شنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۴

طبق گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز، وضعیت آزادی مطبوعات در جهان در سال ۲۰۲۵ به پایین‌ترین سطح خود رسیده است. در شاخص آزادی مطبوعات، ایران از میان ۱۸۰ کشور در رتبه ۱۷۶ قرار گرفته است. بر اساس گزارش‌ها، آزادی رسانه‌ها در سطح جهانی با فشارهای فزاینده‌ای روبه‌رو است. سازمان “گزارشگران بدون مرز” تصویری تیره و نگران‌کننده از وضعیت آزادی رسانه‌ها در جهان ترسیم می‌کند.

به گفته این نهاد، وضعیت آزادی مطبوعات در جهان در سال ۲۰۲۵ به پایین‌ترین سطح خود رسیده است. این امر در رتبه‌بندی امسال آزادی رسانه‌ها که توسط این سازمان منتشر شده، منعکس شده است. جدیدترین آمار “گزارشگران بدون مرز” حاکی از آن است که در ۹۰ کشور از مجموع ۱۸۰ کشور، شرایط برای فعالان رسانه‌ای “دشوار” یا “بسیار وخیم” ارزیابی شده است. علاوه بر ناامنی‌های موجود و گسترش گرایش‌های استبدادی، فشار اقتصادی نیز یکی از اصلی‌ترین چالش‌های رسانه‌ها در سراسر جهان محسوب می‌شود. طبق گزارش منبع مذکور، فقط در برخی کشورهای اروپایی، وضعیت هنوز “خوب” ارزیابی می‌شود.

در همین حال آنیا اوسترهاوس، مدیر اجرایی سازمان گزارشگران بدون مرز هشدار می‌دهد: رژیم‌های خودکامه تحمل روزنامه‌نگاری مستقل را ندارند. این شرایط تأثیر مستقیمی بر توانایی مالی رسانه‌ها دارد. وقتی رسانه‌ها از نظر مالی “خشک” می‌شوند، چه کسی خواهد توانست اطلاعات نادرست، اخبار جعلی و پروپاگاندا را افشا کند؟ وضعیت آزادی مطبوعات در حال حاضر فقط در هفت کشور “خوب” توصیف شده است. نروژ موفق شده جایگاه نخست خود را همچون سال گذشته حفظ کند. استونی از رتبه ششم به رتبه دوم صعود کرده و پس از آن نیز هلند  و سوئد قرار دارند.

بنا بر گزارش سازمان مزبور، در سطح جهانی، فاصله بین اروپا و سایر مناطق جهان در حال افزایش است، هرچند حتی در برخی کشورهای عضو اتحادیه اروپا مانند اسلواکی نیز تنش‌هایی مشاهده می‌شود. در عین حال در مورد قاره آمریکا از فشارهای رو‌به‌افزایش گزارش شده است. در مورد ایالات متحده آمریکا نیز این سازمان نسبت به “فضای رو به رشد رسانه‌ستیزانه” هشدار داده است؛ فضایی که با کاهش بودجه رسانه‌ها نه‌تنها در داخل آمریکا، بلکه در بسیاری از کشورهای دیگر نیز تأثیرگذار بوده است. در آفریقا نیز بسیاری از تحریریه‌ها تحت فشارهای اقتصادی فزاینده قرار دارند. در آسیا هم وضعیت در بیش از نیمی از کشورها و در تمام شاخص‌ها بار دیگر “بدتر” شده است. از منظر امنیتی، خاورمیانه و شمال آفریقا همچنان خطرناک‌ترین منطقه برای خبرنگاران به شمار می‌روند.
گزارشگران بدون مرز درباره شرایط روزنامه‌نگاران در جمهوری اسلامی نوشته که در این کشور “حکومت وحشت همچنان ادامه دارد و بازداشت‌های بی‌وقفه روزنامه‌نگاران، رسانه‌های مستقل را همچنان تحت فشار نگه داشته است.”

این گزارش همچنین جمهوری اسلامی را کشوری توصیف کرده که در آن روزنامه‌نگاران تحت فشار قرار دارند و هرگونه دیدگاه انتقادی سرکوب می‌شود و از همین رو، در انتهای شاخص آزادی رسانه‌ها قرار می‌گیرد. به این ترتیب، وضعیت روزنامه‌نگاران و اهالی رسانه تنها در چهار کشور سوریه، چین، کره شمالی و اریتره وخیم‌تر از ایران است. رده‌بندی آزادی مطبوعات، وضعیت هر کشور یا قلمرو را در پنج شاخص ارزیابی می‌کند: سیاست، حقوق، اقتصاد، جامعه و امنیت. در سال‌های اخیر، شاخص اقتصادی پایین‌ترین نمرات را در میان این پنج حوزه به خود اختصاص داده است.