حشد شعبی عراق، سناریوی تشکیل دولت در دولت
پنجشنبه ۲۰ آبان ۱۴۰۰
روند تحولات عراق بعد از انتخابات زود هنگام پارلمانی دهم اکتبر و در آستانه خروج نیروهای نطامی آمریکا از این کشور وارد فاز جدیدی شده است. عملیات ترور ناکام نخست وزیر عراق فقط یکی از نشانه های آن است. در انتخاباتی که برگزار شد اگر چه خبرگزاری های دولتی اعلام کردند که ۴۰ در صد در انتخابات شرکت کرده اند، اما این ۴۰ درصد فقط شامل افرادی بود که کارت انتخاباتی دریافت کرده بودند، در حالی که بیش از ۵ میلیون نفر و عمدتا جوانان علیرغم هشدارهای مقامات حکومتی حاضر نشدند حتی کارت انتخاباتی را دریافت کنند. بنابراین در عالم واقع با احتساب مجموع آراء سوخته رقمی کمتر از ۲۷ درصد از واجدین شرایط در این انتخابات شرکت کردند. اما به رغم مشارکت کم مردم، یکی از نتایج این انتخابات که زیر سایه تأثیرات قیام اکتبر ۲۰۱۹ برگزار شد شکست سخت و مفتضانه حشد شعبی تحت عنوان ائتلاف الفتح و دیگر نیروها و شبه نظامیان وابسته به رژیم جمهوری اسلامی بود. با اینحال از قبل معلوم بود که در سرزمینی مانند عراق که بیشتر احزاب یا ائتلاف های سیاسی به نیروی مسلح، منابع مالی و حمایت قدرتهای ارتجاعی جهانی یا منطقه ای متکی هستند، دستیابی به اهرمهای قدرت نه از صندوق آراء، بلکه از نیروی مسلح و دلارهای نفتی ناشی می شود. در چنین شرایطی اصل توافقات پشت پرده بر سر تقسیم قدرت جایگزین معیار قرار گرفتن رأی همین اقلیت کوچک رأی دهندگان می شود و اگر توافقی حاصل نشد، نزاع بر سر قدرت به قیمت ناأمن کردن و متشنج کردن فضای جامعه جای آن را خواهد گرفت.
بنابراین حمله پهبادهای انتحاری برای ترور مصطفی کاظمی را باید بر بستر منازعات اخیر بر سر تقسیم قدرت در عراق ارزیابی کرد. از آنجا که گروه های وابسته به رژیم جمهوری اسلامی از حشد شعبی در پوشش “ائتلاف فتح” گرفته تا “ائتلاف قانون” و گروه “حکمت ملی” شکست در انتخابات را نپذیرفتند برای تأثیر گذاری بر روند تقسیم قدرت، تلاش کردند با سازمان دادن تحصن و تجمع های اعتراضی در نجف و کربلا و دروازه ورودی منطقه سبز بغداد، به بهانه تقلب در انتخابات اوضاع را متشنج کنند. این اعتراضات در ادامه خود به تعرض سازمانیافته همین گروه ها به منطقه سبز بغداد در روز پنجم نوامبر و زد و خورد و جنگ و گریز با نیروهای امنیتی منجر شد. در این زد و خورد خیابانی که با پرتاب گاز اشک آور و تیراندازی نیروهای امنیتی همراه بود بیش از صد نفر زخمی و دو نفر کشته شدند. بعد از این واقعه تهدیدات مسئولین حشد شعبی و گروه های میلیشیای وابسته به آن علیه مصطفی کاظمی شدت گرفت. رئیس “عصائب اهل حق” او را تهدید کرده و مسئول کشته شدن اعضای این گروه معرفی کرد. ابوعلی‌العسکری از سران “کتائب حزب‌الله” نیز اظهار داشته بود که از کاظمی به اتهام «مشارکت در ترور قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس» انتقام خواهند گرفت. حمله پهبادهای انتحاری به محل سکونت نخست وزیر عراق در چنین فضائی، تردید چندانی باقی نگذاشت که این عملیات تروریستی کار گروه های شبه نظامی وابسته به جمهوری اسلامی بوده است. در این میان اظهارات شمخانی دبیر شورای امنیت رژیم جمهوری اسلامی که عملیات ترور کاظمی را محصول اتاق فکر کشورهای خارجی و تلویحا به آمریکا نسبت داد بیشتر به عنوان شگردی ابلهانه برای رد گم کردن بازتاب پیدا کرد.
روز دوشنبه هشتم نوامبر یک روز بعد از انجام آن عملیات تروریستی خبرگزاری رویترز از قول تعدادی از مسئولین امنیتی و نظامی عراق اعلام کرد که حمله پهبادی به منزل نخست وزیر عراق از جانب گروه های “کتائب حزب الله” و”عصائب اهل حق” انجام گرفته و پهبادها و مهماتی هم که در این عملیات بکار گرفته شده اند ساخت ایران بوده است. شکی نیست که توسل گروه های زیر مجموعه حشد شعبی به عملیات تروریستی برای تغییر موازنه قدرت و جبران شکست در انتخابات انعکاس موقعیت ضعیف و شکست نیروهای وابسته به رژيم جمهوری اسلامی می باشد. این تحولات یک روزه و در جریان یک انتخابات بی رونق اتفاق نیافتاده است. در جریان خیزش و اعتراضات توده ای دوسال پیش که حشد شعبی نقش انکار ناپذیری در سرکوب آن داشت، یکی از خواستهای محوری معترضان پایان دادن به مداخله گری رژیم جمهوری اسلامی در اوضاع عراق بود. توده های معترض بارها کنسولگری ها و نمادهای جمهوری اسلامی را به آتش کشیدند. اکثریت مردم عراق، همچنین در مناطق شیعه نشین رژیم جمهوری اسلامی را عامل گسترش دزدی و فساد و ناأمنی در عراق می دانند.
بعد از این عملیات ناموفق تروریستی، اگر چه با توجه سردرگمی و مواضع شتابزده حشد شعبی و دیگر گروه های وابسته به جمهوری اسلامی، برخی از ناظران سیاسی احتمال وقوع جنگ داخلی در عراق را مطرح کردند، اما بنا به دلایل مختلف رژیم جمهوری اسلامی با توجه به موقعیت شکننده ای که دارد در شرایط کنونی سناریوی جنگ داخلی در عراق را در راستای منافع خود نمی داند. چون در عراق علاوه بر مردم کردستان و مردم مناطق سنی نشین اکثریت ساکنان مناطق شیعه نشین نیز از مداخله گری های سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی و حشد شعبی بشدت بیزار هستند و هر گونه دست بردن به حربه جنگ داخلی اکثریت مردم ساکن مناطق شیعه نشین را نیز در برابر رژیم جمهوری اسلامی و نیروهای وابسته به آن بسیج خواهد کرد. بی جهت نبود که یک روز بعد از عملیات ناکام تروریستی اسماعیل قاآنی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران در سفر به بغداد و دیدار با سران حشد شعبی نسبت به انجام هرگونه اقدام شتابزده به آنها هشدار داد. فراتر از این رژیم جمهوری اسلامی نگران فواره کردن شعله های آتش جنگ داخلی در عراق و در جوار مرزهایش به ایران و بحرانی تر کردن موقعیت رژیم است. حال که رژیم جمهوری اسلامی نمی تواند با حمله تروریستی پهبادها، با فشار و تشنج آفرینی، موقعیت قبل از انتخابات را در ساختار سیاسی آینده عراق پیدا نماید، با تکیه بر ائتلاف فراکسیون های وابسته به خود در پارلمان آینده عراق و با تکیه به نیروی مسلح حشد شعبی و گروه های زیر مجموعه آن سناریوی تشکیل دولت در دولت را بطور دفاکتو به اجرا خواهد گذاشت. بلوک گروه های شیعه وابسته به جمهوری اسلامی نقش مشابه حزب الله در لبنان را ایفا خواهند کرد و همچنان به عنوان یکی از عوامل فساد و ناامنی و بی ثباتی سیاسی در عراق به حیات خود ادامه خواهند داد. موقعیت کنونی رژیم جمهوری اسلامی در عراق پیامد استراتژی تعرض بازدارنده برای تضمین بقاء رژیم است که با مقاومت توده ای روبرو شده است. با تمام اینها نباید این نکته را نیز از نظر دور داشت که احتمالا جمهوری اسلامی همزمان با تکیه بر ماجراجویی در عراق، با ادعای بازپس گیری زورمندانه نفتکش ایرانی از نیروی دریائی آمریکا در دریای عمان، با دمیدن دوباره به شعار مرگ بر آمریکا، با انجام پی در پی رزمایش نظامی و تشنج آفرینی در نوار مرزها و تظاهر به سازش ناپذیری، می خواهد زمینه عقب نشینی و سازش قهرمانانه در مذاکرات هسته ای را فراهم آورد.
اما در ورای این کشمکش ها و منازعه بر سر قدرت در میان بالایی ها، کارگران و توده های مردم ستمدیده عراق لازم است یک بار دیگر نیرو و قدرت خود را در آیینه دشمن نگاه کنیم. آشفتگی در صفوف بالایی ها، ضعف و سردرگمی رژیم جمهوری اسلامی و نیروهای وابسته به آن پیامد منطقی قیام شکوهمند اکتبر ۲۰۱۹، و بایکوت آگاهانه انتخابات بود. شکوه و عظمت نیروی توده ها را باور کنیم و برای متشکل کردن اراده این نیروی عظیم و پایان دادن به مداخله گری رژیم جمهوری اسلامی و دیگر قدرتهای ارتجاعی منطقه ای و جهانی در اوضاع عراق هیچ فرصتی را از دست ندهیم.
سخن روز شبکه تلویزیون حزب کمونیست ایران و کومه له