شنبه ۱۸ فروردین ۱۴۰۳

روز یکشنبه ١٢ فروردین در سراسر ترکیه انتخابات شهرداریها انجام شد. در این انتخابات حدود ۶۱ میلیون نفر واجد شرایط رأی دادن بودند و میزان مشارکت در آن بیش از ۷۷ درصد گزارش شده است. در این انتخابات برخلاف بسیاری از نظرسنجی ها حزب عدالت و توسعه “آ ک پ” به رهبری اردوغان در مقابل حزب جمهوریخواه خلق ترکیه “ج ه پ” به ویژه در شهرهای برزگ و پر جمعیتی چون استانبول، آنکارا، ازمیر، بورسا که شهرهای کلیدی برای اقتصاد و گردشگری ترکیه به حساب می‌آیند متحمل شکست فاحشی گردید. از نظر بسیاری از ناظران سیاسی نتایج آرای این انتخابات برای اردوغان بدتر از آن بوده که تصور می‌شد. در انتخابات روز یکشنبه حزب “عدالت و توسعه” علاوه بر استانبول و آنکارا موقعیت شهرداری خود در ۱۹ کلان شهر دیگر را نیز در مقابل حزب “جمهوریخواه خلق” از دست داد. علاوه بر آن در شهرهای کردستان ترکیه نیز “آک پارتی” در مقابل حزب برابری و دمکراسی خلق‌ها “دیم پارتی”، دچار شکست سنگینی گردید. قابل ذکر است که “دیم پارتی” جزو احزب اپوزیسیون دولت است و در شهرهای کردستان ترکیه از نفوذ توده ای برخوردار است. “دیم پارتی” پس از آنکه دولت اردوغان حزب دمکراتیک خلق “ه دپ” را منحل اعلام کرد به جای آن تشکیل گردید. 
اردوغان که خود هدایت مبارزات انتخابات روز یک‌شنبه را عهده دار بود، در شب پایان انتخابات در مقر حزب “عدالت و توسعه”  طی یک سخنرانی طولانی نتایج این انتخابات را یک نقطه عطف نامید و شکست حزبش در انتخابات سراسر کشور را پذیرفت. او گفت: “ما نتایج انتخابات را قبول داریم، به اراده ملت احترام می‌گذاریم و سماجت نمی‌کنیم”. شکست اردوغان درحالی بود که او ده ماه قبل در انتخابات ریاست جمهوری در مقابل رقیبش پیروز شده بود و بر اساس آن قول داده بود که شهرداری استانبول و آنکارا را برای کاندیدهای حزبش به دست خواهد آورد. اما شمارش آرا نشان داد که “مراد کوروم” کاندید حزب او با اختلاف یک میلیون رأی از “اکرم امام اوغلو” کاندید “ج ه پ”، شکست خورد.
شکست حزب “عدالت و توسعه” اردوغان در این انتخابات با توجه به بحران اقتصادی عمیقی که از سال ٢٠١٨ مرتبأ تشدید شده است، بسیار طبیعی بود. در مدت پنج سال گذشته ارزش “لیر” پول رایج ترکیه به میزان ٨٠ درصد کاهش یافته و به یکی از بی اعتبارترین ارزها تبدیل شده است بیکاری گسترش یافته و قدرت خرید مردم را به شدت پایین آمده است. اقتصاد ترکیه با تورم سنگین٧٠ درصدی زندگی و معیشت کارگران و دیگر اقشار تهیدست جامعه را با فقر و گرسنگی روبرو ساخته است. درحالی که اردوغان سالها برخلاف اصول بانکداری نظام سرمایه داری ژست مخالفت اسلامی با بهرۀ بانکی می گرفت، اینک نرخ بهره بانکی در ترکیه به ٥٠ درصد رسیده است. سیاستهای اقتصادی دولت اردوغان که همان سیاست نئولیبرالی نظام سرمایه داری است، موجب نارضایتی زیادی در میان کارگران و مردم زحمتکش شده است. وعده‌ و وعیدهای بی پایۀ اردوغان در تبلیغات انتخابات رئیس جمهوری در سال گذشته مبنی بر اینکه وضعیت اقتصادی را احیا و بهبود خواهد بخشید، نه تنها تحقق نیافته بلکه اوضاع معیشتی کارگران و توده‌های مردم ترکیه به مراتب بدتر و بحرانی تر از سال گذشته شده است. اکرم امام اوغلو کاندید “ج ه پ” حزب رقیب اردوغان در تبلیغات انتخاباتی خود اردوغان را متهم کرد که “قواعد اقتصادی را وارونه اجرا می‌کند”. او با تمرکز روی بحران اقتصادی، شعار “این کشور سزاوار فقر نیست” را به شعار اصلی تبلیغات انتخاباتی خود تبدیل کرد. البته باید متذکر شد که سیاست اقتصادی “حزب جمهوریخواه خلق” رقیب اردوغان هم چیزی غیر از سیاست کنونی اردوغان یعنی پیروی از سیستم سرمایه داری نئولیبرال نیست و آن حزب هم نخواهد توانست اقتصادی ترکیه را از بحران نجات دهد.
اما این شکست اردوغان تنها از “ج ه پ” نبود بلکه در کردستان ترکیه نیز کاندیدهای “آک پارتی” با تفاوت زیادی درمقابل کاندیدهای “دیم پارتی” شکست خوردند. خانم “اورن بالتا” استاد علوم سیاسی دانشگاه استانبول، یکی دیگر از دلائل شکست اردوغان در استانبول و در شهرهای کردستان ترکیه را آرا مردم کرد دانست. آرایی که کردها در استانبول به اکرم امام اوغلو دادند و در شهرهای کردستان به کاندیداهای حزب برابری و دمکراسی خلق‌ها “دیم پارتی” تعلق گرفت. از نظر خانم “بالتا” این یک تصمیم حساب شده و درستِ “دیم پارتی” در استانبول بود. زیرا اردوغان آنها را گروه تروریستی می‌نامد درحالی که  امام اوغلو فعلا از کردها به مثابه شهروندان ترکیه نام می برد. قابل ذکر است که اردوغان در سخنرانی باخت مفتضحانه‌اش، در توجیه شکست کاندیدهای حزبش در ده استان کردستان از جمله دیاربکر، ماردین، سیرت، حکاری، وان و شرناخ، همین موضع شوینیستی را به عنوان نقطه قوت تکرار کرد و گفت: “ما به اوپراسیونها نظامی خود علیه تروریستها ادامه خواهیم داد”.

دو روز پس از انتخابات، دولت اردوغان با سؤ استفاده از قدرت دولتی طی حکم یک دادگاه فرمایشی صلاحیت کاندید برنده شدۀ حزب “دیم پارتی” در شهر وان را باطل کرد و حکم پست شهرداری وان را بەنام کاندید حزب خود صادر کرد. این درحالی بود که کاندید “دیم پارتی” با کسب بیش از ٥٥،٥ درصد آرا کاندید حزب اردوغان را با ٢٧،١٥ درصد آرا شکست‌ داده بود. در اقدامی مشابه در شهر “شاتلی اورفه” نیز دولت نتیجۀ انتخابات را قبول نکرده است. و درشهر شرناخ نیز بر اثر مهندسی انتخابات توسط دولت، مردم معترض با نیروهای امنیتی درگیر شدند. این اقدامات دولت اردوغان که نمونۀ بارزی از دروغ گویی و موضع شوینیستی او می‌باشد، درحالی صورت می گیرند که دو شب قبل از آن او مدعی احترام به رأی و اراده ملت و دفاع از دمکراسی شده بود. قابل ذکر است که در دورهای قبل نیز دولت اردوغان با همین موضع و به بهانه‌های واهی وابستگی به “پ ک ک” برای بسیاری از شهرداران منتخب پرونده‌های امنیتی تشکیل داد و آنان را برکنار و روانۀ زندان کرد و کسان وابسته به خود را بعنوان “قیوم” بجای آنها گمارد. انتساب شخص وابسته به حکومت در وان با اعتراضات گستردۀ مردم در این شهر روبرو شد و هزاران نفر از زنان و مردان آزاده با شعار “در وان کودتا شده” و “ژن – ژیان – آزادی” به خیابانها سرازیر شدند. مأموران امنیتی با مردم به زد و خود پرداختند و عبداله زیدان شهردار منتخب وان را نیز بازداشت کردند. مردم بازار نیز در اعتراض به این اقدام دولت مغازه های خود را بستند و فضای شهر نظامی و امنیتی شد. رهبران حزب “ج ه پ” نیز درحمایت از “دیم پارتی” این اقدام دولت را بازی با آتش خواندند و اعلام کردند این کار در تقابل با خواست و ارادۀ مردم شهر وان است و برای صیانت از صندوق انتخابات هیأتهایی به وان اعزام می‌کنند و  از اردوغان خواستند به آرای مردم احترام بگذارد. اما توقع احترام به آزادی و حقوق دمکراتیک مردم در ماهیت اردوغان و دیگر رهبران احزاب بورژوایی نمی‌گنجد و حل بحران اقتصادی هم از مسیر صندوقهای رأی نمی گذرد. اما می‌توان گفت شکست سنگین اردوغان در این انتخابات می‌تواند نشانۀ افول قدرت اسلامی سیاسی در ترکیه باشد.

تجربه انتخابات شهرداری ها می تواند این درس را برای طبقه کارگر ترکیه و توده های زحمتکش و ستمدیده این جامعه در بر داشته باشد که با تکیه بر دمکراسی بورژوایی و با امید بستن به انتقال قدرت از دست حزب فاشیست اسلامی اردوغان به حزب ناسیونالیست سکولار جمهوریخواه خلق ترکیه و قرار گرفتن در پشت سر یک جناح از بورژوازی علیه جناح دیگر، نمی توان نظام هار و ظالمانه سرمایه داری را از چنگ انداختن به سرنوشت جامعه به عقب راند. این تجربه برای طبقه کارگر و فعالین جنبش های اجتماعی در ایران نیز این درس را در بر دارد که با امید بستن به جمهوری خواهان لائیک و سکولار نمی توانند به فاشیسم حکومت اسلامی سرمایه داران ایران و فقر و فلاکت و مصائب ناشی از مناسبات سرمایه داری پایان داد. طبقه کارگر ترکیه فقط با متشکل شدن در تشکلهای توده ای و طبقاتی  و حزب کمونیستی خود و با تلفیق مبارزه برای تحقق خواسته های عاجل خود با مبارزه برای انقلاب اجتماعی و جلب همبستگی جنبش های پیشرو اجتماعی می تواند در برابر تعرض دولت بورژواها به زندگی و معیشت خود، صف آرایی کند.
سخن روز: تلویزیون حزب کمونیست ایران و کومەله
https://alternative-shorai.tv
https://cpiran.org
https://komala.co
https://t.me/peshrawcpiran
www.facebook.com/Peshrawcpiran
www.instagram.com/Peshrawcpiran1 (http://www.instagram.com/Peshrawcpiran1)
https://t.me/KomalaCpiranTv