مذاکرات هسته ای و معضل جمهوری اسلامی
شنبه ۲۰ آذر ۱۴۰۰
روز پنج شنبه ۱۸ آذر مذاکرات برجام بعد از وقفه ای شش روزه و در فضایی مملو از بی اعتمادی و نا امیدی میان دولتهای (۱+۵) و جمهوری اسلامی در وین از سر گرفته شد. یک روز قبل از توقف این دوره از مذاکرات که در روز هشتم آذر و با تأخیر شش ماهه پس از روی کار آمدن دولت رئیسی از سر گرفته شده بود، هیأت مذاکره کنندۀ جمهوری اسلامی به عنوان یک شگرد باصطلاح دیپلماتیک دو سند حداکثری به طرف مقابل ارائه داد. خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران از قول علی باقری مسئول هیأت مذاکرۀ رژیم اعلام کرد که: “سند اول در بارۀ لغو کامل تحریم ها و دومی نیز در بارۀ اقدامات هسته ای جمهوری اسلامی است. طرف مقابل باید آنها را بررسی کند و آمادگی لازم پیدا کند تا وارد مذاکرات جدی در بارۀ این متن ها شود”. جدا از این مانور ناشیانه برای مصرف داخلی، چنین اقدام و بیانی یک عقب نشینی جمهوری اسلامی از شرط سابق شان مبنی بر “لغو همۀ تحریم ها قبل از بازگشت به برجام” است. اما این آغاز کار است و با توجه به توازن قوا و موقعیت ضعیف جمهوری اسلامی در این گفتگوها و نیاز شدید به مذاکره برای لغو تحریم ها، رژیم باید خود را برای تسلیم و عقب نشینی های کلان در پروژۀ هسته ای و موشکی و سیاست دخالت در امور کشورهای منطقه نیز آماده سازد.
پاسخ دولتهای اروپایی برجام و آمریکا به دو سند ارائه شدۀ جمهوری اسلامی از آنجا که هیچ مبنای منطقی و معقولی ندارند، تند و تهدید آمیز بوده است. خبرگزاری فرانس پرس به نقل از نمایندگان انگلیس، فرانسه و آلمان در این مذاکرات گزارش داد که آنها از متن پیشنهادهای هیأت مذاکره رژیم متعجب و مأیوس شده اند. وزارت خارجۀ فرانسه روز سه شنبه ۱۶ آذر در بیانیه ای از پیشرفت آن دور مذاکرات ابراز نا امیدی کرد. خبر گزاری رویترز نیز از قول سخنگوی وزارت خارجۀ آلمان اعلام نمود که پس از بررسی پیشنهادات جمهوری اسلامی به این نتیجه رسیدیم که رژیم تمامی توافقهای پیشین که حاصل چند ماه مذاکره با تیم ظریف بود را نقض کرده اند و این پیشنهادات هیچ زمینه ای برای پایان موفقیت آمیز مذاکرات فراهم نمی کند. لیز تراس وزیر خارجۀ بریتانیا نیز روز چهارشنبه به مقامات رژیم اسلامی هشدار داد تا به تعهدات خود در مفاد یرجام بازگردند. او گفت : ” این آخرین فرصت است و من با تأکید از مقامات جمهوری اسلامی می خواهم این کار را بکنند، زیرا ما مصمم هستیم در همکاری با هم پیمانان خود مانع دست یابی ایران به سلاح اتمی شویم”.
اما پاسخ آمریکا به دو سند جمهوری اسلامی تندتر از بقیه بود. آنتونی بلینکن وزیر خارجۀ آمریکا پس از توقف و بی نتیجه ماندن دور هفتم مذاکرات گفت :” ایران برای بازگشت به توافق اتمی جدی به نظر نمی رسد”. وزارت خزانه داری آمریکا در پاسخ به این رفتار نابخردانۀ جمهوری اسلامی، دو روز قبل از سر گیری مذاکرات وین، ۱۲نهاد و مسئول دیگر جمهوری اسلامی وابسته به سپاه پاسداران را مورد تحریم جدید قرار داد. از جمله یگان ویژۀ “ناجا”، نیروهای ویژۀ وحشت پاسداران ولایت، فرماندۀ سازمان بسیج، رؤسای زندانهای اصفهان و قرچک و لیلا واثق خواهر زینبی که با افتخار گفت “دستور تیراندازی به مردم معترض در آبان ۹۸ را داده ام” و فرماندۀ قرارگاه قدس سپاه جزو تحریم شدگان جدید می باشند. به گزارش روزنامۀ وال استریت ژورنال حتی روسیه و چین نیز که در رقابتهای خود با آمریکا جانب جمهوری اسلامی را رعایت کرده اند، پیشنهادهای رژیم را قابل قبول ندانسته و آنرا برخلاف توافقهای شش دور مذاکره با دولت حسن روحانی ارزیابی کرده اند.
به این ترتیب موضع گیری دولتهای (۱+۵) به جمهوری اسلامی نشان داد که نمی تواند در چانه زنی با آنها پا را از گلیم خود فراتر گذارد و باید برای تسلیم و عقب نشینی های بیشتر نیز خود را آماده نماید. سفر شتاب زدۀ باقری کنی به مسکو برای مشورت و رایزنی با مقامات روسیه و تماس با نمایندۀ چین در این گفتگوها نیز به منظور توجیه محتوای دو سند مزبور و اعلام آمادگی برای ایجاد “فضای سازندۀ در مذاکرات ” انجام گرفت. او اذعان نمود که این سندها تنها پیشنهادات یا ابتکاراتی بوده تا اگر مورد قبول دو طرف باشد، مبنایی برای ادامۀ مذاکره باشند نه چیز دیگر. از سوی دیگر وزارت خارجۀ رژیم اعلام کرد: “آمریکا حتی در میانۀ مذاکرات نیز از اعمال تحریم ها علیه جمهوری اسلامی دست بر نمی دارد. آنچه ما به صورت مکتوب ارائه داده ایم برای رسیدن به یک توافق جدی و خوب است، و گرنه جمهوری اسلامی مسیر مذاکره و دیپلماسی را در چارچوب منطق و تفاهم برای لغو تحریم ها دنبال خواهد کرد و تا هر زمان که لازم باشد برای مذاکره در وین باقی خواهیم ماند”. در واقع معضل جمهوری اسلامی در مذاکرات هسته ای این است که چگونه سازش خفت بار را سازشی قهرمانانه جلوه دهد.
واقعیت این است که علیرغم دروغ پردازی های بی شرمانۀ رئیسی مبنی بر این که “اوضاع اقتصادی، ارزی و فروش نفت خوب است و نان و سفرۀ مردم را به مذاکرات برجام گره نمی زنند”، جمهوری اسلامی آنچنان درمانده است که حل همۀ مشکلات را به لغو تحریم ها گره زده است. سقوط باز هم بیشتر ارزش پول ایران، قدرت خرید کارگران و اکثریت مردم را بشدت کاهش داده و زندگی و معیشت شان را در معرض تهدید جدی قرار داده است. جمهوری اسلامی هر روزه با اعتصاب و اعتراضات کارگری و توده ای برای تأمین کار، آب، برق، خدمات پزشکی، آموزشی و اجتماعی در شهرها روبرو می شود و پاسخی جز سرکوب و گلوله و زندان برای آنها ندارد. در عالم واقع آنچه گلوی جمهوری اسلامی را در سر میز مذاکرات هسته ای فشار می دهد، خطر ورشکستگی اقتصادی و روند رو به گسترش اعتصابات کارگری و جنبش های اعتراضی در ایران است. اما از آنجا که عامل اصلی ورشکستگی اقتصادی رژیم بحران ساختاری سرمایه داری و دزدی و فساد درون حاکمیت و اجرای سیاست پر هزینۀ توسعه طلبانه اش است، حتی لغو تحریم های جنایت کارانۀ آمریکا نیز که قبل از همه زندگی و معیشت کارگران و مردم تهیدست جامعه را تحت تأثیر قرار داده است، نمی تواند گریبان جمهوری اسلامی را از ورشکستگی حتمی نجات دهد. در چنین شرایطی نان و آزادی و رفاه مردم ایران نه به مذاکرات و لغو تحریم ها بلکه به سرنگونی انقلابی رژیم جمهوری اسلامی گره خورده است.
سخن روز شبکه تلویزیون حزب کمونیست ایران و کومه له