " رعایت مسائلِ ایمنی کار " ، ایران در میان کشورهای جهان رتبه ی یکصد و دوم را به خود اختصاص داده ‌که این رتبه ی بسیار پایینی محسوب می شود. ( 3 ) در مراکز کار و تولیدِ ایران، « سطح استانداردهای ایمنی » فوق العاده نازل است و هر لحظه خطر مرگ، مصدومیت، و ابتلاء به انواع بیماری های مُهلک و صعب العلاج، جان و زندگی میلیون ها کارگر را تهدید می کند. اتفاقات و بیماری های مربوط به محیط های کار پس از تصادفات رانندگی یکی از عوامل اصلی مرگ و میر در ایران بشمار می روند. معهذا مراجع و نهادهای رژیم ضد کارگری جمهوری اسلامی یک ذره به لزوم تهیه ی ابزار ایمنی و تأمین شرایط امن از جانبِ کارفرمایان، اهمیت نمی دهند.

هر زمان هم حادثه ایی در محلِ کاری رخ داده است، " اداره ی کار " و نیز " دستگاه قضایی " رژیم سرمایه داری جمهوری اسلامی، صاحبکار و کارفرما را به منظور خلاص شدن از پرداخت غرامت به خانواده ی کارگر متوفی و یا مصدوم، از اهمال و کوتاهی در تأمین شرایط امن در محل کار تبرئه کرده، و در نهایت رذالت و پستی کارگر آسیب دیده را مقصر جلوه داده اند! به عبارت دیگر تا جایی که برای آنان مقدور باشد، سعی دارند رخدادها و حوادثِ گوناگون در کارگاه ها، کارخانه ها و سایر مراکز کارگری را به " سهل انگاری و بی احتیاطی " کارگران ربط دهند. این در حالی است که، در قوانین تدوین شده ی رژیم آمده : « حسبِ ماده ی 95 قانون کار مسئولیت اجرای مقررات و ضوابط فنی و بهداشت کار بر عهده ی کارفرما یا مسئولین واحدهای موضوع ذکر شده در ماده ی 85 این قانون خواهد بود. هر گاه بر اثر عدم رعایت مقررات مذکور از سوی کارفرما یا مسئولین واحد، حادثه ایی رخ دهد، شخص کارفرما یا مسئول مذکور از نظر کیفری و حقوقی و نیز مجازات های مندرج در این قانون مسئول است. » ( 4 )

تردیدی نیست، سود پرستی، حرص و آز، و زیاده طلبی کارفرمایان اجازه نمی دهند تا محیط های کارِ ایمن برای کارگران تعبیه و آماده گردد. کارفرمایان به هیچوجه حاضر نیستند بخشی از «ارزش اضافه» و « سودی » را که محصول کار و زحمتِ شبانه روزی کارگران می باشد به آموزش کارگران و ایمن سازی کارگاه ها و کارخانه هایشان اختصاص دهند. بکرات صحبت از آن شده که کارفرمایان با هزار دوز و کلک در همکاری بی دریغ بازرسان " وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی " از ایمن سازی محیط های کار و تولید، فرار کرده اند. بی توجهی نهادها و سازمان های مربوطه ی رژیم بورژوا – اسلامی نیز در حقیقت سیاستی است در خدمت حفظِ منافع سرمایه دارانِ هر دو بخش خصوصی و دولتی.

واقعیت این است، سرمایه داران و دولت اشان از بابت اینکه کارگران یکی بعد از دیگری معلول، و یا از بین بروند، کک اشان نمی گزد، زیرا با توجه به وجود ارتش میلیونی بیکاران، به سهولت می توانند کارگران بیکار و متقاضی کار را بجای کارگران آسیب دیده و متوفی با همان شرایط شاق و طاقت فرسا استخدام کنند.

فقدان شرایط امن و حوادث ناشی از کار همانند افزایش ساعات کار، به تعویق انداختن دستمزدها، ارزان نگهداشتن نیروی کار، رواج قراردادهای بردگی آور، تسهیل زمینه های اخراج و بیکار سازی های وسیع، و تحمیل کلیه ی بی حقوقی های موجود به کارگران، معضل و مشکل عمده ایی برای طبقه ی کارگر ایران است. با این وجود، تا موقعی که رژیم ضد کارگری جمهوری اسلامی و نظام سرمایه داری از طریق انقلاب کارگران و توده های تهیدست جامعه سرنگون و به زیر کشیده می شوند، نه تنها کارگران از اعتراض به بی توجهی و شانه بالا انداختن سرمایه داران و دولت اشان در فراهم کردن محیط های امن و بهداشتی، دست نخواهند شُست، بلکه به پیکارهایشان جهت دستیابی به کلیه ی خواست ها و مطالبات مطروحه، ادامه خواهند.

منابع:

1- سایت سازمان پزشکی قانونی کشور

2- خبرگزاری کار ایران

3- خبرگزاری هرانا

4- سایت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی - اداره ی کل بازرسی کار

بیست و دوم بهمن 1397