جمعه ۹ شهریور ۱۴۰۳

شرکت‌های ملی گاز ایران و ترکمنستان سند همکاری جدید امضا کردند تا راه برای احیای صادرات گاز ترکمنستان به جمهوری اسلامی باز شود. 
 ترکمنستان هشت سال پیش و به خاطر تاخیر یک دهه‌ای ایران در پرداخت بدهی گاز، صادرات گاز به ایران را قطع کرد. چهار سال پیش در پی شکایت عشق‌آباد از تهران در دیوان دادرسی بین‌المللی، ایران دو میلیارد دلار جریمه شد و به اجبار دست‌کم اصل بدهی خود را طی سه سال گذشته پرداخت کرد و مذاکرات برای جریمه دیرکرد نیز ادامه دارد.

ترکمنستان پیشتر روزانه ۳۰ میلیون متر مکعب صادرات گاز به ایران داشت. در حالی که بحران ناترازی برق ایران در تابستان منجر به نصف شدن تامین برق صنایع و خاموشی‌های گسترده شده، هشدارها نسبت به عمیق‌تر شدن کسری زمستانی گاز افزایش یافته است.
ایران تابستان امسال با کسری ۱۷ هزار مگاواتی برق مواجه شد و انتظار می‌رود  کسری زمستانی گاز نیز به ۳۰۰ میلیون متر مکعب برسد.
برای درک بهتر حجم کسری برق و گاز ایران ذکر این نکته کافی است که ترکمنستان بزرگترین صادرکننده برق در میان همه کشورهای همسایه ایران است و اگر حتی کل برق تولیدی خود را تحویل ایران دهد، حتی نیمی از کسری برق ایران جبران نخواهد شد.

ترکمنستان همچنین بعد از روسیه و قطر، بزرگترین صادرکننده گاز منطقه است و اگر حتی کل گاز تولیدی خود را تحویل ایران دهد، تنها یک سوم کسری زمستانی گاز ایران جبران می‌شود. اگر ترکمنستان صادرات گاز به ایران را در ماه‌های پیش رو و فورا از سر بگیرد، حجمی که تحویل ایران خواهد داد تنها ۱۰ درصد از کسری زمستانی برق را جبران خواهد کرد و البته ارزش این گاز نیز حدود سه میلیارد دلار در سال است. ایران اخیرا با روسیه نیز تفاهم‌نامه واردات گاز امضا کرد، اما به نظر نمی‌رسد با توجه به نبود زیرساخت‌ها این تفاهم‌نامه به قرارداد تبدیل شود.

ایران دومین ذخایر بزرگ گاز جهان را در اختیار دارد، اما به خاطر عدم توسعه میادین و اتکای بیش از اندازه حوزه انرژی کشور به گاز، با کسری عظیم گاز مواجه است؛ بطوری که کسری زمستانی گاز ایران از کل مصرف گاز ترکیه نیز بیشتر است. منصور دفتریان، رئیس انجمن مهندسی گاز اخیرا اعلام کرد تا دو دهه آینده تقاضای گاز کشور به دو میلیارد متر مکعب در روز خواهد رسید و این انجمن به شورای عالی امنیت ملی اطلاع داده است اگر به مشکل ناترازی گاز در کوتاه‌مدت رسیدگی نشود، اداره کشور ممکن نخواهد بود.