۱۶ آذر، وظایف و چشم انداز جنبش دانشجویی
دوشنبه ۱۳ آذر ۱۴۰۲
۱۶ آذر روز دانشجو، یادآور حمله رژیم دیکتاتوری سلطنتی پهلوی به دانشگاه تهران است. ۷۰ سال پیش حدود چهار ماه پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ دانشجویان، دانشگاه تهران را به میدان اعتراض علیه سفر ریچارد نیکسون معاون وقت رئیس جهمور آمریکا به ایران و سازماندهندگان کودتا تبدیل کردند. نیروهای ویژه ارتش کودتا که نگران گسترش اعتراضات دانشجویان بودند در روز ۱۶ آذر به دانشگاه تهران حمله کردند. در جریان یورش ارتش رژیم سلطنت پهلوی به محیط دانشگاه و کلاسهای درس در دانشکده فنی سه تن از دانشجویان به نامهای مصطفی ,بزرگ‌نیا، احمد قندچی و مهدی شریعت رضوی به گلوله بسته شدند و جان خود را از دست دادند، صدها تن از دانشجویان را نیز دستگیر و زخمی کردند. از آن پس ۱۶ آذر به نشانه نماد مبارزه علیه دیکتاتوری از جانب نهادهای دانشجویی در داخل و خارج کشور به عنوان روز دانشجو نامگذاری شد. جنبش دانشجویی به رغم افت و خیزهایش بیش از ۷۰ سال مبارزه علیه دیکتاتوری سلطنتی پهلوی و رژیم سرمایه داری اسلامی را در تاریخ مبارزات آزادیخواهانه خود به ثبت رسانده است.
امسال در شرایطی در آستانه شانزدهم آذر روز دانشجو قرار گرفته ایم که بیش از یک سال از خیزش انقلابی ژینا می گذرد. جنبش دانشجویی از همان روزهای آغازین جنبش انقلابی ژینا، در ۲۸ شهریور ۱۴۰۱ در حالی که کردستان انقلابی را شور اعتراض و مبارزه علیه قتل دولتی ژینا فرا گرفته بود در ابعاد کم سابقه وارد عمل شد و با شعار “مرگ بر دیکتاتور”، “ما همه مهسا هستیم، بجنگ تا بجنگیم” محیط دانشگاه را به میدان اعتصاب و برپائی تجمع های اعتراضی علیه کلیت رژیم جمهوری اسلامی تبدیل کرد. جنبش دانشجویی در ماههای اخیر هم یکی از کانون های داغ دفاع از دستاوردهای جنبش ژینا و مقاومت در مقابل زن ستیزی و تعرض برنامه ریزی شده رژیم اسلامی به دانشگاهها بوده است.
در موقعیت انقلابی کنونی، جنبش دانشجویی به عنوان یکی از ستون های جنبش آزادیخواهانه مردم ایران، لازم است مطالبات دموکراتیک مطرح در جنبش انقلابی جاری را به پیگیرترین و رادیکال ترین شکل نمایندگی کند و مورد حمایت قرار دهد. بخش رادیکال و سوسیالیست جنبش دانشجویی در مقابل جریان های اپوزیسیون راست از سلطنت طلبان گرفته تا جمهوری خواهان لائیک و سکولار و نئولیبرال که می خواهند این جنبش را به انحراف بکشانند، فقط با طرح این مطالبات دمکراتیک از زاویه منافع طبقه کارگر و جنبش رهائی زن و دیگر جنبش های پیشرو اجتماعی است که می تواند این رسالت را به انجام برساند و با جنبش های رادیکال اجتماعی پیوندهای عمیق تری برقرار کند.
در شرایطی که از یکسو بخش بزرگی از فعالین، بدنه و پایگاه جنبش دانشجویی را زنان جوان تشکیل می دهند طبیعتا مسایل جنبش زنان که نقش پیشتازی در جنبش انقلابی جاری ایفا کرده اند از اهمیت بسیار بالایی برای جنبش دانشجویی بر خوردار می باشد. از اينرو لازم است که گرایش سوسیالیستی جنبش دانشجویی بخشی از نیروی خود را به شکل تخصصی و سیستماتیک به مسایل جنبش زنان اختصاص دهد و به امر تقویت گرایش رادیکال و سوسیالیستی در جنبش زنان یاری رساند. نظر به بافت دانشجویان، دختران دانشجو می توانند نقش مؤثری در بسیج و به میدان آوردن زنان کارگر و زحمتکش در مناطق فقیر نشین و حاشیه شهرها داشته باشند. به میدان آمدن زنان کارگر و زحمتکش در ابعاد توده ای یکی از راههای تداوم و توده ای تر کردن هر چه بیشتر جنبش انقلابی جاری است.
از آنجا که فعالین و کل بدنه جنبش دانشجویی را دانشجویان منتسب به ملیت های مختلف تشکیل می دهند، از اینرو تلاش برای جلوگیری از هرگونه تفرقه در صفوف دانشجویان بر اساس هویت ملی یکی از وظایف بخش رادیکال و سوسیالیست جنبش دانشجویی است. به ویژه در شرایط کنونی هر گونه تفرقه در جنبش دانشجویی بر اساس هویت ملی بشدت به زیان جنبش انقلابی جاری است. دراین راستا نقد ناسیونالیسم و شووینیسم ایرانی و ناسیونالیسم در ميان مليتهای تحت ستم از اهمیت بالایی برخوردار می باشند و در مقابل باید به طرح و تبلیغ پیگیرانه آلترناتیو سوسیالیستی برای رفع ستمگری ملی پرداخت.
جنبش دانشجویی به دلیل بافت خود به شکلی طبیعی توانایی آن را دارد بمثابه متحد سازمان یافته تر جنبش اعتراضی جوانان علیه فشارها ی خرد کننده اقتصادی، بی حقوقی های فردی و اجتماعی و تضییقات فرهنگی و سیاسی، محلات مختلف شهرها را به میدان اعتراض علیه رژیم اسلامی تبدیل کرده اند، عمل کند. در همین راستا لازم است فعالین سوسیالیست جنبش دانشجویی رابطه فعالی با شبکه جوانان انقلابی که سازماندهی و هدایت اعتراض ها در محله های شهرهای مختلف ایران را بر عهده دارند برقرار کنند. برقراری این پیوندهای زنده و هماهنگ کردن اعتراض ها از ملزومات پیشروی جنبش انقلابی جاری و مقابله با سرکوبگری های رژیم اسلامی است.
بخش سوسیالیست جنبش دانشجویی در کنار وظایف راهبردی فوق لازم است تبلیغ جهان بینی کمونیستی و دفاع از اعتبار علمی آن و دخالتگری در فعالیتها و جدالهای نظری که مکانیسمی مؤثر جهت جلب سمپاتی توده دانشجویان و تربیت کادرهای سوسیالیست محسوب می گردد را امر تعطیل ناپذیر خود بداند. در شرایط کنونی دفاع از سوسیالیسم وتلاش برای نیرومند کردن گفتمان سوسیالیستی در برابر گفتمان لیبرالیسم بورژوائی می تواند بزرگترین خدمت فعالین رادیکال جنبش دانشجویی در کنار زدن یکی از موانع ذهنی پیشروی جنبش کارگری باشد. از سوی دیگر در حالی که بخشهای مختلف اپوزیسیون بورژوایی از جمهوری خواهان لائیک و سکولار گرفته تا جریان های سوسیال دمکرات و رفرمیست تا شورای مدیریت گذار با هدف دست به دست شدن قدرت سیاسی از بالای سر توده ها تحت عنوان مرزبندی با خشونت علیه انقلاب بذر تردید و ناباوری می کارند، نقد رادیکال و ریشه‌ای سازشکاریها، راه کارها و آلترناتیوسازی این بخش از اپوزیسیون، بخشی از وظایف سوسیالیست های جنبش دانشجویی است.
بخش رادیکال جنبش دانشجویی در شرایطی که جامعه وارد یک موقعیت انقلابی شده است برای پیشبرد این جهت گیری ها و پاسخ به چه باید کردها و برای تداوم بخشیدن به فعالیت های خود قبل از هر چیز لازم است صفوف خود را متشکل و منسجم کند. در همانحال بر سوسیالیست های جنبش دانشجویی لازم است که در ارتباط با حلقه ها و شبکه رهبران و فعالین جنبش دانشجویی در دانشگاههای مختلف کشور ملزومات ایجاد شورای هماهنگی نهادها و تشکل های مختلف دانشجویی و رهبری سراسری این جنبش را فراهم آورند. از آنجا که رهبری محلی پاسخگوی نیازهای جنبش سراسری دانشجویان در این موقعیت انقلابی نیست، ایجاد چنین نهادی کمک می کند که جنبش دانشجویی یکپارچه تر و هماهنگ تر علیه جمهوری اسلامی و سرکوبگری های آن به میدان بیاید.
پیشبرد این جهت گیری ها و وظایفی که به آنها اشاره شد و به ثمر رساندن آنها بدون تحزب کمونیستی که بمثابه مفصل اتصال و مرکز هماهنگی تمام وجوه فعالیتهای فوق در این دوره انقلابی عمل کند، کاری بس دشوار است. سوسیالیست های جنبش دانشجویی با تکیه بر سازمان و حزب کمونیستی می توانند وظایف فوق رادر اتحاد با جنبش کارگری و در راستای تقویت جنبش انقلابی جاری وتقویت جنبشهای اجتماعی پیشرو پیش ببرند.
۲ دسامبر ۲۰۲۳
سخن روز شبکه تلویزیون حزب کمونیست ایران و کومه له