یکشنبه ۹ دی ۱۴۰۳

مرکز آمار ایران نرخ تورم آذرماه ۱۴۰۳ را اعلام کرد. این آمار نشان می‌دهد که بیش‌ترین نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه و سالانه متعلق به دهک‌های نهم و دهم و بیش‌ترین نرخ تورم ماهانه مربوط به دهک اول بوده است. هرچند روند کاهشی در سه شاخص تورم نقطه‌به‌نقطه، سالانه و ماهانه مشهود است، اما نرخ تورم سالانه با ۳۲.۵ درصد و نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه با ۳۱.۴ درصد همچنان تورم بالای ۳۰ درصد را تایید می‌کنند. این آمار نگرانی‌ها درباره ثبات اقتصادی و فشار بر دهک‌های کم‌درآمد را افزایش داده است.

بررسی تورم ماهانه اما تصویر متفاوتی ارائه می‌دهد. طبق این آمار، دهک‌های کم‌درآمدتر در معرض تورم ماهانه بالاتری قرار دارند، درحالی‌که تورم ماهانه دهک‌های پردرآمدتر کمتر بوده است. این اختلاف ناشی از سهم بیشتر اقلام خوراکی در سبد مصرف دهک‌های کم‌درآمد است، درحالی‌که هزینه‌های دهک‌های پردرآمد تنوع بیشتری دارد. برای مثال، در دهک دهم تنها ۰.۴ درصد از ۲.۱ درصد تورم ماهانه به کالاهای خوراکی اختصاص یافته است. در مقابل، در دهک اول ۰.۹۹ درصد از ۲.۲۲ درصد تورم ماهانه مربوط به کالاهای خوراکی است.

فشار معیشتی بر دهک‌های پایین
همچنان‌ که در ماه‌های گذشته مشاهده شده، دهک‌های کم‌درآمد تحت‌فشار معیشتی قرار دارند و به‌ناچار هزینه‌های جانبی‌شان را کاهش داده‌اند. این گروه‌ها بخش اعظم درآمدشان را صرف تامین نیازهای اولیه مانند مسکن و خوراک می‌کنند. در مقابل، دهک‌های پردرآمدتر بیشتر برای حمل‌ونقل، پوشاک و خدمات آموزشی و درمانی هزینه می‌کنند که به تعادل تورم ماهانه آن‌ها کمک کرده است.
کارشناسان اقتصادی بر این باورند که نرخ تورم بالا به‌ویژه در دهک‌های ضعیف‌تر، افت میانگین سطح کالری مصرفی این خانوارها را به همراه داشته و این موضوع ممکن است به گسترش فقر مطلق منجر شود.

فرشاد مومنی، اقتصاددان، به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس اشاره کرده و گفته است: بیش از ۵۰ درصد جمعیت ایران نمی‌توانند ۲,۱۰۰ کالری روزانه را دریافت کنند. این موضوع نشان‌دهنده رشد فقر مزمن  در ایران است. با استناد به آمارهای سال ۱۳۹۸، ۲۴ درصد خانوارهای ایرانی زیر خط فقر نسبی قرار داشته‌اند. این آمار طی پنج سال‌ اخیر دو برابر افزایش یافته است.

منتقدان سیاست‌های دولت معتقدند کاهش تورم در آمارهای ماهانه و نقطه‌به‌نقطه تاثیر چندانی بر بهبود معیشت دهک‌های ضعیف نداشته است. به گفته آن‌ها، تورم بالا در اقلام خوراکی همچنان بر توان خرید خانوارها سایه افکنده است. در مقابل، حامیان دولت از کاهش نرخ تورم کالاهای خوراکی و غیرخوراکی در آذرماه در قیاس با آبان‌ماه به‌منزله دستاوردی مثبت یاد می‌کنند. طبق آمار، تورم ماهانه اقلام خوراکی از ۳.۶ درصد در آبان به ۱.۸ درصد در آذر کاهش‌ یافته است. به‌رغم کاهش نسبی در برخی شاخص‌های تورمی، چشم‌انداز بهبود وضعیت معیشتی برای دهک‌های پایین همچنان تیره است.