شنبه ۲ فروردین ۱۴۰۴

سال ۱۴۰۳ را می‌توان یکی از پرتلاطم‌ترین سال‌های یک دهه‌ اخیر دانست؛ سالی که در آن ایران و اسرائیل برای نخستین‌بار وارد درگیری نظامی مستقیم شدند، یک رئیس‌جمهور در اثر سانحه به کام مرگ فرو رفت و ارزش ریال به پایین‌ترین حد تاریخی خود رسید. هر کدام از این رویدادها می‌توانست به تنهایی برای اقتصاد ایران یک بحران تمام عیار باشد اما زمانی را در نظر بگیریم که با تشدید بحرانها و گسترش اعتراضات داخلی و در لابه‌لای این اتفاقات، دونالد ترامپ هم به کاخ سفید برگشت دیگر لحظه‌ای در تفاوت رویدادهای این سال با سال‌های پیش شک نخواهیم کرد.

سالی که با رویت «همای سعادت» در آسمان گمان می‌رفت با اقبال خوش برای ایرانیان آغاز شده است، از نظر اقتصادی چندان به کام مردم نبود؛ در این سال بحران انرژی گسترده‌تر شد، بازارهای مالی ملتهب شدند و فقر بیش از هر زمان دیگری خود را در زندگی روزمره مردم نشان داد. همزمان با این بحران‌ها، سیاست‌های اقتصادی بحث‌برانگیز دولت، از جمله حذف سامانه نیما، افزایش نرخ ارز رسمی و مداخلات در بازارهای مختلف، شوک‌های تازه‌ای به اقتصاد کشور وارد کرد. در این میان، فسادهای کلان اقتصادی، خروج سرمایه‌گذاران خارجی، ناترازی انرژی و کمبودهای بی‌سابقه در بازار دارو هم چهره‌ای پرتنش از وضعیت اقتصادی ایران به نمایش گذاشت.

در حمعبندی اقتصادی بی.بی.سی 10 رویداد مهم اقتصادی سال 1403 بدین ترتیب فهرست بندی شده است: 1- سقوط تاریخی ارزش ریال و رکورد جدید دلار.2- افزایش موج تورمی و بحران هزینه‌های معیشت.3- بحران انرژی و خاموشی‌های گسترده در صنایع و شهرها. 4- ناترازی بنزین؛ فروش بنزین وارداتی به قیمت فوب برای نخسیتن بار. 5- پایان سامانه نیما؛ آغاز نابسامانی و استیضاح وزیر اقتصاد.6- خروج سریالی سرمایه‌گذاران خارجی.7- ورشکستگی و کاهش سوددهی واحدهای تولیدی. 8- تشدید بحران آب و انتظار برای تابستان سخت.9- التهاب بازار دارو.10- بزرگ‌ترین اختلاس تاریخ ایران تا ادعای طلاهای گمشده: سال ۱۴۰۳ با بازتاب گسترده ابعاد یک پرونده فساد اقتصادی در جامعه هم همراه بود. «شرکت کشت و صنعت چای دِبش» متهم به اختلاس حدود ۳.۴ میلیارد دلار ارز دولتی شد که رکورد تمام اختلاس‌های تاریخ ایران را شکست. هرچند اخبار مربوط به این پرونده نخستین بار در اواخر پاییز ۱۴۰۲ منتشر شد اما ابعاد گسترده این پرونده در سال ۱۴۰۳ هم ادامه داشت.