زلزله قهر طبیعت است، اما ابعاد فاجعه بار تلفات انسانی آن قهر سرمایه داری است
پنجشنبه ۲۰ بهمن ۱۴۰۱
بامداد روز دوشنبه ۱۷ بهمن زلزله‌ای به شدت ۷.۸ درجه بخش‌های گسترده‌ای از مناطق جنوب ترکیه و شمال غربی سوریه را لرزاند. بعد از وقوع این زمین لرزه، ظهر دوشنبه پس لرزه‌های شدیدی در نواحی مرکزی ترکیه نیز ثبت شده که شدت برخی از آنها حدود ۷.۵ ریشتر بوده اند. در اثر این زمین لرزه ها هزاران ساختمان در یک منطقه گسترده به شعاع چند صد کیلومتر، از دیار بکر در شرق ترکیه تا حلب و حما در شمال سوریه ویران شده‌اند. فقط در ترکیه، دستکم ۴۰۰۰ ساختمان ویران شده اند. براساس گزارش ها، تاکنون بیش از ۵۰۰۰ نفر جان خود را از دست داده، هزاران تن زخمی و هزاران نفر نیز زیر آوار مانده اند. در نتیجه این زلزله ها محل سکونت بیش از چهار میلیون نفر از آوارگان جنگ داخلی سوریه که در ساختمانهای نیمه ویران در نواحی شمال غربی این کشور زندگی می کنند بشدت آسیب دیده است. پیش بینی می شود ضريب تلفات در این مناطق که دسترسی چندانی به آنها وجود ندارد بیش از سایر مناطق زلزله زده باشد. ساکنان این مناطق جنگ زده که تمام نیازهای روزمره خود از جمله مواد غذایی و امکانات پزشکی را از طریق کمک‌های بشردوستانه دریافت می‌کنند بیم آن دارند که وقوع این زلزله ها عملیات کمک رسانی را مختل کند.
اگر چه تاکنون بيش از پنجاه کشور جهان آمادگی خود را برای اعزام تيم‌های تجسس و امداد، و ارسال کمک‌های پزشکی و مالی به مناطق زلزله زده و عمدتا در ترکیه اعلام کرده اند، اما کمک های انجام گرفته با ابعاد گسترده این فاجعه انسانی خوانایی ندارد. در این میان از ارسال کمک های تجسسی، امدادی و پزشکی به مناطق جنگ زده و زلزله زده در سوریه که در کنترل گروههای میلیشیای وابسته به دولت ترکیه است هیچ خبری در دست نیست.
سازمان جهانی بهداشت می‌گوید تعداد قربانیان زمین‌لرزه بزرگ جنوب ترکیه و شمال‌غرب سوریه ممکن است حتی ۸ برابر شود. اگر چه تلفات انسانی در هنگام وقوع سوانح طبیعی و به ویژه زلزله هایی با این شدت اجتناب ناپذیر به نظر می رسد، اما اینکه ابعاد ویرانی ها و تلفات انسانی آن مرزهای ناشناخته پیدا می کند ریشه در مناسبات طبقاتی حاکم بر جامعه دارد. ابعاد فقر و فلاکت اقتصادی، ناامنی اجتماعی، سکونت در ساختمان های نیمه ویران دوران جنگ داخلی در سوریه، زندگی کردن در آپارتمانهایی که در هنگام ساخت و ساز هیچ تدابیری برای مقاوم سازی آنها در مقابل این بلایا در نظر گرفته نشده است، شانه بالا انداختن دولت ها در برابر خدمات اولیه ای که باید انجام دهند، همه از عواملی هستند که پیامد سانحه ای مانند زلزله را به یک بحران انسانی تبدیل می کند.
اگر وقوع زلزله یک سانحه طبیعی است، اما ابعاد تلفات و بافت طبقاتی تلفاتی که از خود بر جای می گذارد و پیامدهای آن مهر جامعه طبقاتی را برخود دارد. فقط کافی است چند در صد از بودجه ای را که دولت ترکیه صرف تجهیز ارتش ترکیه به عنوان دومین ارتش قدرتمند ناتو و مداخله در جنگ های ویرانگر منطقه ای می کند را به مبارزه با فقر و تأمین مسکن مناسب اختصاص دهد تا تلفات این گونه سوانح طبیعی را پایین آورد. اگر قدرتهای سرمایه داری منطقه ای و جهانی سوریه را به میدان جنگ نیابتی تبدیل نمی کردند و بعد از گذشت چند سال هنوز میلیونها نفر از مردم سوریه مجبور نمی بودند که در خانه های نیمه ویران زندگی کنند بطور قطع تلفات این زلزله پایین می آمد.
بنابراین در تمام جوامع سرمایه داری چگونگی عکس العمل دولت های حاکم در مقابله با قهر طبیعت و زلزله، تابعی است از سطح مبارزات و میزان سازمانیابی مردم و پیشروی آنها در راستای متعهد کردن دولت ها به وظایفی که باید انجام دهند. واقعیت این است که مبارزه برای پایین آوردن تلفات انسانی در هنگامه قهر طبیعت تابعی از مبارزه همه جانبه علیه نابرابری های طبقاتی و اجتماعی است. وادار کردن دولت ها به ایجاد زیرساخت‌های لازم برای مقابله با فجایع ناشی سیل و توفان، آتش‌سوزی جنگل‌ها و زلزله و تأسیس انبار مواد و وسائل لازم و پناهگاه و سکونتگاه مناسب برای مواقع اضطراری و تأمین اعتبارات مالی این پروژه ها بدون تعرض به سرمایه داری و مالکیت خصوصی، بدون کاهش چشمگیر بودجه های نظامی و امنیتی و دستگاه عریض و طویل بوروکراسی دولتی امکان پذیر نیست. در شرایط کنونی هم فقط با فشار افکار عمومی و جنبش های اجتماعی و اعترضی از پایین و با نیروی همبستگی با زلزله زدگان است که می توان دولت های ترکیه و سوریه و قدرتهای سرمایه داری در سطح جهان را وادار کرد که کمک های متناسب با ابعاد این فاجعه انسانی را به مناطق زلزله زده ارسال نمایند. دولت های عضو ناتو در یکسال گذشته صدها میلیارد دلار کمک های مالی و تسلیحاتی به اوکراین ارسال کرده تا آتش یک جنگ امپریالیستی و ویرانگر را شعله ور نگه دارند، چگونه از ارسال کمک به مناطق زلزله زده ی تحت کنترل میلیشیا های مسلح در سوریه ناتوان هستند؟
شبکه تلویزیون حزب کمونیست ایران و کومه له