یکشنبه ۷ بهمن ۱۴۰۳

مقدمه :
اخراج و محکومیت‌های پی‌درپی سه مدافع حقوق معلمان و دانش‌آموزان، محمد حبیبی، جعفر ابراهیمی و رسول بداقی، طبق گزارش‌ها و تحقیقات سازمان ملل، نتیجه فعالیت‌های مسالمت‌آمیز آنان در حمایت از حقوق معلمان و اصلاحات آموزشی در جمهوری اسلامی ایران است که پیامدهای سنگینی برایشان به دنبال داشته است.

محمد حبیبی
محمد حبیبی معلم و مدافع حقوق کارگران است که به‌عنوان سخنگو و عضو هیئت مدیره کانون صنفی معلمان تهران فعالیت می‌کرد. او از سال ١٣٩٦ تاکنون بارها به دلیل فعالیت‌های صنفی و حقوق بشری خود محکوم و بازداشت شده است که این وضعیت به اخراج وی از شغل معلمی و در حال حاضر زندانی شدن او منجر شده است.
پرونده محمد حبیبی
در تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۹٦، آقای حبیبی در جریان یک تظاهرات مسالمت‌آمیز معلمان در تهران بازداشت شد. گزارش‌ها حاکی از استفاده از زور زیاد در هنگام بازداشت او است. پس از بازداشت، او به زندان اوین منتقل شد.
در ۱۳ مرداد ۱۳۹۷، شعبه ۲٦ دادگاه انقلاب تهران، آقای حبیبی را به اتهام «همکاری علیه امنیت ملی»، «تبلیغ علیه نظام» و «اخلال در نظم عمومی» به هفت سال و نیم حبس محکوم کرد. این اتهامات مربوط به مشارکت مسالمت‌آمیز او در فعالیت‌های اتحادیه معلمان بود. در آبان ۱۳۹۹، آقای حبیبی پس از گذراندن ۳۰ ماه حبس در زندان مرکزی تهران بزرگ، پس از کاهش حکم توسط دستور رئیس قوه قضائیه ایران آزاد شد.

در ۱٦ فروردین ۱٤۰۲، محمد حبیبی در جریان اعتراضات مسالمت‌آمیز علیه مسمومیت دختران دانش‌آموز در ایران بازداشت شد. این اعتراضات که در فروردین و اردیبهشت ۱٤۰۲ برگزار شد، واکنشی به سلسله‌ای از مسمومیت‌ها بود که به‌عنوان اقدامات تلافی‌جویانه علیه زنان و دختران به دلیل تأکید بر حقوق خود و شرکت در اعتراضات سراسری ۱٤۰۱ مطرح بود.
در هنگام بازداشت، گفته شده که آقای حبیبی مورد ضرب و شتم قرار گرفت و شکایتی علیه مأموران امنیتی که در بازداشت او دخالت داشتند، مطرح کرد. اما پس از آنکه مأموران امنیتی ادعا کردند که او قصد فرار داشته، شکایت او رد شد.
در ۳۱ اردیبهشت ۱٤۰۲، آقای حبیبی پس از ٤۷ روز بازداشت با وثیقه یک میلیارد ریال آزاد شد. او به اتهام «اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت ملی» توسط شعبه ۲ دادگاه انقلاب شهریار به دلیل پست‌های اجتماعی‌اش در اعتراض به مسمومیت‌ها و درخواست پاسخگویی متهم شده بود.
در شهریور ۱٤۰۲، محمد حبیبی برای سومین بار از شغل خود به عنوان معلم برکنار شد. پیش از این در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱٤۰۰ اخراج شده بود، اما دادگاه عدالت اداری او را موقتاً بازگردانده بود. با این حال، حکم جدید هیئت انضباطی وزارت آموزش و پرورش که بعدها توسط دادگاه تأیید شد، منجر به اخراج او شد. اتهامات او شامل سازماندهی و شرکت در اعتراضات صنفی و عضویت در اتحادیه معلمان بود.
در ۳۰ تیر ۱٤۰۳، شعبه ۲ دادگاه انقلاب شهریار، محمد حبیبی را به شش ماه و یک روز حبس به اتهام «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی و خارجی» محکوم کرد. این اتهام به دلیل پست‌های اجتماعی او در اعتراض به مسمومیت دختران دانش‌آموز و در چارچوب جنبش «ژن، ژیان، ئازادی» مطرح شده است.

جعفر ابراهیمی
جعفر ابراهیمی، معلم و مدافع حقوق کارگران، بازرس شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران است. او از سال ١٣٨٤ به دلیل فعالیت‌های خود در دفاع از حقوق معلمان و اصلاحات آموزشی بارها متهم و بازداشت شده که در نهایت به اخراج او از شغل معلمی انجامید. وضعیت سلامتی او در دوره دو ساله اخیر زندان به شدت وخیم شد و او در اپریل ١٤٠٣ آزاد گردید.

پرونده جعفر ابراهیمی
در سال ۱۳۸٤، جعفر ابراهیمی در جریان یک تجمع مسالمت‌آمیز معلمان در مقابل مجلس شورای اسلامی بازداشت شد و یک توبیخ رسمی در پرونده کاری‌اش ثبت گردید.
در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۸۸، وی به دلیل فعالیت‌های خود در زمینه حقوق کارگری، به اتهام «تبلیغ علیه نظام» به شش ماه زندان محکوم شد. او پس از گذراندن کامل این محکومیت آزاد گردید. در تاریخ ۵ دی ۱۳۹۸، آقای ابراهیمی به دلیل شرکت در مراسمی برای بزرگداشت جان‌باختگان اعتراضات سراسری آبان‌ماه ۱۳۹۸ بازداشت شد و در دی‌ماه ۱۳۹۸ با قرار وثیقه آزاد گردید. در تاریخ ۱۱ بهمن ۱٤۰۰، دادگاه انقلاب کرج او را به دلیل شرکت در همین مراسم به پنج سال حبس به اتهام «تبلیغ علیه نظام» و «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» محکوم کرد.

در تاریخ ۱۰ اردیبهشت ۱٤۰۱، وی به همراه آقای بوداقی و آقای حبیبی به دلیل برنامه‌ریزی برای تجمعات معلمان در اول ماه مه مجدداً بازداشت شد. در جریان این بازداشت‌ها، هر سه نفر با خشونت فیزیکی، حمله به منزل و مصادره دستگاه‌های الکترونیکی خود مواجه شدند.
در تاریخ ۲ آبان ۱٤۰۱، دادگاه تجدیدنظر تهران حکم پنج سال حبس او را به اتهام «اجتماع و تبانی» و «تبلیغ علیه نظام» تأیید کرد.
در تاریخ ۸ اردیبهشت ۱٤۰۳، پس از گذراندن دو سال حبس، آقای ابراهیمی از زندان قزل‌حصار در استان البرز آزاد شد. در این مدت، وضعیت سلامتی او به شدت وخیم شده بود؛ بیماری خودایمنی التهاب روده (IBD) او مجدداً فعال گردید و او در اثر عدم دریافت مراقبت‌های پزشکی کافی و محرومیت از مرخصی درمانی به دیابت مبتلا شد. در یک مورد، زمانی که در ۲٤ آبان ۱٤۰۱ برای درمان به بیمارستانی خارج از زندان منتقل شده بود، گزارش شده که بیش از ۱۲ روز به تخت بیمارستان زنجیر شده بود. در اردیبهشت ۱٤۰۳، پس از آزادی، آقای ابراهیمی علیه اخراج خود از وزارت آموزش و پرورش پس از ۲٤ سال خدمت اعتراض کرد. اما دادگاه عدالت اداری این اخراج را تأیید کرده و بازگشت او به شغل معلمی را ممنوع اعلام نمود.

رسول بداقی
رسول بداقی، معلم و مدافع حقوق کارگران، عضو هیئت مدیره کانون صنفی معلمان ایران و ناظر پیشین شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان است. از سال ١٣٨٨ تاکنون، او بارها به دلیل فعالیت‌هایش در دفاع از حقوق معلمان و اصلاحات آموزشی، بازداشت و به زندان‌های طولانی‌مدت محکوم شده است. او نیز از شغل معلمی اخراج شده و هم‌اکنون در حال گذراندن محکومیت خود در زندان است.

پرونده رسول بداقی
در تاریخ ۱۱ شهریور ۱۳۸۸، آقای بداقی به دلیل فعالیت‌های خود در دفاع از حقوق معلمان و تلاش‌های صنفی بازداشت شد. در ۱۳ مرداد ۱۳۸۹، شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب او را به اتهام «اجتماع و تبانی با قصد برهم زدن امنیت ملی» و «تبلیغ علیه نظام» به شش سال حبس محکوم کرد. علاوه بر این، او به مدت پنج سال از هرگونه فعالیت اجتماعی، سیاسی یا صنفی منع شد. در شهریور ۱۳۹٤، پس از پایان محکومیت شش‌ساله، شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب به دلیل شکایت رئیس زندان رجایی‌شهر، او را به سه سال حبس دیگر به اتهام «تبلیغ علیه نظام» و «توهین به رهبری» محکوم کرد.

در ۹ اردیبهشت ۱۳۹۵، آقای بداقی پس از تحمل مجموعاً هفت سال حبس از زندان اوین آزاد شد. در ۲۰ آذر ۱٤۰۰، منزل آقای بداقی در تهران توسط نیروهای امنیتی مورد یورش قرار گرفت. او مورد حمله فیزیکی قرار گرفت و بازداشت شد. در دوران بازداشت، او در بند ۲۰۹ زندان اوین نگهداری شد و تا ۳۰ آذر ۱٤۰۰ آزاد نشد. دستگاه‌های الکترونیکی او و همسرش توقیف گردید و او از دسترسی به لباس مناسب محروم شد. این بازداشت در جریان اعتراضات سراسری معلمان برای بهبود رتبه‌بندی، اصلاح حقوق بازنشستگی، و ارتقای وضعیت آموزش رخ داد.

در ۲۳ فروردین ۱٤۰۱، شعبه ۲٦ دادگاه انقلاب تهران، آقای بداقی را به چهار سال حبس به اتهام «اجتماع و تبانی با قصد برهم زدن امنیت ملی» و یک سال حبس به اتهام «تبلیغ علیه نظام» محکوم کرد. علاوه بر این، او به یک سال ممنوعیت خروج از کشور، دو سال ممنوعیت اقامت در تهران و استان‌های همجوار، و دو سال ممنوعیت عضویت در احزاب و گروه‌های اجتماعی محکوم شد.
در ٤ اسفند ۱٤۰۲، وکیل آقای بداقی، رامین صفارنیا، به خانواده او اطلاع داد که درخواست اعاده دادرسی او توسط شعبه ۳۲ دیوان عالی کشور پذیرفته شده و آزادی او به قید وثیقه در انتظار تعیین شعبه دادگاه است. در ۲٦ شهریور ۱٤۰۳، آقای بداقی برای یک هفته به مناسبت شرکت در مراسم عروسی دخترش به طور موقت آزاد شد.

نگرانی‌ها
سازمان ملل متحد نگرانی عمیق خود را نسبت به محکومیت‌های مکرر و اخراج آقایان محمد حبیبی، جعفر ابراهیمی، و رسول بداقی که مستقیماً به فعالیت‌های مسالمت‌آمیز آنان در دفاع از حقوق معلمان و اصلاحات آموزشی مرتبط است، ابراز کرده است. این اقدامات، شامل استفاده از حق آزادی بیان و شرکت در تجمعات مسالمت‌آمیز، نقض آشکار حقوق بشر و معیشت آنان محسوب می‌شود.
محکومیت اخیر محمد حبیبی، به دلیل انتقاد مسالمت‌آمیز از نحوه رسیدگی به پرونده مسمومیت دختران دانش‌آموز، به ویژه در شرایطی که دولت هنوز نتایج تحقیقات خود را ارائه نکرده، بسیار نگران‌کننده است. این نگرانی با توجه به موارد مشابهی که پیش‌تر توسط نمایندگان سازمان ملل گزارش شده بود، شدت می‌یابد.

همچنین، با وجود استقبال از آزادی موقت و پذیرش درخواست تجدیدنظر آقای بداقی، حکم‌های سنگینی که او تحمل کرده و بازگشت به زندان پس از پایان آزادی موقت، نگران‌کننده است. این اقدامات، از جمله اخراج هر سه فعال صنفی از مشاغل‌شان، آن‌ها را از تنها منبع درآمدشان به دلیل فعالیت‌های صنفی محروم کرده است. همسان‌سازی فعالیت‌های قانونی و مشروع صنفی با اقدامات مجرمانه از سوی دولت، نگرانی‌های جدی درباره اثرات بازدارنده آن بر جامعه مدنی ایجاد کرده و ناقض قوانین بین‌المللی حقوق بشر، از جمله میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی است که ایران در سال ۱۳۵٤ (۱۹۷۵) به آن پیوسته است.