تشکیل حکومت سوریه از بالای سر تودەهای مردم، تجربه ای که از آن بیاموزیم
جمعه ۱۲ بهمن ۱۴۰۳
احمد شرع رهبر گروه اسلامی تحریر الشام روز چهارشنبه دهم بهمن برای اولین بار پس از به دست گرفتن قدرت در هشتم ماه دسامبر گذشته، در محل پارلمان سوریه بعنوان رئیس جمهور دوره انتقالی ظاهر شد. او با لباس نظامی در جلسەای که اکثریت قریب به اتفاقشان گروههای مسلح اسلامی بودند به سخنرانی پرداخت و این تجمع را “کنگرهٌ اعلام پیروزی انقلاب سوریه” نامید. “سانا” خبرگزاری رسمی سوریه به نقل از سخنگوی نهادی که “اداره عملیات نظامی” نام گرفته، اعلام کرد که تصمیم انتساب احمد شرع بعنوان رئیس جمهور و مجموعهٌ دیگری از تصمیمات مهم در نشست فرماندهان نظامی گروههای مسلح سوریه اتخاذ شده است.
نگاهی به لیست گروههای “اداره عملیات نظامی” که در جلسه روز چهارشنبه حضور داشتند و قبل از آن تصمیمات مهم برای آینده سوریه اتخاذ کرده اند، نشان می دهد که برخلاف آنچه احمد شرع و دیگر مسئولان حکومت جدید سوریه می گویند، این نهاد حکومتی تنها از گرایش خاص و از ۱۸ گروه مسلح اسلامی تشکیل شده است. از جمله هیأت تحریر الشام/ ردع العدوان، حرکه احرار الشام، جیش العزه، جیش النصر، انصار التوحید، فیلق الشام، جیش الاحرار، جیش الاسلام، حرکه نورالدین الزنکی، جبهه الشام و دیگر گروههای تروریست اسلامی که قبلأ بارها بر سر منافع گروهی علیه همدیگر دست به اسلحه برده اند.
این گروههای ارتجاعی از بالای سر کارگران و تودەهای مردم ستمدیده سوریه دست بکار شده و تصمیمات مهمی در مورد سرنوشت آینده سوریه گرفته اند. “اداره عملیات نظامی” که برای مردم سوریه نیز معلوم نیست از کجا آمده و چه کسی به آنها اختیار داده است، احمد شرع را بعنوان رئیس جمهور دوره انتقالی تعیین کرده و به او اختیارات زیادی برای تشکیل حکومت دادەاند. از جمله او اختیار دارد کسانی برای مجلس قانون گذاری موقت دوره انتقالی تعیین نماید، کمیتەای برای برگزاری کنفرانس گفتگوی ملی تعیین کند که گویا در آن نمایندگان همهٌ گروهها و تنوعات اجتماعی برای تشکیل دولتی فراگیر حضور داشته باشند، سوریه را در مجامع بین المللی و منطقەای نمایندگی کند وغیره.
از دیگر تصمیماتی که “اداره عملیات نظامی” با چنین ترکیبی اتخاذ کرده است: تعیین یک دوره سه ساله برای تهیه قانون اساسی جدید و یک دوره چهار ساله برای انجام انتخابات سراسری است. به این معنا عمر حکومت موقت که می گفتند تا ماه مارس خواهد بود، به چهار سال افزایش داده شده است. علاوه بر آن این نهاد تصمیمات دیگری از قبیل انحلال پارلمان سوریه، انحلال ارتش سوریه و تمامی دستگاههای امنیتی و نیروهای شبه نظامی، تعلیق قانون اساسی موجود، انحلال حزب بعث و همهٌ احزاب عضو جبهه ملی و نهادهای سیاسی و مدنی و تعیین هشتم دسامبر بعنوان روز ملی سوریه نیز اتخاذ کرده است.
ادعای تشکیل حکومت فراگیر از جانب احمد شرع در حالی است که برای تشکیل همین جلسه فرماندهان نیروهای نظامی نیز از نمایندگان نیروهای سوریه دمکراتیک “هه سه ده” که بزرگترین و قوی ترین نیروی نظامی در سوریه می باشد و حدود یک سوم مناطق سوریه را در کنترل دارد، نه تنها دعوت بعمل نیامده بود بلکه احمد شرع در سخنان خود بر وحدت و یکپارچگی اراضی سوریه تأکید نمود و تلویحأ آنان را تجزیه طلب معرفی نمود. با وجود این احمد شرع و دیگر مسئولان دولت جدید مکررأ اعلام می کنند که حکومت آینده سوریه شامل نمایندگان همه تنوعات ملی و مذهبی و جنسیتی سوریه خواهد بود. احمد شرع با این توجیه که سوریه اکنون در شرایط حساسی قرار دارد و انتخاب مسئولان دولت انتقالی باید از یک گرایش باشند، می گوید مخالف هرگونه سهم خواهی یا “مُحاصَصه” و سهم دادان است.
با این وجود گزارشهای داخلی حاکی از آن است که در دوماه گذشته احمد شرع و وزیر دفاعش مجبور بودەاند روزانه با رهبران دیگر گروههای اسلامی بر سر تقسیم پستهای کلیدی و مسئولیتهای دیگر در دولت موقت جلسه داشته باشند. با این وجود همه وزرای کلیدی دولت باصطلاح موقتش را از اعضأ تحریر الشام برگزیده است. از محمد البشیر نخست وزیر تا اسعد شیبانی وزیر خارجه و مرهَف ابو قصره وزیر دفاع و دیگران. با این حال احمد شرع برای مقبولیت بخشیدن به خود و تثبیت قدرت اظهار می دارد که حاکمیت آینده سوریه باید متشکل از همه جریانات و طیفهای ملی، مذهبی و جنسیتی باشد.
با این وجود احمد شرع که نگران گسترش اعتراضات عمومی و بی ثباتی در خلا تثبیت قدرت است، با مشکلات و چالشهای بسیار زیاد داخلی و خارجی مواجه می باشد. دولتهای منطقه از جمهوری اسلامی که در صدد راهی برای بازگشت به سوریه برای اَعمال تخریبی و بازسازی تشکیلات از دست رفته است تا ترکیه که بعنوان برنده تحولات سوریه که در تلاش برای اِعمال نفوذ و بهره برداری از شرایط ایجاد شده در سوریه جهت پیشبرد سیاستهای توسعه طلبانه و شوونیستی خود استفاده کند و تا دیگر سران دولتهای عربی و اروپایی و روسیه که برای دیدار با احمد شرع جهت پیشبرد اهداف خود به صف شدەاند.
بدون شک دولت اسلامی تحریر الشام نخواهد توانست پاسخگوی مطالبات و خواستهای اقتصادی و سیاسی و اجتماعی کارگران و تودەهای مردم زحمتکش سوریه باشد که بیش از ۵۰ سال تحت حاکمیت دیکتاتوری خانواده اسد و در شرایط فقر و گرسنگی و جنگ و آوارگی به سر بردەاند. آنان نمی خواهند بار دیگر تحت حاکمیت دیکتاتوری اسلامی قرار گیرند. گروههای اسلام سیاسی در چهار دهه گذشته چه در قالب حکومت و چه در شکل اپوزیسیون ماهیت ضد مردمی حکومت اسلامی را نشان داده اند. ماهیت آنان به ویژه برای مردم کشورهای خاورمیانه به قدر کافی شناخته شده هستند. لذا حکومت اسلامی شام که از همین حالا با مقاومت و اعتراضات زیادی در سوریه مواجه است، نخواهد توانست نیازهای کارگران و مردم تهیدست سوریه را که ۹۰ درصد شان زیر خط فقر قرار دارند، برآورده نماید.
در چنین شرایطی اگر کارگران و نیروهای چپ و کمونیست و پیشرو و روشنفکران و جوانان انقلابی به سرعت دست بکار تشکل یابی و سازماندهی خود نباشند، و به مثابه یک نیروی اجتماعی وارد میدان نشوند، جریانات بورژوایی اسلامی و غیر اسلامی از بالای سر آنان و در معامله و زد و بند با قدرتهای غربی و دولتهای منطقەای طرحها و نقشەهای خود را به اجرا در خواهند آورد، آنان را به حاشیه رانده و قدرت خود را تثبیت خواهند کرد. تجربه نقل و انتقال قدرت از بالای سر مردم در سوریه این درس و تجربه را برای فعالین و رهبران جنبش کارگری و دیگر جنبش های پیشرو اجتماعی در ایران در بر دارد، که اگر صفوف خود را سازمان ندهند، به رهبری سراسری شکل ندهند و افق و چشم انداز روشنی از مراحل پیشروی خود و سرنگونی انقلابی جمهوری اسلامی و نظامی که می خواهند جایگزین کنند نداشته باشند، نمی توانند فرصت ایجاد کنند، از فرصت هایی که پیش می آید بهره بگیرند و با خطر دست به دست شدن قدرت سیاسی از بالای سر کارگران و توده های رنجدیده مردم در تحولات آینده ایران مقابله کنند.
سخن روز: تلویزیون حزب کمونیست ایران و کومەله
https://alternative-shorai.tv
https://cpiran.org
https://komala.co
https://t.me/peshrawcpiran
www.facebook.com/Peshrawcpiran
www.instagram.com/Peshrawcpiran1 (http://www.instagram.com/Peshrawcpiran1)
https://t.me/KomalaCpiranTv