خروج سرمایه‌گذاران خارجی از ایران؛ بدلیل چشم‌اندازتاریک از مذاکرات جدی با آمریکا
شنبه ۱۳ بهمن ۱۴۰۳
خروج سرمایه‌گذاران خارجی از ایران در حالی شدت گرفته که پیکر اقتصاد کشور به دلائل مختلف روز به روز نحیف‌تر و سفره مردم کوچک‌تر می‌شود. با این وجود حسین سلاح ورزی، رئیس پیشین اتاق بازرگانی ایران در گفتوگو با یورونیوز بر این باور است که شرایط حتی نسبت به گذشته سخت‌تر هم خواهد شد. او می‌افزاید: گوش‌های اقتصاد تیزتر از سیاست است، کافی است به جای دنبال کردن اخبار و تحلیل‌های مختلف سیاسی، چشم و گوش به تغییرات روند بازارها بسپارید تا برآیند آن همه تحلیل سیاسی رنگارنگ را در بالا و پایین شدن نمودارهای اقتصادی متوجه شوید.
حالا در کمتر از یک ماه فهرست شرکت‌ها و نام های تجاری خارجی که راه خروج از بازار ایران را در پیش گرفته‌اند طولانی تر شده است.
آن طور که محمدرضا فرجی‌تهرانی، رئیس اتحادیه فناوران رایانه اعلام کرده نام‌های تجاری ایسوس و لنوو، به دلیل آنچه فشارهای بین‌المللی توصیف شده، تمایلی به ماندن در بازار ایران ندارند. حسین سلاح‌ورزی، رئیس پیشین اتاق بازرگانی ایران در گفتوگو با یورونیوز می‌گوید: من معتقدم که صرفا مسائل اقتصادی دلیل این خروج نبوده و بازگشت ترامپ و تجربه سخت‌گیری‌ها در دوره دولت نخست آقای ترامپ حتما در تصمیم‌گیری آنها تاثیر داشته است.
به گفته این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران در دور اول ریاست جمهوری آقای ترامپ مجموعه شرکت‌هایی که بعد از امضای برجام به سمت ایران آمده بودند، همگی با شیبی تند از ایران خارج شدند. حتی شماری از آنها با پذیرش زیان و صرف‌نظر از هزینه‌هایی که در ایران کرده بودند، حاضر نشدند در ایران باقی بمانند. به گفته سلاح ورزی در مجموع شرایط اقتصاد کلان ایران برای سرمایه‌گذاری مناسب نیست واقعیت این است که در دست کم ۱۵ ساله گذشته، تحریم‌های ایالات متحده، اضافه شدن تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا در مقاطعی، عرصه به اقتصاد ایران را چنان تنگ کرده و فشارها را به قدری اضافه کرده که حجم و ابعاد اقتصاد ایران سال به سال کوچک‌تر شده و تنها در یکی دو سال اخیر است که به مدد بازگشت بخشی از فروش و صادرات نفت، اقتصاد ایران توانسته نیم خیز شود.
حسین سلاح‌ورزی شرایط یکی دو سال اخیر را به کاهش سخت‌گیری‌های دولت بایدن در اعمال تحریم‌ها علیه ایران نسبت می‌دهد و می‌گوید: اما به نظر می رسد بازگشت ترامپ و سیاست‌های مرتبط با فشار حداکثری ایشان، خیلی سریع کانال ارتباطی و درآمدی فروش نفت ایران به چین را مختل کند یا دست کم تحت تاثیر قرار دهد به طوری که باعث کاهش جدی فروش نفت و افت درآمدهای نفتی ایران می‌شود. به نظر می‌رسد این پیش‌بینی‌ها و خروج سرمایه‌گذاران خارجی از بازار ایران همگی بر پایه سابقه تاریخی دولت نخست آقای ترامپ و اعمال سیاست فشار حداکثری در آن دوره است که به زانو درآوردن اقتصاد ایران را در دستور کار داشت. اما دست‌کم تا اینجای کار به نظر می‌رسد، پیام‌های متفاوتی از تهران و واشنگتن مخابره می‌شود که تکرار شرایط قبلی را با اما و اگر همراه می‌سازد.
این پیام‌ها گاه رنگ و بویی امیدوارکننده از نشستن بر پایه میز مذاکره یا حتی توافق‌های موردی و محدود را در ذهن تداعی می‌کنند، اگرچه حسین سلاح‌ورزی چنین امیدی ندارد.
آقای سلاح‌ورزی ادامه می‌دهد: «چنین چشم اندازی را نه تنها در کوتاه مدت، حتی در میان مدت هم نمی‌بینم.» این فعال اقتصادی بخش خصوصی بر این باور است که اقتصاد ایران در سال جاری و سال‌های آتی با ادامه روند فعلی، شرایطی حتی سخت‌تر را تجربه کند.
آقای سلاح ورزی برآورد خود از آینده اقتصاد ایران را چنین توضیح می‌دهد: به نظر می رسد کاهش درآمدهای نفتی در سال آینده و باقی ماندن هزینه های دولت در سال آینده باعث بروز یک کسری بودجه قابل توجه خواهد شد که این کسری بودجه، بروز تبعات دومینو واری در اقتصاد ایران را به دنبال خواهد داشت که نتیجه آن کاهش قدرت خرید و آسیب دیدن معیشت عمده مردم ایران است و متاسفانه شرایط حتی نسبت به گذشته سخت تر هم خواهد شد.»
اقتصاد ایران برای تحقق رشد اقتصادی هشت درصدی هدف در برنامه‌های توسعه، سالانه به دست‌کم ۱۲۰ تا ۱۳۰ میلیارد دلار سرمایه ثابت خالص نیاز دارد. پیشتر مسعود پزشکیان این رقم را در حدود سالی ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیارد دلار برآورد کرده بود که به گفته رئیس دولت چهاردهم ۱۰۰ میلیارد دلار آن باید از محل سرمایه‌گذاری خارجی تامین شود. این نیاز به سرمایه‌گذاری به عنوان پیش‌نیاز رشد ۸ درصدی در حالی مطرح می‌شود که معدود سرمایه‌گذاران خارجی حاضر در بازار ایران، در صف خروج ایستاده‌اند.