نگاهی به اهداف پروژه اروپائی “دروازه جهانی”
پنجشنبه ۵ اسفند ۱۴۰۰
در روز های پنجشنبه و جمعه ۱۷ و ۱۸ فوریه اجلاس مشترک اتحادیۀ اروپا وکشورهای آفریقائی برگزار شد. اجلاسی که از همان ابتدا علیرغم همۀ لفاظی های دولتهای اروپا مهر عدم توازن را برپیشانی خود داشت. در یکسو سران دولت هایی که به یمن غارت و به برده گی کشاندن مردم آفریقا به قدرتهای سرمایه داری عظیم تبدیل شده و سطح زندگی بالای بخش بزرگی از مردمانش را به یمن همین غارتگری میسر ساخته اند و در طرف دیگر دولت های حاکم بر انبوه عظیم مردمانی که غارت و به بردگی کشیده شدند وهمچنان بار سنگین ثمرات نابود کنندۀ چندین قرن استعمار را بدوش میکشند. هنوز هم در موزه های بسیاری از همین کشورهای اروپائی، ارزشمندترین اشیای به غارت رفتۀ کشورهای مستعمره به نمایش گذاشته می شوند و کشورهای افریقائی در هر فرصتی که به دستشان میافتد، خواستار باز گرداندن این آثار ارزشمند تاریخی وفرهنگی آن قاره هستند. اکنون در دل این تاریخ که مهر راسیسم وبرده داری را بر پیشانی دارد صحبت از “احترام متقابل” صحبت از گفتگوهای “همطراز” و دو طرفه میشود. اما اینجا هم مهر رقابتها بین قدرتها وبلوک بندیهای جهانی به چشم میخورد.
پرسش واقعی برای اتحادیۀ اروپا این است که چگونه در دل تهاجم اقتصادی چین به آفریقا وپیشروی های شتاب انگیزش، چگونه در برابر نفوذ نظامی روسیه تا حد بیرون انداختن نیروهای فرانسه از مالی و بالاخره در دل رقابت با متحدین آمریکائی، راه به اصطلاح همکاری با قاره آفریقا را هموار می کند. میدانیم که آمریکا در تابستان گذشته با اعلام “کمپین مشترک باز سازی و رونق آفریقا” ورود مجدد خود را یک بار دیگر به این بازار اعلام کرد. از آنجائیکه چین مدتهاست به بزرگترین شریک تجاری آفریقا و بزرگترین سرمایه گذار در زیر ساختهای اساسی این کشورها تبدیل شده است، بنابراین هدف طرح آمریکا قبل از همه تعمیق و گسترش روابط اقتصادی با کشورهای آفریقائی در میدان رقابت با چین بود. منتها پاندمی کرونا وهزیمت آمریکا از افغانستان این فرصت را به وزیر خارجۀ آمریکا نداده بود که به آفریقا سفر کند. زمانی که این فرصت فراهم گشت، تمام کوشش او این بود که به میزبانانش بقیولاند که سیاستهای اقتصادی چین آنان را به ورطۀ نابودی خواهد کشاند. بایدن یکبار دیگر در جریان کنفرانس اقلیمی گلاسکو در مقابله با چین از طرح ایالات متحده به نام “بازگشت به ساخت جهانی بهتر” نام برده بود. تنها نزدیک به یک ماه بعد از اعلام طرح جدید آمریکا، “فوروم همکاری چین وافریقا” در “داکار” پایتخت کشور افریقائی “سنگال” تشکیل شد. این اجلاس فرصتی بود که “شی جین پینگ” اعلام کند که علاوه بر سرمایه گذاریهای کلان در زیر ساختهای این کشورها، ششصد میلیون واکسن ضد کرونا بطور مجانی در اختیار کشورهای آفریقائی قرار داده و چهارصد میلیون دیگر هم مشترکا تولید خواهند کرد.
بدیهی بود که اتحادیۀ اروپا نمیتوانست از این قافله عقب بماند. درست دو روزبعد از پایان اجلاس “فوروم همکاری چین وآفریقا” رئیس کمیسیون اتحادیۀ اروپا “فون درلاین” پروژۀ کمیسیون را تحت نام “دروازه جهانی” اعلام کرد. این طرح بنا به گفتۀ معمارانش پاسخی به پروژۀ “جاده ابریشم” چین بوده که طبق آن اتحادیۀ اروپا بودجه ای معادل یکصد وپنجاه میلیارد یورو برای هفت سال آینده جهت همکاری با آفریقا اختصاص میدهد. رئیس کمیسیون در سخنرانی خود ضمن دعوت از سرمایه های خصوصی و دادن ضمانت به آنان جهت پیوستن به این طرح، آنرا یک “آلترناتیو واقعی” در مقابله با “جاده ابریشم” نامید. بنابراین اجلاس دو روزۀ مشترک اتحادیۀ اروپا وکشورهای افریقائی در متن چنین شرایطی برگزار شد. یک روز قبلتر رئیس جمهور آفریقای جنوبی با اشاره به سیاست دولتهای اروپائی در مورد واکسن کرونا سخن از “آپارتاید واکسن” به میان آورده بود. این، صد البته بدون دلیل نبود. در برخی از کشورهای افریقائی در صد کسانی که واکسینه شده اند، آنچنان پائین است که خود زمینۀ خطر بوجود آمدن سویه های جدیدی را ایجاد میکند. تنها یازده درصد از اهالی برخی از کشورهای آفریقا واکسینه شده اند. در کشورهای “بروندی، جمهوری دمکراتیک کنگو وچاد” حتی این رقم به یک در صد هم نمیرسد.
“ائتلاف واکسیناسیون مردمی” مرکب ازتعدادی از سازمانهای امداد بین المللی، یک روز قبل از آغاز اجلاس اعلام کردند، از واکسنهایی که از جانب کشورهای اروپائی به کشورهای افریقائی اهداء شده اند، پنجاه و پنج میلیون واکسن به علت سپری شدن تاریخ مصرفشان دور ریخته شده اند. در این مورد هم اتحادیۀ اروپا از جوهر سرمایه دارانۀ خود پیروی کرد. سالیان سال است که کالاهای مورد نیاز مردم به دریا ریخته میشود تا روند سود آوری سرمایه را مختل نسازد. از همان آغاز پاندمی کرونا کشورهای افریقائی خواهان این بودند که امتیاز تولید واکسن آزاد شود تا کشورهای دیگر هم امکان تولید آنرا بیابند. خواسته ای که با سد سود پرستی انحصارات داروسازی مواجه گشت. هر چند که نمایندگان اتحادیۀ اروپا در جریان اجلاس سعی میکردند که به فریب افکار عمومی پرداخته وچنین وانمود سازند که گویا دو طرف در سطحی همسان به گفتگو نشسته اند، ولی نمایندگلن کشورهای آفریقائی در جریان مباحث مختلف آبائی نداشتند که جوهر واقعی این به اصطلاح همسانی را بر ملا کنند. رئیس جمهور سنگال خطاب به نمایندگان اروپا گفت “در حالیکه بیش از ششصد میلیون از اهالی قاره از داشتن برق محرومند، چگونه از ما میخواهید که از انرژی فسیلی صرفنظر کرده وبه سوی انرژی پاک برویم؟ و آنهم در حالیکه اتحادیۀ اروپا “انرژی اتمی وگاز” را جزء انرژی پاک به حساب آورده است. و تازه مگر غیر از این است که کشورهای افریقائی کمترین سهم را در انهدام محیط زیست داشته ولی بیشترین خسارت نصیبشان گردیده است. در کمیسیون مربوط به مهاجرت در حالیکه نمایندۀ اطریش هدف کمیسون را “ممانعت از ورود مهاجرین غیر قانونی و باز گرداندن آنان” اعلام کرده وخواستار آن بود که راه حلی برای آن پیدا شود، نماینده آفریقا در این کمیسیون اعلام کرد که همه کشورهای آفریقائی از این امر شکایت دارند که در آغاز هر بحثی در مورد روابط دوطرف، شما اروپائیان درهمان لحظه اول مسئله مهاجران را پیش میکشید.
نمایندگان اتحادیۀ اروپا دائما در طول اجلاس دو روزه بطور مدام از”آغاز جدید” سخن گفتند ولی پرسش این است که چه کسی باید تاوان این آغاز جدید را بپردازد. آنانی که به یمن غارت منابع طبیعیشان به قهقرا رفتند و یا آنانی که به یمن همین غارت، ثروت های نجومی اندوختند. تاوان این “آغاز جدید” را چه کسانی باید بپردازند، آنانی که قرنها میلیونها انسان افریقائی را به بردگی کشاندند ویا آنهائی که به مثابه برده، دوزخیان این جهان گردیدند؟ اما اگر قرار است آغاز جدیدی شکل گیرد، تنها میتواند برمبنای نظمی بنیاد نهاده شود که در آن نیازی به بردگی انسان توسط انسان دیگر نباشد.
سخن روز شبکه تلویزیون حزب کمونیست ایران و کومه له