پنجشنبه ۳۰ اسفند ۱۴۰۳

سال ۱۴۰۳ تصویری بارز از تداوم نقض حقوق بشر در ایران را روایت می‌کند. تهدید مستمر آزادی اندیشه و بیان، برخورد با معترضان مسالمت ‌جو، افزایش فشار بر اتنیک‌ ها و اقلیت ‌های دینی و مذهبی، محاکمه و آزار کنشگران حقوق بشر و اعدام نوجوانان در ایران، معضل کودکان کار، نقض حقوق زنان و اقلیت‌های جنسی و جنسیتی در کشور، وضعیت نامناسب بازداشتگاه‌ ها و زندان ‌ها تنها نمونه‌هایی از نقض روزمره حقوق بشر در ایران هستند. گزارش جامع مرکز آمار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران وضعیتی تأسف‌بار از نقض حقوق بشر در ایران در سالی که گذشت ارائه می کند.
در اینجا به بخشهایی از آن اشاره میکنیم.

حقوق کارگری
در سال ۱۴۰۳، تعداد ۱۷۱۲ گزارش در این رسته ثبت شد که برا اساس آن جمعا ۱۳ تن بازداشت شدند. همچنین، ۱۰ کارگر و یا فعال کارگری به ۳۴۰ ماه حبس تعزیری محکوم شدند. علاوه بر این برای یک نفر ۲۴ ماه تبعید صادر شده است. گفتنی است، ۳۱ مورد احضار به مراجع قضایی، ۱۲ مورد بازجویی، ۳ مورد محاکمه، ۵ مورد اجرای حکم حبس، ۵ مورد خودسوزی، ۶ مورد خودکشی، ۷۲۴ مورد تجمع، ۱۳۷۷ مورد اعتصاب، ۱ مورد تفتیش منزل و ۱ مورد مصادره منزل و اموال به ثبت رسیده است.
در سال ۱۴۰۳، گزارشات تعویق یا عدم پرداخت حقوق کارگران دستکم ۵۹۲ ماه برای ۱۸۱۲۱ نفر، ۴۷۶۵ اخــراج یا تعدیل، ۵۸۵ مورد بیکاری، ۴۸۸ ماه نبـــود بیمه کار برای ۵۲۵۵۹۲ کارگر، ۱۱ مورد تعطیلی کارخانه، ۴۸۳۵ کارگر بــــلاتکلیف در حوزه کار گزارش شده است. همچنین دستکم ۲۰۴۲ تن در ســـوانح کاری کشته و ۱۶۱۱۳ مورد صدمات جسمی به کارگران در حین کار گزارش شده است. ایران در میان کشورهای جهان رتبه ۱۰۲ را در زمینه رعایت مسائل ایمنی کار به خود اختصاص داده که رتبه بسیار پایینی محسوب می شود.

 اصناف و اتحادیه ها
در رابطه با حقوق مشاغل، اتحادیه ها و اصناف در سال ۱۴۰۳، تعداد ۱۴۳۶ گزارش توسط نهاد آمار و نشر و آثار به ثبت رسیده است. بر اساس این گزارشات جمعا ۲۸ مورد بازداشت فعالان صنفی صورت گرفته است. همچنین، ۱۲۲ مورد احضار به مراجع قضایی -امنیتی، ۵۳۶ مورد پلمپ اماکن، ۵ مورد ضرب و شتم، ۱ مورد ابطال مجوز، ۱۷ مورد محاکمه در مراجع قضایی، ۱۹ مورد بازجویی در نهادهای امنیتی، ۱۳ مورد اخراج و تعدیل، ۴ مورد بازنشستگی اجباری، ۱۱۸۷ مورد تجمع، ۷۰ مورد اعتصاب، دستکم ۳۹۳ ماه حقوق تعویقی برای ۱۶۱۳نفر، ۳ مورد تفتیش منزل و ۶ مورد اجرای حکم حبس گزارش شده است.
همچنین، ۷۵ نفر به ۸۸۱ ماه حبس محکوم شدند، از این میزان ۷۷۷ ماه حبس تعزیری و ۱۰۴ ماه حبس تعلیقی را شامل میشود.  
تجمعات و اعتصابات
در سال ۱۴۰۳، دست کم ۲۲۵۵ تجمع اعتراضی در ایران شکل گرفت، این رقم ۷۲۴ تجمع کارگری، ۱۱۸۷ مورد تجمع صنفی، ۷۴ تجمع در حوزه اندیشه و بیان، ۴۷ تجمع دانشجویی و ۴۸ تجمع در حوزه محیط زیست را شامل می شود. همچنین ۱۷۵ تجمع اعتراضی توسط شهروندانی که بیشتر آنها مالباختگان و یا دیگر افرادی هستند که حق شهروندیشان تضییع شده در ۳۱ استان برگزار شد. در کنار تجمعات اعتراضی دست کم ۷۰ اعتصاب صنفی و ۱۳۷۷ اعتصاب کارگری نیز برگزار شد.

 آزادی اندیشه و بیان
در سال ۱۴۰۳، تعداد ۱۱۴۱ گزارش در حوزه اندیشه و بیان ثبت شد. در این مدت، دست کم ۱۳۰۰ نفر بازداشت شدند که از این تعداد، ۱۶۸ نفر بدون ارائه حکم قضایی بازداشت شده‌اند. همچنین، ۳۰۷ مورد محاکمه،  ۲۶۲۱ مورد احضار به نهادهای قضایی و ۱۶۱ مورد اجرای حکم حبس ثبت شده است.

حقوق کودکان
در سال ۱۴۰۳، تعداد ۴۹۸ گزارش در حوزه کودکان ثبت شد. در این مدت، دست کم ۲۷ مورد تجاوز و آزار جنسی کودکان، ۴۳ مورد قتل کودک، ۵ مورد قتل ناموسی، ۳ مورد نوزاد رها شده،۹ مورد مرگ و ۱۷ مورد مصدومیت کودک کار، ۱۴ مورد مرگ و ۲۰۴ مورد مصدومیت کودکان در پی سهل انگاری مسئولان، ۵۸ مورد خودکشی، دستکم ۴۲۹۶ مورد کودک آزاری، بازداشت ۲۸ فرد زیر ۱۸ سال، دستکم ۳ میلیون دانش آموز بازمانده از تحصیل و حدود ۲ میلیون کودک کار ثبت شد. همچنین، ۴۸ ماه حبس تعزیری برای ۲ فرد زیر ۱۸ سال گزارش شده است.
همانطور که در بخش اعدام در این گزارش می خوانید، در مدت یکسال اخیر دست کم ۵ کودک – مجرم نیز در ایران اعدام شدند.
از زمستان سال ۱۴۰۰ تا پایان فصل پاییز سال ۱۴۰۱، دست‌کم ۲۷ هزار و ۴۴۸ دختر زیر ۱۵ سال در ایران ازدواج کرده‌اند. به این ترتیب، با وجود آنکه روند ازدواج دختران زیر ۱۵ سال در ایران، از سال ۱۳۹۶ سیر نزولی پیدا کرده بود اما این رقم از سال ۱۳۹۸ دوباره به روال قبلی خود بازگشته و سیری صعودی داشته است.

حقوق زنان
در سال ۱۴۰۳، تعداد ۲۵۳ گزارش در حوزه زنان ثبت شد. ۱۲۵ مورد قتل زنان، ۳۳ مورد قتل ناموسی به شمول قتل ۱۹ مرد، ۱۶۵۶۷ مورد خشونت خانگی، ۵ مورد اسید پاشی، ۳ مورد خودکشی، ۳۰۶۴۲ مورد برخورد با عنوان بدحجابی، ۲ مورد محاکمه و ۱۴ ماه حبس برای زنان ثبت شد. همچنین، ۷۴ مورد شلاق و نه میلیون و پانصد هزار تومان جریمه نقدی برای زنان صادر شده است.
در سالی که گذشت، دستکم ۶۴۹ بازداشت در این حوزه به ثبت رسیده است. از این میزان ۶۴۳ مورد به دلیل عدم رعایت حجاب اجباری بازداشت شده اند.

حقوق زندانیان
در رسته حقوق زندانیان در سال ۱۴۰۳، ۱۴ مورد ضرب و شتم زندانیان سیاسی، ۳۷۵ مورد عدم رسیدگی یا محرومیت از خدمات پزشکی زندانیان، ۳۱۲ مورد انتقال غیرقانونی زندانی به سلول انفرادی، ۷۹ مورد اقدام به اعتصاب غذای زندانیان، ۳۶ مورد انتقال اجباری یا تبعید زندانیان، ۳۳۵ مورد تهدید و اعمال فشار بر زندانیان عقیدتی-سیاسی، ۱۵۶ مورد جلوگیری از ملاقـات زندانی، ۵ مورد مرگ زندانی بر اثر بیماری، ۱۸ مورد خودکشی زندانی، ۲ مورد خودسوزی زندانی، ۷ مورد قتل زندانی، ۱۰۶ مورد عدم دسترسی به وکیل، ۱۰۵ مورد محرومیت از حق تماس زندانی، ۷۵ مورد عدم تفکیک جرایم زندانی، ۴۹۵ مورد نگهداری زندانی در محیط نامناسب، ۱۸ مورد اعتراف گیری و ۹۹ مورد محرومیت از مرخصی استعلاجی گردآوری شده است. هم چنین ۲۷۵ مورد بی خبری و ۹۲۸ مورد بلاتکلیف نگاه داشتن بازداشت شدگان مستند شده است.
 
اعدام
همچون تمام دهه‌ های اخیر پس از انقلاب ۵۷، اعدام در ایران از برجسته ‌ترین جلوه‌ های نقض حقوق بشر محسوب می‌شود. در سال ۱۴۰۳، دست کم ۱۰۵۰ شهروند از جمله ۲۹ زن و ۵ کودک-مجرم اعدام شدند. از این میزان حکم ۵ نفر در ملاعام به اجرا درآمد. همچنین طی این تاریخ، ۱۸۹ تن دیگر به اعدام محکوم شدند. از این میزان ۱نفر به اعدام در ملا عام محکوم شد. لازم به ذکر است، در همین دوره احکام بدوی ۵۵ نفر دیگر نیز به تایید دیوان عالی کشور رسیده است.