فقرایی که سلامتی می‌فروشند و ثروتمندانی که با میلیاردها تومان جان دوباره می‌خرند
شنبه ۳۰ فروردین ۱۴۰۴
در ماه‌ها و سال‌های گذشته، گزارش‌هایی متعددی درباره کارگران و شهروندانی که در اعتراض به عدم دریافت حقوق یا به دلیل تشدید مشکلات معیشتی اقدام به فروش اعضای بدن خود کرده و سپس دچار مرگ یا مشکلات عدیده جسمانی شدند، در رسانه‌های ایران منتشر شده است.
با گسترش روزافزون فقر در ایران شمار زیادی از مردم برای تامین نیازهای اساسی زندگی به فروش اعضای بدن خود مانند کلیه و قرنیه چشم روی آورده‌اند و حتی در مواردی افرادی حاضر شده‌اند با فروش قلب و مرگ خود، اعضای خانواده‌شان را از فقر نجات دهند. همچنین در یک سال گذشته گسترش بازار خرید و فروش اسپرم، تخمک، جنین و اجاره رحم نیز در کانون توجه قرار گرفته است.
کارشناسان اجتماعی و پزشکان بارها هشدار داده‌اند که این شرایط نتیجه مستقیم فقر، بیکاری و کاهش شدید توان معیشتی مردم است. عملکرد نهادهای رسمی و دولتی در ایران هم در مواجهه با این بحران، کاملا ناکارآمد و متناقض است. در حالی که تبلیغات فروش کلیه به‌راحتی در دیوار و شبکه‌های مجازی منتشر می‌شوند، قوانین مرتبط با پیوند اعضا مبهم و ناقص مانده است. فقدان سامانه رسمی و شفاف برای اهدا و دریافت اعضا و همچنین عدم حمایت مالی از بیماران نیازمند یا اهداکنندگان در ایران، فضا را برای گسترش بازار سیاه فراهم کرده است.
در بسیاری از موارد، خریداران این اعضا از ثروتمندان و وابستگان به حکومت هستند که از راه‌های غیرقانونی و با پرداخت پول‌های هنگفت، به عضو مناسب و اهداکننده دسترسی پیدا می‌کنند. این مسئله خود به بازتولید نابرابری و بی‌عدالتی در سیستم سلامت ایران دامن می‌زند؛ جایی که فقرا جسم خود را می‌فروشند و ثروتمندان جان دوباره می‌خرند. اعضای یک باند فروش اعضای بدن شهروندان خارجی در ایران شناسایی شدند. آن‌ها برخی ارگان‌های حیاتی بدن افراد نیازمند مانند کلیه، گوش یا قرنیه چشم را با مبالغی هنگفت که تا ۷۰ میلیارد تومان می‌رسید، به خانواده‌های متمول ایرانی می‌فروختند. اعضای این باند شامل شامل ۵ مرد عراقی و ۴ مرد ایرانی، با وعده‌های دروغین و سواستفاده از روال قانونی، اتباع خارجی نظیر شهروندان عراقی، سوری، سودانی و بنگلادشی را به ایران منتقل می‌کردند. این افراد از اقشار بسیار فقیر در کشورهای خود بوده‌اند که به طمع دریافت مبالغ دلاری، حاضر به فروش اعضای حیاتی بدن خود می‌شدند، اما سود اصلی و بخش اعظمی از مبالغ معامله به جیب واسطه‌ها و دلال‌ها در این باند می‌رفت.
پولی که اعضای این باند بابت فروش اعضای بدن دریافت می‌کردند از ۱۰ تا ۷۰ میلیارد تومان بود. در صورتی که طعمه موردنظرشان بهترین گروه خونی را داشت و آزمایش‌هایش نیز کاملا خوب و مناسب بود، قیمت اعضای بدنش بالاتر می‌رفت. از طرفی دلالان معمولا خانواده‌هایی را پیدا می‌کردند که وضع مالی خوبی داشتند و به دنبال کلیه برای بیمارانشان بودند. در این شرایط خانواده بیمار حاضر بودند میلیاردها تومان پول خرج کنند و کلیه‌ای با گروه خونی بیمارشان بخرند تا جان او را نجات بدهند. پرونده مذکور از نظر سازمان‌یافتگی و شبکه گسترده‌ای که در آن دخیل بوده‌اند قابل توجه است. این گروه در ابتدا افرادی که از اتباع عراق، سودان و سوریه را که قصد فروش اعضای بدنشان را داشتند شناسایی و با آن‌ها وارد مذاکره می‌شدند. سپس برای آن‌ها پاسپورت تهیه کرده، کارهای سفارت را انجام می‌دادند و در آخر بلیت ورود به ایران برایشان می‌گرفتند.
متهمان طعمه‌های خود را به محل‌هایی در منطقه دولت‌آباد شهرری منتقل کرده و در مکانی غیربهداشتی نگه می‌داشتند تا نوبتشان برای انجام عمل جراحی برسد. نکته قابل توجه این است که این عمل‌های جراحی در بیمارستان‌های دارای مجوز رسمی و تحت نظارت وزارت بهداشت ایران صورت گرفته که خود نشانه‌ای از ضعف نظارتی و فساد سیستمی در ساختار سلامت ایران است. به گزارش همشهری، اعضای این گروه تاکنون به فریب بیش از ۲۰ شهروند کشورهای دیگر اعتراف کرده و گفتنند که افرادی که تحت عمل جراحی قرار می‌گرفتند را در اماکنی فاقد استاندارد‌های بهداشتی و درمانی بستری می‌کردند. در نتیجه اکثر آن‌ها دچار عفونت‌های شدیدی شده و برخی از آن‌ها تا یک قدمی مرگ نیز پیش رفتند. اعضای این باند از مدت‌ها قبل یک موسسه خیریه در کشور عراق با هدف کلاهبرداری تاسیس کرده بودند و وقتی متوجه شدند برخی از افراد مراجعه‌کننده با هدف دریافت کمک مالی، حاضر هستند تا اعضای بدن مانند کلیه، بخشی از گوش یا قرنیه چشمان خود را بفروشند، این نقشه را کشیدند تا به ثروتی هنگفت برسند.