پنجشنبه ۶ اردیبهشت ۱۴۰۳

به دنبال حملات موشکی و پهبادی وسیع جمهوری اسلامی به اسرائیل در شب ٢٥ فروردین که در هماهنگی با حزب الله لبنان و حوثی ها و حشد شعبی و با اطلاع آمریکا و دیگر قدرتهای اروپایی صورت گرفت، تلاشها و اقدامات زیادی از جانب آنها برای اعمال محدودیتهای بیشتر بر جمهوری اسلامی و نیروهای وابسته‌اش در منطقه به جریان افتاده است. جدا از تحمیل تحریمهای جدید از سوی آمریکا و اتحادیۀ اروپا و بریتانیا علیه جمهوری اسلامی که دودش به چشم کارگران و توده های مردم زحمتکش ایران خواهد رفت، اقدامات دیپلماتیک و طرحهایی نیز از جانب آنها در جهت بستن منابع مالی و امکانات همۀ گروههای وابسته به جمهوری اسلامی در منطقه درحال انجام است. از جمله در رابطه با حزب الله لبنان دولت فرانسه از جانب اتحادیۀ اروپا و آمریکا، تحت عنوان “تلاش برای کاهش درگیری میان اسرائیل و حزب الله و ثبات منطقه” در نظر دارند به حضورحزب الله و جمهوری اسلامی در جنوب لبنان پایان دهند. جنوب لبنان که هم مرز با شمال اسرائیل است، مرکز اصلی قدرت سیاسی، نظامی و تسلیحاتی حزب الله است.

در این رابطه ماکرون رئیس جمهور فرانسه روز جمعه ۳۱ فروردین در پاریس با “نجیب میقاطی” نخست وزیر و “عماد جورف عون” فرماندۀ ارتش لبنان دیدار و گفتگو کرد. او گفت: “شورای اروپا تصمیم گرفته حمایت خود از نیروهای مسلح ارتش لبنان را افزایش دهد و به دولت لبنان کمک نمایند تا اوضاع اقتصادی خود را بهبود بخشد. ما برای اجرای این طرح، نقشۀ راه حل داریم”. دیگر منابع دیپلماتیک فرانسه نیز اعلام کردند در این مورد طرحهای زیادی موجود است و اولین آنها عقب نشینی نیروهای حزب الله و تسلیحاتشان از مناطق مرزی با اسرائیل به طرف شمال است. به جای نیروهای حزب الله، ارتش “جنوب رود الیطانی” لبنان همراه با نیروهای نظامی از دیگر دولتها و در رأس آنها ایتالیا جایگزین می گردند. در مقابل نیروهای نظامی اسرائیل نیز از پرواز بر فضای لبنان و دیگر اقدامات نظامی خودداری خواهند کرد. قابل ذکر است که لبنان در چند سال گذشته با شدید ترین بحرانهای سیاسی و اقتصادی روبرو بوده و در آستانۀ ورشکستگی قرار گرفته است. بنا به گزارش روزنامۀ شرق الاوسط در این مدت هیأتهای کمیتۀ پنج جانبه شامل ( سفرای آمریکا، فرانسه، مصر،عربستان سعودی و قطر) با طرفهای ذی ربط  گفتگو کرده اند. نتانیاهو از آن طرح استقبال کرده است. میقاطی و عون نیز از طرح اتحادیۀ اروپا استقبال کرده‌ اند و قول داده‌اند در چند روز آینده پاسخ نهایی را پس از مشورت با سایر مقامات حکومت و حزب الله به اطلاع فرانسه برسانند. 

درگیریهای محدود نظامی میان حزب الله لبنان و اسرائیل به دنبال آغاز جنگ و نسل کشی اسرائیل علیه مردم فلسطین در نوار غزه در شش ماه گذشته روزانه ادامه داشته است. جمهوری اسلامی که خود مستقیمأ وارد جنگ نشده، از طریق نیروهای نیابتی خود از جمله حزب الله لبنان اهداف توسعه طلبانه و مداخله گرانۀ و معامله جویانۀ خود در این جنگ را تعقیب می نماید. طرحهای آمریکا و دیگر قدرتهای سرمایه دار غربی نیز در جهت کوتاه کردن دست جمهوری اسلامی از دخالت در امور منطقه برای پیشبرد منافع و مصالح خودشان می‌باشد. دخالت هر دو طرف در این جنگ تا کنون به زیان کارگران و مردم ستمدیده و تهیدست کشورهای منطقه تمام شده است.  

از سوی دیگر در راستای سیاست اِعمال فشار و بستن منابع مالی و امکانات گروههای وابسته به جمهوری اسلامی در جنگ غزه و حمایت از اسرائیل، آمریکا و دیگر قدرتهای غربی در ماههای اخیر دولت قطر را تحت فشار قرار داده‌اند تا به حضوراعضا رهبری و دفتر سیاسی حماس در این کشور پایان دهند. در این رابطه آمریکا حتی حفظ موقعیت قطر در منطقه و رابطۀ خود با  قطر را نیز مشروط به اخراج مقامات حماس از این کشور کرده است. اعضا دفتر سیاسی حماس که سالها در دمشق مستقر بودند، به دنبال اعتراضات توده‌ای علیه حکومت دیکتاتوری بشار اسد در سوریه که همزمان با اعتراضات موسوم به “بهار عربی” برپا گردید، در سال ٢٠١٢ از آن کشور خارج شدند و به توصیه آمریکا در قطر مستقر گردیدند. از آن زمان تا کنون قطر علاوه بر کمک‌ ماهانه ۳۰ میلیون دلار و تامین سوخت غزه، حقوق بخش دولتی کارمندان حماس در غزه را نیز پرداخت کرده است. با این وجود، اینک تحت فشار آمریکا، دولت قطر مجبور شده است از اعضا رهبری حماس بخواهد قطر را ترک کنند. روز چهار شنبه ٢٩ فروردین نخست وزیر قطر اعلام کرد که: “قطر از نقش خود به عنوان میانجی در جنگ غزه کنار می‌کشد، زیرا مذاکرات برای توافق آتش بس در غزه به بن‌بست رسیده است و جریاناتی می‌خواهند از آن سؤ استفاده نمایند”. با اعلام موضع قطر در بیرون کردن رهبران حماس، آنان اخیرأ در تلاش برای پیدا کردن کشوری جهت استقرار رهبری خود، متوجه سلطنت عُمان یا ترکیه شده اند.

برخی از ناظران سیاسی سفر ماه قبل اسماعیل هنییه و زیاد نخاله رهبر جهاد اسلامی به تهران و دیدار با خامنه‌ای را نیز با آن مرتبط می‌دانند که مورد قبول جمهوری اسلامی قرار نگرفته است. در همین رابطه روز جمعه ۳۱ فروردین، یک هیأت از اعضا دفتر سیاسی حماس از جمله اسماعیل هنییه و خالد مشعل به ترکیه رفتند و با اردوغان و دیگر مقامات این کشور برای انتقال خود از قطر به ترکیه به گفتگو پرداختند. گرچه اردوغان و رهبران اخوانی حزب اسلامی حاکم ترکیه، حماس را یک “جنش مقاومت اسلامی” می‌دانند و به ظاهر از فلسطین حمایت می کنند، اما در شرایط کنونی میزبانی حماس در ترکیه مشکل به نظر می رسد. چند روز قبل اردوغان اذعان کرد که دفاع از فلسطین برایش هزینه بردار خواهد بود. اِعمال فشارهای اقتصادی، سیاسی و دیپلماتیک آمریکا و قدرتهای سرمایه داری اروپا بر دولت عراق نیز موجب شده که دیگر نیروهای ارتجاعی وابسته به جمهوری اسلامی نظیر گروههای حشد شعبی و حوثیها هم در یکی دو ماه گذشته بطور چشم گیری از حملات و اقدامات نظامی علیه آمریکا و منافع اسرائیل بازداشته شوند. به این ترتیب همۀ نیروهای نیابتی وابسته به جمهوری اسلامی تحت عنوان بی مسمای “محور مقاومت”، زمین گیر شده‌اند و رژیم قادر به استفاده از آنها برای جنگ افروزی و سهم خواهی در منطقه نیست. در چنین شرایطی آمریکا و دولتهای اروپایی برای پیشبرد اهداف و تحمیل شرایط مورد نظر خود رژیم جمهوری اسلامی را تحت فشار قرار داده اند.

اما با وجود همۀ این اقدامات، آمریکا و دیگر قدرتهای سرمایه داری نخواهد توانست جنگها و تنشهای منطقه که ریشه در بحرانهای سیاسی و اقتصادی و اجتماعی دارند را خاتمه دهند. آمریکا و دیگر قدرتهای امپریالیستی که خود عامل و بانی اصلی جنگها و جنایات صد سال اخیر در منطقۀ خاورمیانه می‌باشند نیز با بحران مزمن سرمایه داری و افول قدرت اقتصادی خود دست به گریبانند. نهایتأ این نیروی مبارزه کارگران و تودەهای مردم زحمتکش در منطقه است که می‌تواند با اتحاد و  همبستگی مبارزاتی، خود را از شر دولتهای امپریالیسیت و جریانات ارتجاعی اسلامی و حکومتهایشان نجات دهند. 
سخن روز: تلویزیون حزب کمونیست ایران و کومەله
https://alternative-shorai.tv
https://cpiran.org
https://komala.co
https://t.me/peshrawcpiran
www.facebook.com/Peshrawcpiran
www.instagram.com/Peshrawcpiran1 (http://www.instagram.com/Peshrawcpiran1)
https://t.me/KomalaCpiranTv