تشدید رقابت قدرتهای امپریالیستی
چهارشنبه ۲۹ دی ۱۴۰۰
اکنون دیگر مدتهاست که همه از جنگ سرد جدید صحبت میکنند. بازیگران اصلی این جنگ سرد، آمریکا، اروپا، روسیه و چین آشکارا در مقابل هم صف آرائی کرده و این جنگ را در کلیه حوزه ها به پیش میبرند. از جنگ تجاری تا تحریم های اقتصادی، از امضاء تفاهم نامه ها با متحدین و اعلام پیمان های جدید، تا جنگ رسانه ای، تا آماده باش نظامی، از گفتگوهای بایدن وپوتین تا اجلاس ویژه پیمان ناتو، از تمرکز نیروی نظامی روسیه در مرز اوکرائین تا مانورهای نظامی آمریکا ومتحدینش در منطقه پاسیفیک، عرصه های گوناگون تشدید این رقابت ها هستند. دو ماه پیش تصاویر پناهجویان در مرز بلاروس و لهستان نمایش یک وحشیگری تمام عیار بود که در میدان رقابتها به صحنه آمده بود. پناهجویانی که در سرمای زیر صفر درجه در چادر ها و در میان انبوه جنگل گرفتار آمده بودند. آنچه که مرزبانان لهستانی از رهگذر اعزام بیش از بیست و یک هزار نیروی نظامی به مرز و به کاربردن گاز اشک آور و ضرب و شتم پناهجویان و شرایط غیر انسانی که به آنان تحمیل کردند، و تشدید تحریم های اقتصادی علیه بلاروس از جانب اتحادیه اروپا پیامد همین جنگ سرد بود. هر کدام از طرفین دیگری را متهم به دامن زدن به این جنگ میکنند تا به افکار عمومی جهان به اصطلاح بی تقصیری خود و مقصر بودن دیگری را بقبولانند.
حضور نیروهای نظامی روسیه در مرز اوکرائین فارغ از تعداد ونوع تسلیحات آنان نمیتوانست عکس العمل رقیبان را بر نیانگیزد. درست به این خاطر در روز سی ام نوامبر وزرای خارجه ناتو در اجلاس فوقالعاده ای برای بحث “در باره انگیزه های احتمالی مسکو در استقرار نیرو در نزدیکی مرز اوکراین”، در ریگا پایتخت لتونی گرد هم آمدند. در این گرد هماآئی آنان هشدار دادند که “در صورت هر گونه تجاوز نظامی جدید علیه اوکراین، روسیه بهای گزافی خواهد پرداخت”. یک روز قبلتر دبیر کل ناتو به خبرنگاران گفته بود “اگر روسیه بار دیگر از زور علیه استقلال کشور اوکراین استفاده کند، هزینه زیادی باید بپردازد”. وزیر خارجه آمریکا نیز با تائید سخنان وی اضافه کرد که: “هرگونه اقدام تشدید کننده روسیه برای ایالات متحده نگران کننده بوده و هرگونه حمله جدید عواقب جدی به‌دنبال خواهد داشت”.
پوتین این هشدار ناتو را بی جواب نگذاشته و بلافاصله بیان داشت که: “اگر ناتو به رهبری آمریکا موشک‌هایی را در اوکراین مستقر کند که بتواند در عرض چند دقیقه مسکو را مورد حمله قرار دهد، روسیه مجبور می‌شود تلافی کند”. او در مورد نگرانی غرب در باره قصد روسیه برای حمله به اوکراین گفت”، مسکو به همان اندازه نگران رزمایش ناتو در نزدیکی مرزهای خود است “. او این بار در توضیح “خطوط قرمز” روسیه عنوان کرد که ” اگر ناتو سیستم های موشکی پیشرفته در خاک کشور همسایه اش مستقر کند باید به این موضوع واکنش نشان داد”. و ادامه داد که “وجود چنین تهدیداتی برای ما خط قرمز است. امیدواریم که به آن نرسند و عقل سلیم، در قبال کشورهایشان و جامعه جهانی در نهایت پیروز شود”. او در همین سخنرانی با اشاره به یک سلاح مافوق صوت که روسیه آزمایش کرده است گفت: “اگر نوعی سامانه تهاجمی در خاک اوکراین مستقر شود، سرعت این موشکها به سمت مسکو هفت تا ده دقیقه خواهد بود در صورتی که سلاح‌های مافوق صوت ما پنج دقیقه‌ای به اوکراین می‌رسند”.
رهبران ناتو و رؤسای شماری از کشورهای عضو اتحادیه ی اروپا بر قریب الوقوع بودن جنگ تاکید می کنند و حتی از ماه ژانویه به عنوان زمان موعود تهاجم سخن می گویند. آنها هم اکنون در حال سنجش طرح های مختلف اقتصادی و نظامی برای مقابله با سناریوی اشغال اوکراین هستند. روسیه البته ادعای ناتو را رد می کند. ولی میدانیم زمانی که روسیه در سال 2014 جزیره کریمه را انضمام خاک روسیه کرد، اعلام نکرده بود که این جزیره را اشغال خواهد کرد. دردل همین کشمکشها بود که بالاخره روسیه پیش نویس یک توافقنامه پیشنهادی در مورد ” تضمین های امنیتی “را انتشار داد. بر مبنای این پیشنویس” ناتو باید متعهد شود که به سمت شرق گسترش نیابد واوکرائین نباید به ناتو بپیوند و همچنین کشورهائی که عضو ناتو هستند باید از انجام هرگونه فعالیت نظامی در خاک اوکراین، همچنین سایر کشورهای اروپای شرقی، در قفقاز جنوبی و در آسیای میانه خودداری کنند”. پیش نویس قطعنامه میگوید که “جهت رسیدگی وحل مشکلات موجود، طرفین باید از مکانیسم مشاوره فوری ” دو جانبه ” یا ” چند جانبه ” از جمله “شورای ناتو- روسیه ” استفاده کنند”.
گفتگوی پنجاه دقیقه ای بایدن وپوتین فارغ از تعارفات دیپلماتیک چیز جدیدی که در روزهای قبل از جانب سخنگویان دو کشور اعلام شده بود، در بر نداشت. بایدن تاکید کرد که “ایالات متحده به شدت نگران حضور ده‌ها هزار سرباز روس در مرز با اوکراین است و در صورت آغاز هر تهاجمی، آنها آماده پاسخ بوده و تحریم های جدیدی علیه آن کشور اعلام میکند”. پوتین بیان داشت که “روسیه به صراحت اعلام کرده که خواهان تعهد کتبی مبنی بر این است که اوکراین هرگز اجازه نخواهد داشت به ناتو بپیوندد و تجهیزات نظامی این ائتلاف در کشورهای شوروی سابق مستقر نخواهند شد”. در نهایت آن دو توافق کردند کد در ماه ژوئن امسال در ژنو به گفتگو بنشینند. یک بار دیگر در روز چهارشنبه بیست دوم دی ماه نمایندگان کشورهای عضو ناتو با نمایندگان روسیه دیدار وگفتگو کردند. هر چند که پیش نویس پیشنهادی روسیه در دستور کار قرار نداشت، ولی نمایندگان ناتو با اعلام اینکه هر کشوری خودش تصمیم میگیرد که به چه پیمانی بپیوندد مخالفت خود را دستکم با یکی از مواد پیشنهادی روسیه اعلام کردند. البته پرسیدنی است که اگر اوکراین یک کشور مستقل است پس چگونه است که در همه گفتگوهائی که انجام گرفته نماینده ای از اوکراین حضور ندارد واین آمریکا ویا ناتو و روسیه هستند که در مورد اوکراین معامله میکنند. هر چند که اعضاء ناتو در این جلسه خواستار” گفتگو برای کاهش تسلیحات و چگونگی استقرار و آرایش موشکها” شدند ولی تنها یک روز بعدتر توپخانه طرفین مجددا به کار افتاد. معاون وزیر خارجه روسیه همزمان با رویارویی کشورش با غرب بر سر اوکراین هشدار داد که احتمال اعزام نظامیان روس به کوبا و ونزوئلا در صورت افزایش تنش با آمریکا منتفی نیست و همزمان دست به یک رزمایش جدید نظامی در مرزهای مشترک با اوکرائین زد. مشاور امنیتی بایدن با اشاره به این رزمایش گفت “خطر یک تهاجم نظامی بالاست” وادامه داد که “ما وهم پیمانانمان برای هرگونه احتمالاتی آمادگی داریم. اگر ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه به دنبال تشدید بحران نظامی است، برای این نیز آمادگی داریم”.
واقعیت این است که قدرتهای امپریالیستی غرب و امپریالیستهای روسی و چینی در همه حوزه ها رقابت را تشدید کرده اند. اگر این رقابتها قرار است برای آنان مناطق نفوذ جدیدی به ارمغان بیآورد ولی برای مردم جهان ره آوردی جز تشدید ناامنی و بر باد رفتن هستی شان نخواهد داشت. آنچه به خوبی آشکار است، جهان در تحت حاکمیت نظم ظالمانه سرمایه داری به امنیت و آسایش دست نخواهد یافت. امنیت برای مردم جهان تنها میتواند از مسیر مبارزه و به زیر کشیدن بربریت سرمایه داری تحقق پذیرد.
سخن روز شبکه تلویزیون حزب کمونیست ایران و کومه له