با خیزش سراسری دی ماه ۱۳۹۶ و پایان سلطه گفتمان اصلاح طلبی حکومتی بر فضای سیاسی ایران و عبور جنبش های اجتماعی و اعتراضی از چهارچوب ها و قالب هایی که اصلاح طلبان حکومتی در مبارزه علیه وضع موجود در پیش پای این جنبش ها می گذاشتند صف بندی سیاسی حاکم بر جنبش دانشجویی هم تغییر کرد. تحت تأثیر این تحولات نقش هژمونیک تشکل های وابسته به اصلاح طلبان حکومتی در محیط دانشگاهها آشکارا تضعیف شد و زمینه مناسبتری برای رشد گرایش رادیکال و سوسیالیستی در جنبش دانشجویی فراهم گردید. برپائی تجمع های دانشجویی در چندین دانشگاه ایران همزمان با اعتصابات و اعتراضات شکوهمند کارگران هفت تپه و فولاد اهواز در آذر ماه سال ۱۳۹۷ در دفاع از خواسته ها و مطالبات کارگران و معلمان نشانگر همین واقعیت بود. سر دادن شعارهای “نان- کار- آزادی، اداره شورایی”، “فرزند کارگرانیم کنارشان می‌مانیم”، “دانشجو، کارگر، معلم، اتحاد اتحاد”، “دانشجو آگاه است با کارگرهمراه است”، به روشنی جهت گیری طبقاتی گرایش سوسیالیستی در جنبش دانشجویی را بازتاب داد. دانشجویان در خیزش انقلابی آبان ماه ۹۸ نیز در همبستگی با تهیدستان شهری، محیط دانشگاه را به کانون اعتراض علیه تعرض رژیم اسلامی به سطح معیشت مردم و سرکوبگری های آن تبدیل کردند. در پی یورش مزدوران سرکوبگر رژیم به دانشگاهها در جریان خیزش آبان دهها دانشجو دستگیر و روانه زندان شدند. اگر با خیزش دی ماه ۹۶ توهم به اصلاح رژیم اسلامی فروریخت،با خیزش آبان ماه نیز توهم و خوشباوری به راهکارها و استراتژی سیاسی آن بخش از اپوزیسیون بورژوایی که گذار مسالمت آمیز از جمهوری اسلامی را موعظه می کنند فرو می ریزد و مبارزه برای سرنگونی جمهوری اسلامی وارد فاز جدیدی می شود. در این شرایط با گسست بخش های هر چه وسیعتری از دانشجویان از اصلاح طلبان حکومتی و لیبرالیسم بورژوایی ایران، گرایش سیاسی به گذار انقلابی از جمهوری اسلامی تقویت می گردد. این واقعیات نشان می دهد که فضای حاکم بر دانشگاه ها و صف بندی سیاسی موجود در جنبش دانشجویی تا چه اندازه از فضای عمومی حاکم بر جامعه تأثیر می پذیرد.

این تحولات یک شبه اتفاق نیفتاد. از تیر ماه ۱۳۷۸ که اعتراضات دانشجویی به توقیف روزنامه “سلام” آغاز شد و همدستی اصلاح طلبان حکومتی با سپاه و بیت رهبری در یورش به دانشجویان زمینه ساز گسست بخش هایی از بدنه جنبش دانشجویی از اصلاح طلبان حکومتی شد، بیش از بیست سال می گذرد. در آن مقطع جنبش دانشجویی به سرعت مطالبات سیاسی و رادیکال را سرلوحه مبارزات خود قرار داد و زمینه ساز شکل گیری گرایش چپ و سوسیالیستی در میان دانشجویان بعد از “انقلاب فرهنگی” شد. طیف نسبتا گسترده دانشجویان چپ رادیکال متشکل از گرایش‌هایی متنوع سیاسی در این دوره چند ساله فعالیت های خود را عمدتا در نشریات مختلف دانشجویی در همراهی با جنبش‌های کارگری و زنان و ازجمله برگزاری و شرکت در مراسم اول ماه مه و هشت مارس متمرکز کرد. اما این جنبش نوپا به دلیل فضای پلیسی حاکم بر محیط دانشگاه و از سوی دیگر به دلیل ناآزمودگی، ناسنجیدگی و پاره ای اشتباهات، زود هنگام و قبل از آنکه از یک پایه توده ای در بدنه جنبش دانشجویی برخوردار گردد سرکوب شد.

جنبش دانشجویی ایران بعد از سرکوب گرایش چپ و سوسیالیستی در اواسط دهه هشتاد، اساساً به مطالبات صنفی معطوف شد.این درحالی بود که با روی کار آمدن دولت روحانی و تداوم اجرای سیاست‌های نئولیبرالی موج جدیدی از خصوصی سازی و کالایی ‌سازی آموزش عالی و کاهش بودجه‌‌ی دانشگاه‌های دولتی و خدمات رفاهی برای دانشجویان آغاز شده بود. معطوف شدن جنبش دانشجویی به خواسته های صنفی در شرایطی بود که ضرورت مقابله با خصوصی سازی و کالایی کردن آموزش عالی، در هم شکستن فضای امنیتی حاکم بر دانشگاه ها، مقابله با سیاست تفکیک جنسیتی، به عقب راندن سیاست اسلامی کردن دانشگاه ها، همه و همه در گرو آن بود که جنبش دانشجویی از مبارزه صنفی فراتر رفته و طرح خواسته های سیاسی و دمکراتیک را به پرچم مبارزات خود تبدیل نماید. خیزش های سراسری دی ماه ۹۶و آبان ماه ۹۸ و حضور دانشجویان در این جنبش های سیاسی و تحولات بعد از آن نشان میدهند که این جنبش کم کم دارد افق رهائی بخش خود را باز می یابد و به جایگاه و نقش تاریخی خودش واقف می شود.

در این شرایط فعالین رادیکال و سوسیالیست جنبش دانشجویی لازم است هر چه بیشتر تلاش کنند، پایگاه خود را در بدنه جنبش دانشجویی گسترش دهند. جنبش دانشجویی ایران هنوز بخش کوچکی از نیروی بیش از چهار میلیونی خود را به میدان آورده است و به یک معنی هنوز توده ای و سراسری نشده است.

کمونیست های جنبش دانشجویی در شرایطی که جامعه ایران گام بگام به یک دوره انقلابی نزدیک می شود و صحنه سیاسی جامعه می رود تا به صحنه جدال آلترناتیوها تبدیل گردد، لازم است یک جنبش سیاسی و فکری نیرومند حول دفاع از آرمانها و آلترناتیو سوسياليستی در دستور کار قرار دهند. نخست از بعد تبلیغ جهان بینی سوسیالیستی و دفاع از اعتبار علمی آن به تقویت گفتمان سوسیالیستی در سطح جامعه کمک نماید. دوم از بعد مقابله با لیبرالیسم بورژوایی ایران که یکی از وظایف مهم مارکسیستها در جدال ایدئولوژیک در دوره کنونی است سهم خود را ادا کند. ادای سهم در نقد ریشه ای لیبرالیسم می تواند بزرگترین خدمت فعالین سوسیالیست جنبش دانشجویی در کنار زدن موانع ذهنی پیشروی جنبش کارگری و دیگر جنبش های پیشرو اجتماعی باشد.

به عنوان یک امر عاجل،در شرایطی که رژیم جمهوری اسلامی برای سرکوب خیزش تهیدستان شهری و مردم عاصی از وضع موجود به قهر عریان روی آورد و خون صدها تن از معترضان را به کف خیابان ریخت، صدها نفر را زخمی و بیش از هفت هزار نفر را دستگیر و روانه شکنجه گاهها کرده است، جنبش دانشجویی لازم است در پیوند با دیگر جنبش های پیشرو اجتماعی ابتکارات خود را برای براه انداختن جنبشی اعتراضی جهت آزادی فوری دستگیر شدگان خیزش آبان ماه بکار گیرد.نباید گذاشت رژیم جمهوری اسلامی با ادامه موج دستگیری ها و وحشت پراکنی در مورد سرنوشت آنها خود را از پیامدهای خیزش آبان ماه در امان نگاه دارد.

پنجشنبه - ۱۴ آذر - ۱۳۹۸ , 05 - 12 - 2019