۱۶ مرداد برگی از تاریخ جنبش انقلابی مردم کردستان
دوشنبه ۱۶ مرداد ۱۴۰۲
۱۶مرداد سال ۱۳۸۴ در جنبش انقلابی مردم کردستان روزی تاریخی و بیاد ماندنی است. روزی که در آن مردم کردستان با فراخوان کومه له در اعتراض به جنایات رژیم جمهوری اسلامی در سراسر کردستان، متحد و یکپارچه دست به یک اعتصاب عمومی باشکوه زدند. اینک ۱۸ سال از آن روز تاریخی می‌گذرد که در آن جنبش انقلابی کردستان نشان داد می‌تواند نیروهای سرکوب رژیم جهل و خرافه سرمایه داری اسلامی را زمین گیر کند. نشان داد که جنبش انقلابی کردستان همچنان با قدرت به پیکار و مبارزه برای تحقق اهداف و مطالبات خود ادامه می دهد. زمینه‌های شکل گیری این حرکت تاریخی چه بود و چگونه تدارک دیده شد؟
غروب روز ۱۸ تیرماه آن سال نیروهای امنیتی رژیم جمهوری اسلامی یکی از جوانان مبارزان شهر مهاباد به نام “کمال اسفرام” معروف به “شوانه سید قادری” را به قصد دستگیری مورد تعقیب قرار دادند. آنان پس از ناتوانی در دستگیری “شوانه” وی را به رگبار گلوله بستند و زخمی كردند. دژخیمان این جوان زخمی را گرفتند، شکنجه دادند و به قتل رساندند. قصد آنان از این عمل ددمنشانه، مرعوب ساختن مردم بود، اما مردم مبازر شهر مهاباد نه تنها مرعوب نشدند بلکه به محض مطلع شدن از این جنایت رژیم، در مقابل منزل این جوان مبارز تجمع کردند، با خانواده وی همدردی کردند و نفرت خود از رژیم را نشان دادند. روزهای ۱۹ و ۲۰ تیرماه مردم معترض مهاباد و به ویژه زنان و مردان جوان با تظاهرات خیابانی و سردادن شعارهای ضد رژیمی به سرکوبگران نشان دادند که اعمال جنایتکارانه آنان بی پاسخ نخواهد ماند. روز ۲۱ تیرماه تظاهرات دامنه وسیع تری پیدا کرد و یورش نیروهای سرکوبگر رژیم با مقاومت و مقابله رزمندگان شهر مهاباد مواجه گردید. نیروهای سرکوبگر رژیم از زمین و هوا مردم را مورد یورش قرار دادند. مردم مبارز مهاباد با آنان به مقابله برخاستند و در این در گیری۵۰ نفر از تظاهرکنندگان دستگیر شدند. روز ۲۲ تیر ماه مردم برای نشان دادن خشم و اعتراض خود نسبت به رفتار خشونت آمیز حکومت و میلیتاریزه کردن شهر، ضمن ادامه تظاهرات، مغازه ها را بستند و مراکز کار را تعطیل کردند. اعتراض و تظاهرات توده ای مردم مهاباد در ادامه خود به دیگر شهرهای کردستان سرایت کرد. مردم مبارز و جوانان انقلابی در شهرهای اشنویه، پیرانشهر، بانه، سقز، سردشت، مریوان، سنندج، دیواندره و بوکان به تظاهرات و اعتراضات پرداختند و با محکوم کردن اقدامات سرکوبگرانه رژیم، خواهان تحقق خواست های خود شدند که عبارت بود از: معرفی و مجازات آمران و عاملان جنایات انجام گرفته، آزادی فوری دستگیر شدگان و توقف کشتار در کردستان. جمهوری اسلامی در پاسخ به این مطالبات حق طلبانه، نیروهای سرکوبگر و به شدت تقویت شده را به جان مردم انداخت.
این مبارزات گرچه مطالبات روشنی داشت، اما به طور پراکنده در شهرهای مختلف کردستان به جنگ و گریز خیابانی به حرکاتی پر تلفات تبدیل شده بود. در شهر سقز افراد مسلح رژیم بر روی مردم تظاهركننده آتش گشودند، عده ای جان باختند و شمار زیادی زخمی شدند. رهبری کومه له که از همان روز هیجدهم تیر ماه روند اوضاع در شهرهای کردستان را تعقیب می کرد، با شناختی که از حساسیت اوضاع داشت تمام هم و دلمشغولی اش این بود که با چه اقدامی و اتخاذ چه تاکتیکی جلو این روند که می توانست به یأس و سرخوردگی مردم منجر شود را بگیرد و کاری کند که مردم در پایان یک دوره از مبارزه و رودرویی با نیروهای دشمن نه تنها مأیوس نشوند بلکه احساس همبستگی و غرور و پیروزی کنند. آن لحظه فرا رسید که می بایست قدرت مردم مبارز در یک حرکت سازمانیافته و هماهنگ به دشمن نشان داد. کومه له (سازمان کردستان حزب کمونیست ایران)، در اعتراض به رفتار وحشیانه رژیم، روز ۱۶مرداد سال ۱۳۸۴ را بعنوان روز اعتصاب عمومی در سراسر کردستان اعلام کرد. رهبری کومه له اعتصاب عمومی را در شرایطی که شهرهای کردستان شدیدا میلیتاریزه بودند مناسب ترین شکل ابراز این اتحاد و همبستگی می دانست. در تعیین زمان اعتصاب عمومی دو فاکتور اساسی در نظر گرفته شد، یکی اینکه نمی بایست از وقایع شهرهای کردستان زیاد فاصله بگیریم، دوم اینکه فرصت کافی برای به راه انداختن یک کمپین تبلیغی و سازماندهی این حرکت تاریخی را در اختیار داشته باشیم. فراخوان کومه له روز ۱۱مرداد طی اطلاعیه ای به اطلاع عموم مردم کردستان رسید. در آن اطلاعیه پس از اشاره ای کوتاه به چند هفته مبارزه قهرمانانه مردم کردستان در مقابل سرکوبگران جمهوری اسلامی، خواست های مردم به صورت زیر جمع بندی شده بود:
- معرفی و مجازات آمران و عاملان جنایات اخیر در شهر مهاباد و دیگر شهرهای کردستان؛
- آزادی فوری و بدون قید و شرط همه دستگیر شدگان؛
- عادی کردن فضای شهرها و بازگرداندن نیروهای سرکوبگر به مراکز خویش؛
- به رسمیت شناختن حقوق مردم برای تظاهرات در جهت تحقق خواست های مذکور؛
اعلام فراخوان عمومی به اعتصاب به سرعت در شهرهای کردستان انعکاس پیدا کرد. سه روز قبل از اعتصاب عمومی دهها و شاید صدها هزار نسخه از فراخوان های کومه له و اوراق تبلیغی مربوط به فراخوان اعتصاب عمومی در سطح شهرهای کردستان پخش شدند. در جریان پخش فراخوان ها و اوراق تبلیغی زانیار آشیان جوان پرشور سنندجی مورد اصابت گلوله دژخیمان سرمایه قرار گرفت و جان باخت و نامش برای همیشه با ۱۶ مرداد و تاریخ مبارزه مردمی ستمدیده عجین شد. توان سازماندهی و حجم تبلیغاتی که در این چند روزه انجام گرفت صرفا با ظرفیت، وسعت و دامنه تشکیلات کومه له در داخل شهرها قابل توضیح نبود. واقعیت این بود کومه له در شرایطی به یک ضرورت سیاسی و به نیاز مبارزه توده های مردم کردستان پاسخ داده بود که احزاب و نیروهای سیاسی دیگر حتی از درک آن نیز عاجز مانده بودند و همین واقعیت بود که نیروی توده های مردم کردستان را در ابعاد اجتماعی به حرکت درآورد.
همزمان نیروهای رژیم برای ممانعت از تحقق این اعتصاب عمومی اقدامات تهدیدآمیز و پیشگیرانه خود را آغاز كردند. احزاب و جریانات ناسیونالیست نیز از هیچ اقدامی در محل برای جلوگیری از پیروزی اعتصاب کوتاهی نكردند، در مقابل احزاب و سازمانهای موجود در جنبش کمونیستی ایران از این فراخوان حمایت کردند. اما علیرغم تهدیدات رژیم و کارشکنی جریان های ناسیونالیست، روز ۱۶ مرداد مردم مبارز کردستان با بستن کارگاهها و تعطیل ساختن ادارات، مغازه ها، مدارس و سایر مراکز کار، کردستان را به اعتصاب عمومی سراسری کشاندند. مردم معترض در شهرهای مهاباد، سقز، بوکان، سنندج، اشنویه، پیرانشهر، بانه، سردشت، ربط، مریوان، کامیاران و دیواندره و شهرها و شهرک ها و مناطق روستایی دیگر كردستان به صورتی گسترده به اعتصاب پیوستند. در شهرهای نقده و ارومیه نیز بخش قابل توجهی از مردم شهر در اعتصاب عمومی شرکت نمودند.
این اعتصاب پیروز و شکوهمند به عنوان یک روز تاریخی در حیات سیاسی مردم مبارز کردستان ثبت گردید. ۱۶ مرداد به تاریخ جنبش انقلابی کردستان پیوست. این اعتصاب بار دیگر نشان داد علیرغم تمام جنایات و توطئه های جمهوری اسلامی، اراده مردم در مقابله با رژیم محکم تر و صفوف آنان متحدتر گشته است. پیروزی این اعتصاب که ریشه در چند دهه مبارزه مالامال از فداکاری مردم داشت، درنتیجه یک ماه مبارزه پیگیرانه مبارزین شهر مهاباد و سایر شهرهای کردستان متحقق گردید. رژیم درمانده در مقابل قدرت متحد توده های مردم، روز بعد از اعتصاب عمومی ریاکارانه هیئتی از اعضای مجلس اسلامی خود را روانه شهرهای کردستان کرد تا به اصطلاح از مردم دلجویی کنند. اعضای هیئت مذبور بدون توجه به خواست و مطالبات مردم با کمک یاوه گوئی های امامان جمعه و فرمانداران شهرها تلاش کردند مردم را فریب دهند اما حاصلی نداشت.
درس های این اعتصاب عمومی به تجارب پربار توده های ستمدیده برای تداوم جنبش انقلابی کردستان افزوده شد. با استفاده از این درس و تجربه غنی بود که مردم مبارز کردستان در اعتراض به اعدام فرزاد کمانگر و یارانش، یکبار دیگر اعتصاب شکوهمند ۲۳ اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۹ را برپا داشتند. این سنت مبارزاتی ارزشمند، روز ۲۱ شهریور سال ۱۳۹۷ در یک اعتصاب عمومی قاطعانه، نیرومند و یکپارچه بکار گرفته شد و مردم مبازر در سراسر مناطق کردنشین غرب ایران در اعتراض به اعدام جنایتکارانه رامین حسین پناهی، زانیار و لقمان مرادی و موشک باران مقر مرکزی حزب دموکرات کردستان، اعتصاب عمومی شکوهمند دیگری را برپا نمودند. مردم مبارز کردستان بعد از قتل دولتی ژینا امینی در ۲۵ شهریور سال گذشته و آغاز خیزش سراسری بارها تاکتیک اعتصاب عمومی را به اعتراضات خیابانی در هم آمیختند و صحنه های باشکوهی از اتحاد و همبستگی و ایستادگی و شجاعت در مقابله با تعرض نیروهای سرکوبگر را از خود نشان دادند.
تاکتیک اعتصاب عمومی و سراسری و تلفیق آن با اعتراضات خیابانی به ویژه در شرایط کنونی که اعتصابات کارگری و اعتراضات در سراسر ایران حکومت اسلامی سرمایه داران را تحت فشار قرار داده، می تواند تجربه و آزمونی با ارزش در راستای ارتقای مبارزات جاری کارگران و توده های به جان آمده و معترض باشد.
سخن روز شبکه تلویزیون حزب کمونیست ایران و کومه له