در ایذه چه خبر است؟
یکشنبه ۴ دی ۱۴۰۱
وب سایت زمانه در گزارشی از شهر ایذه نوشته است: ظهر ۲۸ آذر رسانه‌های حکومتی ایران از «دستگیری عوامل حمله تروریستی» در ایذه خبر دادند. باشگاه خبرنگاران جوان که به نهادهای امنیتی نزدیک است، بدون اینکه جزئیات «حمله تروریستی» را مشخص کند، به نقل از دادستان خوزستان نوشت: در عملیات مشترک فراجا، وزارت اطلاعات و سپاه پاسداران دو نفر از عوامل این حادثه کشته و دو نفر دیگر بازداشت شدند. به ادعای دادستان این افراد « قرار بود عملیات تروریستی دیگری را در ایذه انجام بدهند. »
به فاصله کوتاهی پس از انتشار این خبر، تصاویر دو تن از کشته شدگان به نام‌های حسین سعیدی و محمود احمدی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. عباس کورکوری (مجاهد کورکور) نیز در این «درگیری مسلحانه» که رسانه‌های حکومتی ایران هم آن را تایید کرده‌اند، مجروح و بازداشت شده است. همچنین نیروهای امنیتی هومن صیدالی، مالک خانه‌ای را که این افراد در آن پناه گرفته بودند بازداشت کرده‌اند.
تصاویر و ویدئوهای منتشر شده از روستای «پِر سیلا» در ایذه گویای استفاده از سلاح جنگی از سوی ماموران حکومتی برای بازداشت و کشتن شهروندانی است که بنا بر روایت‌های منتشر شده «مسلح» بودند و در روز خاکسپاری کیان پیرفلک با ماموران حکومتی درگیر شده بودند.
کیان پیرفلک کودک ۹ ساله ایذه‌ای شامگاه ۲۵ آبان در جریان آنچه که حمله مسلحانه به بازار این شهر گزارش شد، به قتل رسید. رسانه‌های حکومتی ایران «افراد ناشناس» را مسئول حمله معرفی و ادعا کردند که آنها را هنگام فرار بازداشت کرده‌اند. در یکی از اسناد فاش شده خبرگزاری فارس اما مشخص شده که افراد بازداشت شده ارتباطی با این واقعه نداشتند. علاوه بر کیان پیرفلک، هشت شهروند دیگر از جمله یک کودک ۱۴ ساله به نام سپهر مقصودی نیز در این واقعه کشته شدند. خاکسپاری کیان پیرفلک در ایذه به صحنه خشن عمومی بدل شد. مادر او جمهوری اسلامی را قاتل فرزندش خواند.
• ۲۵ آبان در ایذه
هنوز با گذشت نزدیک به ۴۰ روز از واقعه ایذه جزئیات آن به صورت کامل روشن نیست. ابراهیم عالی‌پور، فعال سیاسی ایذه‌ای که هم اکنون در آلمان سکونت دارد، در باره روز و شب ۲۵ آبان می‌گوید:
«اعتراضات تا ۲۵ آبان خیلی نمایان نبود. ۲۵ آبان اما شهر داشت از نیروهای امنیتی خارج می‌شد. در ایذه وقتی مردم بتوانند در میدان اصلی شهر به هم برسند، بیرون انداختن نیروهای امنیتی و خارج کردن شهر از کنترل آنها ممکن می‌شود . »
نیروهای امنیتی که به گفته عالی‌پور از یکم آبان در ایذه حکومت نیمه نظامی برقرار کرده بودند، در رویارویی با معترضان از سلاح جنگی استفاده کردند: «در ساعت اولیه ۹ نفر کشته و ۱۵ نفر زخمی شدند.»
او می‌گوید: همان شب یک درگیری مسلحانه در شهر رخ داد. بین هفت تا ۱۵ نفر از نیروهای نظامی کشته شدند. حکومت هیچ‌وقت این رویداد را روایت نکرد اما درگیری نظامی بوده و خشونت نیروهای حکومتی هم خیلی زیاد.
دو روز پس از این واقعه پیکر کیان پیرفلک با حضور پرشمار مردم به خاک سپرده شد. مادر کیان نیروهای حکومتی را مسئول قتل فرزندش معرفی کرد.
• بازداشت گسترده در ایذه
پس از خاکسپاری کشته شدگان واقعه ۲۵ آبان ماموران حکومتی شمار زیادی از فعالان را در ایذه بازداشت کردند. رسانه‌های رسمی تا روز ششم آذر بازداشت ۶۴ نفر را تایید کردند. بنا بر روایت فعالان حقوق بشر شمار بازداشت شدگان از آنچه که رسانه‌های رسمی و مقام‌های حکومتی جمهوری اسلامی می‌گویند، بیشتر است. عالی‌پور هم این موضوع را تایید می‌کند: « تعداد بازداشتی‌ها خیلی زیاد است. فقط اسم تعدادی از آنها را می‌دانیم. خانواده‌ها زیر فشار هستند و تهدید می‌شوند که اطلاع‌رسانی نکنند. آنها را تهدید کرده‌اند اگر اطلاع‌رسانی کنید بقیه اعضای خانواده را هم می‌گیریم یا جنازه بچه‌هایتان را تحویل می‌دهیم. »
همین وضعیت سبب شده است تا خانواده بسیاری از بازداشت‌شده سکوت کنند و حتی به گفته او «به دروغ بگویند بچه‌هایشان برای کار رفته‌اند. در دل مردم ترس انداخته‌اند اگر رسانه‌ای شود بلایی که سر حامد سلحشور آوردیم سر بچه‌های شما می‌آوریم». بخش بزرگی از جمعیت ایذه در پروژه‌های مرتبط با نفت و گاز در عسلویه و ماههشر کار می‌کنند.
حامد سلحشور یکی از بازداشت‌شدگان در ایذه بود. ماموران امنیتی او را در چهارم آذر بازداشت کردند و یک روز بعد جسدش را در چهل کیلومتری بیرون شهر دفن کردند. خانواده سلحشور شبانه جسد او را از مزارش بیرون کشیدند و به گورستان شهر آوردند. عالی‌پور در باره این واقعه می‌گوید: «مردم شبانه روز بر سر مزار او کشیک دادند تا نیروهای نظامی قبر را خالی کنند. این وضعیت تا یک هفته ادامه داشت .»
• روز واقعه ۲۹ آذر
در ۲۹ آذر رسانه‌های حکومتی ایران از «دستگیری عوامل حمله ترویستی ایذه» خبر دادند. صادق چگنی، دادستان عمومی و انقلاب استان خوزستان بدون بیان جزئیات از بازداشت افرادی که ادعا می‌کرد «قصد انجام عملیات تروریستی دیگری در شهر ایذه» داشتند، خبر داد. او تایید کرد در جریان بازداشت این افراد نیروهای سپاه پاسداران، وزارت اطلاعات و نیروی انتظامی شرکت داشته‌اند و درگیری مسلحانه رخ داده است.
بر بنیاد تصاویر و ویدئوهای منتشر شده در رسانه‌های حکومتی و شبکه‌های اجتماعی نیروهای حکومتی به سمت مخفی‌گاه معترضان در روستای پرسیلا نارنجک و آرپی‌جی شلیک کردند. تصاویر خانه‌ای که این افراد در آن پناه گرفته بودند از گستردگی شلیک نیروهای حکومتی حکایت دارد. بخش‌هایی از دیوار خانه بر اثر شدت شلیک فرو ریخته و دیوارهای آن سوراخ شده است.
عالی‌پور می‌گوید: «آنچه که مشخص است این افراد ربطی به عملیات تروریستی ۲۵ آبان نداشتند. آن واقعه برای مردم روشن است که کار سپاه پاسداران بود. خانواده هیچ‌کدام از کشته‌شدگان و مجروحان آن واقعه از این سه نفر شکایت نکردند و هیچ‌وقت هم نگفتند که کار آنها بوده است.»
به گفته او حمله به روستای پرسیلا و پس از آن پیون برنامه‌ریزی شده برای جلوگیری از مقاومت در ایذه که به سمت مسلح شدن می‌رفت، انجام شده است: «در ایذه یک مقاومت شبه مسلحانه داشت شکل می‌گرفت. مردم به نیروهای بسیج، سپاه و امنیتی‌ها حمله کردند. حکومت از این ترسید که جای پلاکارد و شعار این شکل از مبارزه گسترده شود. برای همین هم حمله کرد به روستا.»
عالی‌پور می‌گوید چند روز قبل از این واقعه شماری از بازداشت‌شدگان به قید وثیقه آزاد شده بودند تا فضای شهر آرام‌تر شود اما از روز ۲۹ آذر دوباره شروع کردند به بازداشت گسترده.
هنوز تعداد بازداشت‌شدگان مشخص نیست. فعالان حقوق بشر از بازداشت گسترده در روستای پیون و پرسیلا خبر داده‌اند. به یک روایت ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ نفر طی یک شبانه‌روز بازداشت شده‌اند. عالی‌پور می‌گوید: تعداد بازداشت‌شده‌ها مشخص نیست. فقط می‌دانیم هجوم برده‌اند. اینترنت را قطع کرده‌اند.
• ایذه: شهر همیشه معترض
ایذه از دی ۹۶ یکی از اصلی‌ترین کانون‌های اعتراض در ایران بوده است. در دی ۹۶ نیروهای حکومتی دست‌کم ۳۰۰ تن را در این شهر بازداشت کردند. آبان ۹۸ هم اعتراضات در ایذه گسترده شد و به دنبال آن بازداشت هم خشن‌تر و بیشتر. ایذه در شورش گرسنگان و قیام تشنگان هم صحنه اعتراض بود. سابقه اعتراض به تبعیض و سرکوب در ایذه اما به پنج سال اخیر محدود نیست. در دهه‌های گذشته نیز این شهر که یکی از بالاترین نرخ‌های بیکاری را دارد، صحنه اعتراض بوده است.
اسفند ۱۳۸۲ پس از اعلام نتیجه انتخابات هفتمین دوره مجلس شورای اسلامی ایذه ایذه شاهد اعتراض گسترده بود. خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) آن زمان به نقل از فرماندار وقت ایذه واقعه را این‌گونه روایت کرد: «بعد از اینکه نتایج آرا مشخص شد تعدادی به خیال اینکه می‌توانند انتخابات را زیر سوال ببرند، به طرف فرمانداری حرکت و قصد داشتند که آن را تصرف کنند.» در این واقعه دست‌کم چهار تن کشته شدند.
پیش از آن‌هم در سال ۱۳۶۸ به دنبال قتل یک جوان به دست «کمیته انقلاب اسلامی» مردم ساختمان این نهاد را به آتش کشیدند. محمود کیانوش‌راد، نماینده هفتمین دوره مجلس شورای اسلامی در خاطرات خود نوشته است: روستای پیون در ایذه پایگاه نیروهای چپ و کمونیست بود و در منطقه ایذه، باغملک و مسجدسلیمان فعال بودند.
• حاشیه‌ای که سکونت‌گاه به حاشیه‌رانده‌شدگان شد
بافت جمعیتی غالب ایذه در استان خوزستان را لرهای بختیاری تشکیل می‌دهند. این شهر در کنار هفت‌گل، رامهرمز، باغملک، دزفول و مسجدسلیمان از جمله مناطقی در استان خوزستان هستند که از نرخ بیکاری بالا رنج می‌برند. استاندار پیشین خوزستان در اردیبهشت ۱۴۰۰ گفته بود نرخ بیکاری در برخی مناطق این استان بالاتر از ۴۵ درصد است.
ساخت سد کارون سه در نزدیکی ایذه که موجب نابودی زمین‌های کشاورزی روستاییان منطقه شد، جمعیت شهرنشین و بیکار ایذه را افزایش داد. خبرگزاری دولتی کار (ایلنا)، شهریور ۱۳۹۹ گزارش کرده بود ساخت سد کارون سه موجب تخریب ۶۳ روستا و افزایش مهاجرت، خودکشی و حاشیه‌نشینی در ایذه شده است. بخش بزرگی از روستاییان بیکار شده در حاشیه ایذه ساکن شدند تا به گفته عالی‌پور «حاشیه‌نشین شهری که خودش در حاشیه بود بشوند.»
او می‌گوید در ایذه «حتما از هر چهار نفر عضو یک خانواده دو نفر بیکارند. آن دو نفر شاغل هم در شهرهای دیگر کار می‌کنند». عسلویه، ماهشهر و هر کجا که پروژه‌های نفت و گاز هستند، کارگران ایذه‌ای هم حضور دارند. بسیاری از آنها کارگر موقت پروژه‌ای هستند که برای تامین معیشت کیلومترها دور از خانواده باید شرایط سخت کاری را هم تحمل کنند.
رد کارگران ایذه‌ای را در اعتصاب‌های کارگران پروژه‌ای نفت و گاز می‌توان دید. در سال‌های قبل که مجامع عمومی کارگران موقت نفت و گاز در شهرهای مختلف شکل گرفت، ایذه از جمله شهرهایی بود که بزرگ‌ترین مجمع عمومی کارگران موقت را تشکیل داد.
• شبه حکومت نظامی در ایذه
در مهر ماه امسال شورای سازماندهی کارگران موقت نفت و گاز در همبستگی با خیزش زن، زندگی، آزادی اعتصاب کردند. بر بنیاد گزارش شورای سازماندهی اعتراضات کارگران قراردادی نفت و گاز دست‌کم ۲۵۰ کارگر بازداشت شدند. هویت بسیاری از کارگران بازداشت شده هنوز فاش نشده است و اطلاعی از سرنوشت آنها نیست.
عالی‌پور می‌گوید نزدیک به نیمی از کارگران پروژه‌ای در عسلویه و ماهشهر از ایذه و شهرهای همجوار آن هستند. در اعتصاب‌ها نقش پررنگی دارند و برای همین هم همیشه زیرنظر هستند. به گفته او از آغاز آبان در شهر یک شبه حکومت نظامی برقرار شده است: «در برخی محله‌ها ریخته‌اند و تقریبا همه جوان‌ها را بازداشت کرده‌اند».
بازداشت گسترده در ایذه همواره به عنوان یک ابزار تهدید به کار گرفته شده است. حکومت برای ایجاد وحشت عمومی بازداشت‌شدگان را شکنجه می‌کند. او می‌گوید: در یک محله به اسم سرقنات همه پسرها را بازداشت کرده‌اند. در پیون خیلی‌ها را گرفته‌اند. در بقیه محله‌ها هم خیلی‌ها را بازداشت کرده‌اند. »
حضور نیروهای امنیتی در میادین و خیابان‌های اصلی ایذه پرشمار گزارش شده است. همینطور نیروهای سرکوب در پوشش لباس شخصی نیز در این شهر زیاد هستند و به گفته شاهدان عینی «دائم در حال گشت‌زنی». شبکه اینترنت در ایذه از چند روز قبل به صورت کامل قطع شده است.