دوشنبه ۳۰ مهر ۱۴۰۳

 طی یک سال گذشته دولت بشار اسد در سوریه نسبت به نسل کشی دولت اسرائیل در غزه و جنگ علیه حزب الله لبنان موضعی غیر فعال و نسبتأ بی طرفانه از خود نشان داده است. این درحالی است که رژیم حاکم بر این کشور چه در زمان حافظ اسد و چه در دورۀ بشار اسد خود را حامی آرمان فلسطین معرفی می کرد و داعیۀ رهبری جهان عرب در ضدیت با اسرائیل و آمریکا را داشته است. اوج نزدیکی دیکتاتوری دولت اسد با جمهوری اسلامی بر خلاف دیگر دولتهای عربی کمک و همکاری در  جریان جنگ ارتجاعی ٨ سالۀ ایران و عراق و در سرکوب و کشتار بیش از نیم میلیون نفر از مردم سوریه، در جریان خیزش توده‌ای مردم در بیش از یک دهۀ گذشتۀ بود.

کشتار و سرکوبی که با مشارکت و حمایت دولت روسیه صورت گرفت و دولت اسد را از سرنگونی نجات داد. سوریه به لحاظ ژئوپُلیتیکی جایگاه مهمی برای پیشبرد استراتژی توسعه طلبانۀ جمهوری اسلامی در دسترسی به لبنان و تشکیل و تجهیز حزب الله داشته است. به این دلیل دولت سوریه در چهار دهه گذشته همواره از کمکهای بی‌دریغ مالی و نفت مجانی و دیگر خدمات جمهوری اسلامی برای تداوم حاکمیتش بهره مند بوده است.  بر متن شدت گرفتن آتش جنگ و نسل کشی دولت اسرائیل علیه مردم فلسطین در غزه و تهاجم به حزب الله لبنان در یک سال گذشته و تلاش های بعضی از دولتهای ثروتمند عربی از جمله عربستان سعودی و امارات متحد عربی برای برقراری روابط دیپلماتیک و بازگرداندن دولت سوریه به جمع “اتحادیۀ کشورهای عرب” و دادن وعدۀ کمک مالی برای بازسازی سوریه، به نظر می رسد بشار اسد از سیاستهای منطقه‌ای جمهوری اسلامی فاصله گرفته است.

در این مدت دولت بشار اسد هیچ حمایت و همدلی با حماس و حزب الله نشان نداده است. در یک سال گذشته دولت سوریه اجازۀ برپایی هیچ تجمع اعتراضی و حمایتی از مردم فلسطین و حزب الله در سوریه نداده است؛ به مناسبت ترور اسماعیل هنییه در تهران نه تنها پیام تسلیت نفرستاد بلکه به حشد شعبی نیز اجازه نداد در این رابطه از بلندیهای جولان برای حملۀ انتقام جویانه به اسرائیل استفاده کند؛ برای کشته شدن حسن نصرالله یار و متحد چهار دهۀ گذشته‌اش همراه نیلفروشان و تعداد دیگری از رهبران حزب الله، نه تنها عزای عمومی اعلام نکرد بلکه پس از گذشت چند روز یک پیام تسلیت فرستاد. این مواضع سوریه و اینکه برای نجات حزب الله اقدامی انجام نداده است، موجب نگرانی و ناخشنودی جمهوری اسلامی شده است. تا جائی که عباس عراقچی در سفر به دمشق پیام نگرانی و انتقاد علی خامنه‌ای را به بشار اسد رساند. جمهوری اسلامی با توجه به روابط دیرینه‌اش انتظار داشت دولت سوریه برای کاهش فشار بر حزب الله اجازه دهد نیروهای نیابتی ” محور مقاومت” جبهۀ جولان علیه اسرائیل را فعال نمایند.

دولت سوریه نه تنها با این درخواست مخالفت کرد بلکه در یک ماه گذشته محدودیتهای زیادی نیز به ویژه برای حضور و تحرک حزب الله و سپاه پاسداران و دیگر گروههای تروریست وابسته به جمهوری اسلامی در سوریه ایجاد کرده است. از جمله این محدودیتها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود: بنابه گزارش “سکای نیوز العربیه” ٢٢ مهر، ماهر اسد برادر بشار اسد و فرماندۀ لشکر چهارم سوریه، به نیروهای تحت فرماندهی خود اکیدأ دستور داد که از هرگونه نقل و انتقال و میزبانی از عناصر حزب الله و دیگر گروههای شبهه نظامی وابسته با جمهوری اسلامی در پایگاهها خودداری کنند؛ نیروهای امنیتی سوریه در این رابطه افسرانی را که در انبار کردن اسلحه حزب الله در شهر “لاذقیه” دست داشته‌اند را دستگیر کرده‌اند و آن انبار به آتش کشیده شد؛ به میلیشیاهای موجود در بلندیهای جولان و اطراف مرز با اسرائیل دستور داده از هدف قرار دادن نیروهای آمریکایی و اسرائیلی در آن مناطق بپرهیزند و آن منطقه را نیز ترک نمایند.

این دستورات در توافق با فرماندۀ نیروهای روسیه موجود در سوریه صادر شده و حتی قرار است واحدهای گشت مشترک سوریه و روسیه برای کنترل بیشتر مناطق مرزی تشکیل گردد؛ در اقدام دیگری روز چهار شنبه ٢٥ مهر نیروهای دولت سوریه دو انبار اسلحه حزب الله در جنوب شرقی حرم زینب در دمشق را مصادره کردند. مردم ستمدیدۀ سوریه از حضور هزاران نفر از عناصر سپاه پاسداران و حزب الله و دیگر عناصر میلیشیای وابسته به جمهوری اسلامی که هنوز در سوریه حضور دارند و از انبار کردن اسلحه و مهمات حزب الله و سپاه پاسداران در مناطق شهری شدیدأ ابراز نگرانی کرده اند. این نگرانی درحالی است که حکومت سوریه طی سه دهۀ گذشته بر اثر جنگهای داخلی به شدت تضعیف گردیده و طی این مدت نتوانسته در مقابل بمبارانهای مکرر اسرائیل عکس‌العملی نشان دهد و از خود دفاع نماید.

در نتیجه جنگ و بحران عمیق اقتصادی، اوضاع معیشتی کارگران و توده‌های مردم زحمتکش سوریه آنچنان فلاکتبار است که ٩٠ درصد مردم باقی مانده سوریه زیر خط فقر به ‌سر می برند؛ هنوز زخمهای عمیق و پیامدهای ویرانگر حاصل از جنگ جنایتکارانۀ مشترک دولت سوریه – جمهوری اسلامی و روسیه، که کل زیر ساختهای سوریه را نابود کرد، بر پیکر جامعه و مردم سوریه ترمیم نشده است؛ هنوز تأثیرات مخرب تحریمهای اقتصادی آمریکا و قدرتهای غربی پابرجا است و فقر، گرسنگی و بیکاری زندگی آنان را با مخاطرات جدی روبرو ساخته است؛ هنوز بیش از ٦ میلیون نفر از مردم سوریه در کشورهای مجاور اردن، ترکیه، عراق، لبنان و دیگر کشورها آواره و پناهنده هستند، در وضعیت فلاکتباری به‌ سر می‌برند و پس از ١٣ سال آوارگی نتوانسته آند به سوریه بازگردند. این مصیبت ها در کنار بیش از ٦٠٠ هزار کشته و بیش از یک میلیون زخمی،  بخشی از کارنامۀ همکاری و هم پیمانی دولتهای دیکتاتور و جنایتکار سوریه و جمهوری اسلامی است. 

اما تغییر رویکرد دولت سوریه در گرایش به نزدیکی با دولتهای عربی و فاصله گرفتن از جمهوری اسلامی، یکی دیگر از فاکتورهای شکست استراتژی باصطلاح “تعرض بازدارندۀ” جمهوری اسلامی است که برای آن صدها میلیارد دلار از حاصل رنج و کار کارگران و دیگر اقشار تهیدست ایران را در سوریه هزینه کرده و در چهار دهۀ گذشته با کمک مالی فراوان و دادن نفت مجانی و شرکت در کشتار و سرکوب اعتراضات مردم ستمدیدۀ سوریه، در سرپا نگهداشتن دولت جنایتکار بشار اسد نقش زیادی داشته است. 
سخن روز: تلویزیون حزب کمونیست ایران و کومه له
https://alternative-shorai.tv (https://alternative-shorai.tv/)
https://cpiran.org
https://komala.co
https://t.me/peshrawcpiran
www.facebook.com/Peshrawcpiran
www.instagram.com/Peshrawcpirn
https://t.me/KomalaCpiranTv