چهارشنبه ۶ فروردین ۱۴۰۴

بازداشت اکرم امام اوغلو، شهردار استانبول و رقیب اصلی اردوغان در انتخابات بعدی ریاست جمهوری و همچنین دستگیری بیش از هزار تن از روزنامه نگاران، فعالین سیاسی و سکولارها نقطه عطف دیگری در سقوط نظام سیاسی ترکیه به یک رژیم خودکامه و فاشیستی است. اگرچه رژیم سیاسی ترکیه از چند سال پیش، با کنار گذاشتن اصل تفکیک قوای سه گانه و تبدیل پارلمان به مکانیسمی برای مشروعیت دادن به اقدامات رئیس جمهور گام بزرگی در مسیر تبدیل شدن به یک رژیم استبدادی برداشت، اما با دستگیری امام اوغلو و حذف وی به عنوان نامزد ریاست جمهوری توسط دستگاه قضائیه، نظام سیاسی ترکیه وارد فازی شده که در آن، مکانیسم انتخابات چیزی بیش از اجرای یک نمایش مضحکه نخواهد بود.

نظامی که در آن قوه قضائیه نیز به ابزار یکه تازی اردوغان تبدیل شده است. رجب طیب اردوغان با تکیه بر تصفیه هایی که در ارتش انجام داده و فارغ از نگرانی کودتا، با تغییراتی که در قانون اساسی انجام داده، تصفیه وسیع مخالفین سیاسی از بوروکراسی عریض و طویل دولتی، با تبدیل کردن قوه قضائیه به ابزار پیشبرد فرامین خود و با مهندسی کردن انتخابات ها و به بند کشیدن رقبای سیاسی می خواهد جامعه ترکیه را به رنگ حزب عدالت و توسعه در آورد. اردوغان با دستگیری امام اوغلو و حذف وی از حلقه رقابت های انتخابات ریاست جمهوری پیامی صریح به مردم ترکیه، مخالفین سیاسی و هم پیمانان اروپایی ارسال کرده است. او هرگز وارد انتخاباتی نخواهد شد که خطر از دست دادن این قدرت خودکامه را داشته باشد. اردوغان یک روزه این موقعیت را کسب نکرده است. وی در برخورد به اعتراضات پارک گزی در سال ۲۰۱۳ نقاب اعتدال و آشتی جویی را از چهره برافکند و رویکرد واقعی خود را به معترضان و مخالفین سیاسی نشان داد.

دولت اردوغان برای مقابله با اعتراضات پارک گزی نیروی پلیس را در ابعاد گسترده به کار گرفت. پلیس ترکیه با گاز اشک‌آور، ماشین‌های آب‌پاش، گلوله‌های پلاستیکی و باتوم وحشیانه به معترضان حمله کرد. در نتیجه یورش پلیس هزاران نفر از معترضان زخمی و حداقل ۱۱ نفر کشته شدند. هزاران نفر از معترضان، فعالان اجتماعی، و حتی پزشکان و وکلا که به معترضان کمک می‌کردند، دستگیر و بازداشت شدند. برخی از رهبران اعتراضات بعدها به جرم “براندازی دولت” محاکمه و به حبس‌های طولانی‌مدت محکوم شدند. دولت اردوغان در آن زمان نیز فشار زیادی بر رسانه‌های داخلی وارد کرد تا مانع پوشش خبری اعتراضات شود. بسیاری از شبکه‌های تلویزیونی از پوشش گسترده اعتراضات خودداری کردند و رسانه‌های مستقل تحت فشار شدید قرار گرفتند. همچنین، دولت اقدام به فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی مانند توییتر و یوتیوب کرد تا جلوی هماهنگی بیشتر معترضان را بگیرد. پس از اعتراضات پارک گزی، دولت ترکیه قوانین سخت‌گیرانه‌تری را برای کنترل اجتماعات عمومی وضع کرد و آزادی محدود بیان را بشدت تحت فشار قرار داد.

سه سال بعد از سرکوب اعتراضات پارک گزی کودتای نافرجام ۲۰۱۶ به رهبری افسران گولنیست فرصت و بهانه ای برای اردوغان فراهم آورد تا پایه های قدرت خود را فراتر از محدوده پارلمان و سیستم قضایی، در درون ارتش و پلیس و سیستم قضایی تحکیم ببخشد. در جریان سرکوب این کودتا بیش از ۱۵۰ هزار نفر از کارمندان دولتی، نظامیان، پلیس، معلمان و اساتید دانشگاهی اخراج یا تعلیق شدند. بیش از ۴۰ هزار سرباز و افسر نظامی، از جمله ژنرال‌ها و فرماندهان بلندپایه بازداشت شدند. ۱۵۰ رسانه شامل روزنامه‌ها، شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی بسته شدند. حدود ۱۰۰۰ مدرسه و دانشگاه خصوصی که به اتهام ارتباط با گولن تعطیل شدند و هزاران معلم و استاد دانشگاه اخراج یا بازداشت شدند. بیش از ۲۵۰۰ قاضی و دادستان به اتهام گوناگون اخراج یا بازداشت شدند و سیستم قضایی به کنترل کامل دولت اردوغان درآمد. اردوغان در سال ۲۰۱۷، با همه‌پرسی تغییر قانون اساسی، نظام حکومتی ترکیه را از پارلمانی به ریاست‌جمهوری تغییر داد تا قدرت بیشتری در دستان خود متمرکز کند.

دولت اردوغان بعد از این سرکوبگری ها و تصفیه ها حزب قانونی دموکراتیک خلق ها به رهبری صلاح الدین دمیرتاش که با رویکرد فاشیستی دولت اردوغان مخالفد کرده بود را هدف قرار داد. صلاح الدین دمیرتاش،  از رهبران این حزب، همراه با بسیاری از سیاستمداران کرد زندانی شد ند  و اکثر آنها تا به امروز پشت میله های زندان هستند. بسیاری از شهردارهای منتخب مردم در شهرهای کردستان از کار برکنار شدند و جای آنها را معتمدان دولت اردوغان گرفته اند. در پی این مجموعه اقدامات، ائتلاف اردوغان با حزب راست افراطی حرکت ملی به رهبری دولت باغچلی که به “ائتلاف جمهور” معروف است و از سال ۲۰۱۸ شکل گرفت بیش از پیش ماهیت فاشیستی رویکرد اردوغان را برملا کرد. حزب حرکت ملی از تغییرات قانون اساسی و تغییر نظام پارلمانی به نظام ریاستی حمایت کرد.

در انتخابات پارلمانی ۲۰۱۸ که حزب عدالت و توسعه نتوانست اکثریت مطلق را به دست آورد، اردوغان با کمک این این ائتلاف توانست ریاست‌جمهوری خود را تمدید کند. در انتخابات ۲۰۲۳ نیز، این ائتلاف نقش کلیدی در پیروزی اردوغان داشت. اردوغان به پشتوانه این ائتلاف سرکوب مخالفان سیاسی، روزنامه نگاران و فعالان حقوق بشر را تشدید کرده، قوانین جدیدی برای محدود کردن آزادی رسانه ها و استفاده از اینترنت از تصویب گذرانده و با دست بازتری به میلیتاریسم و لشکرکشی در کردستان سوریه و عراق ادامه داده داده است.
با این پیشینه، رویکرد فاشیستی و جاه طلبی های اردوغان به حذف امام اوغلو متوقف نمی شود.

همانگونه که پافشاری اردوغان و باغچلی بر خلع سلاح پ ک ک و انحلال آن مقدمه ای بود برای دستگیری امام اغلو، بازداشت و حذف وی از نامزدی ریاست جمهوری نیز مقدمه ای است برای سرکوب گسترده ‌تر روزنامه ‌نگاران و هنرمندان سکولار و گروه‌هایی که تاکنون عمدتاً از چنگال سرکوبگرانه قوه قضائیه و نیروهای امنیتی در امان بوده‌اند.  رجب طیب می خواهد با به حاشیه راندن سیستماتیک حزب جمهوری خواه خلق  به رهبری امام اوغلو و اوزغور اوزل و تشدید موج سرکوب ها، به رؤیای امپراتوری اسلامی یکپارچه اردوغانی جامعه عمل بپوشد. در شرایطی که در عرصه سیاست جهانی از دل بحران ساختاری سرمایه داری و از دل دمکراسی های بورژوایی، فاشیست هایی مانند بنیامین نتانیاهو، دونالد ترامپ، جورجا ملونی و … سر در می آورند و احزاب فاشیست در آلمان و فرانسه موقعیت نیروی اصلی اپوزیسیون را کسب می کنند، بدون آنکه خدشه ای به روال دمکراسی واقعا موجود وارد آورده باشند، جاه طلبی ها و افسار گسیختگی اردوغان با کمترین مانع برون مرزی روبرو است.

در یک هفته اخیر دستگیری امام اغلو مانند جرقه ای خشم و اعتراض عمومی مردم ترکیه علیه پیامدهای ویرانگر بحران اقتصادی بر زندگی مردم، فساد نهادینه شده و تشدید سرکوب و تعرض پی در پی به رسانه ها، روزنامه نگاران  و … شعله ور ساخته است. در این روزها که اردوغان روزهای تاریکی را برای ترکیه رقم می زند، جنبش دانشجویی با ابتکارهایی که از خود نشان داده نقش برجسته ای در برپایی اعتراض های خیابانی صدها هزار نفره در شهرهای مختلف ترکیه برعهده  داشته اند. با اینکه اردوغان تهدید کرده و تظاهرکنندگان را تروریست های خیابانی نامیده است و پلیس به سبک سرکوب اعتراضات پارک گزی با باتوم و گاز اشک آور و تیراندازی، با معترضان روبرو شده، اما اعتراضات بی وقفه ادامه دارد. 

در این میان «همبستگی سندیکایی انقلابی» فراخوان اعتصاب عمومی داده است. در بخشی از این فراخوان آمده: « ترکیه یکی از بزرگترین بحران‌های اقتصادی و سیاسی تاریخ خود را تجربه می‌کند. رژیم تک‌نفره با سیاست‌های طرفدار سرمایه‌داری خود، طبقه کارگر، زحمتکشان، جوانان و همه اقشار جامعه را به گرسنگی، فقر و سرکوب محکوم می‌کند. مبارزه با این نظام استثماری که هر جنبه‌ای از زندگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اکنون باید نه تنها از طریق اقدامات پراکنده، بلکه از طریق یک مقاومت جامع سازماندهی شود. اعتصاب عمومی و مقاومت عمومی ضرورت‌هایی هستند که دیگر نمی‌توان به تعویق انداخت! اعتصاب عمومی تنها ابزاری نیست که کارگران از طریق آن برای دستمزدها مذاکره می‌کنند. اعتصاب عمومی بزرگترین شکل مبارزه است که در آن طبقه کارگر با متوقف کردن زندگی، قدرت جمعی خود را علیه نظام سرمایه‌داری به نمایش می‌گذارد. در لحظات تعیین‌کننده مبارزات انقلابی در جهان و در ترکیه، اعتصابات عمومی بزرگترین سلاح علیه قدرت طبقه حاکم بوده‌اند.»

«همبستگی سندیکایی انقلابی» راه را نشان داده است. کارخانه و ئخیابان باید به هم بپیوندند. کارگران و زحمتکشان، دانشجویان انقلابی و جنبش های پیشرو اجتماعی ضروری است با استراتژی سیاسی مستقل خود وارد عمل شوند. آنها مجبور نیستند از میان احزاب پارلمانی یکی را برای رهبری انتخاب کنند. حزب جمهوری خواه خلق با حمایت از برخی تغییرات مورد نظر اردوغان در قانون اساسی در فاشیستی سازی رژیم اردوغان نقش داشته است. واقعیت این است که از دمکراسی بورژوایی غیر از یک پوسته بی محتوا چیزی باقی نمانده است. با تزریق لیبرالیسم هم نمی توان نظام سیاسی دمکراسی بورژوایی را از خطر فاشیسم نجات داد. اردوغان و ترامپ و نتانیاهو هر سه فاشیست هستند، بدون آنکاه به روال کار دمکراسی بورژوایی خراشی وارد آورده باشند.

زیر پرچم این دمکراسی بورژوایی می توان در غزه نسل کشی کرد، کردستان سوریه را اشغال کرد و جنایات جنگی مرتکب شد، به عراق و افغانستان لشکر کشی کرد و هر جنایتی را در سطح جهان مدیریت کرد. رسالت طبقه سرمایه دار برای دمکراتیزه کردن جامعه به لحاظ تاریخی مدت ها است به پایان رسیده است. هیچ حزب بورژوایی هر اندازه “چپ” و رفرمیست هم باشد، نمی تواند با پیوستن به روال کار دمکراسی های موجود خواسته های دمکراتیک جنبش های اجتماعی را متحقق کند. رسالت تحقق خواسته های دمکراتیک موجود و دمکراتیزه کردن جامعه نیز بر دوش طبقه کارگر انقلابی و متحدین آن قرار گرفته است.

سخن روز: تلویزیون حزب کمونیست ایران و کومه له
https://alternative-shorai.tv (https://alternative-shorai.tv/)
https://cpiran.org (https://cpiran.org/)
https://komala.co (https://komala.co/)
https://t.me/peshrawcpiran
www.facebook.com/Peshrawcpiran
www.instagram.com/Peshrawcpirn
https://t.me/KomalaCpiranTv