سه شنبه ۱۵ آبان ۱۴۰۳

نقاط مختلف جهان در آتش جنگ می‌سوزد. لنین جنگ را در ذات خود سرمایه‌داری می‌دانست و کارل مارکس بیش از یکصده قبل‌تر منطق اقتصادی جنگ را در جهان سرمایه‌داری توضیح داد.‌ مارکس معتقد بود که نرخ سود -یگانه هدف مقدس سرمایه- در گذر زمان گرایشی نزولی خواهد داشت. از نظر مارکس ترکیب ارگانیک سرمایه با نرخ سود نسبتی معکوس دارد، به عبارتی هر چقدر ترکیب ارگانیک سرمایه که بیانگر قدرت بالای تولید است بالاتر باشد، نرخ سود نیز کاهش خواهد یافت؛ و از آنجا که سود محصول گردش سرمایه‌ی متغیر است با افزایش سرمایه‌ی ثابت نرخ سود کاهش می‌یابد.

واضح است که با رشد نیروهای مولده، بهره‌وری کار و تکنولوژی و فناوری تولید روز به روز سرمایه‌ی ثابت متورم می‌شود. به همین دلیل سرمایه‌داری آگاهانە جنگ‌ها را برای انهدام سرمایه‌ی ثابت و نتیجتا کنترل گرایش نزولی نرخ سود تولید می‌کند. بیایید نظری کوتاه به پیامدهای تاکنونی جنگ همچون یک معلول سرمایه‌داری جهانی بیاندازیم. آخرین آمار رسمی در مورد محاصره شمال غزه توسط اسرائیل که اکنون وارد دومین ماه خود می شود، از کنفرانس مطبوعاتی دفتر رسانه ای دولت غزه به شرح زیر اعلام اعلام شد. بیش از ۱۸۰۰ کشته، بیش از ۴۰۰۰ زخمی و صدها نفر دیگر مفقود شده اند.

بیمارستان ها متلاشی شده یا توسط نیروهای اسرائیلی محاصره شده اند و از پذیرش بیماران منع شده اند. مردم توسط شلیک تیراندازان و حملات توپخانه اسرائیل و همچنین کمپین گرسنگی اجباری این رژیم از خانه های خود رانده می شوند. واکسیناسیون برنامه ریزی شده فلج اطفال کاملاً ممنوع است و کاروان های کمک های بشردوستانه با دیوارهای غیر قابل نفوذ روبرو می شوند. وزارت بهداشت غزه نیز اعلام کرده است که تعداد قربانیان حملات هوایی اسرائیل به نوار غزه از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به ۴۳۳۴۱ نفر افزایش یافته است. شمار بسیار زیادی از این قربانیان را کودکان تشکیل داده‌اند و لفاظی ارتجاع اسلامی مدعی دفاع از مردم فلسطین تنها نفرت و تهوع وجدان های بیدار را دو چندان می‌کند. رژیم فاشیستی اسرائیل و همپیمانانش در یک سال گذشته مرزهای جنایت را جابجا کرده‌ و ریاکاری نهادهای جهانی به اصطلاح حقوق بشری بیش از پیش نمایان شده است.

جنگ رژیم اشغالگر و فاشیست ترکیه علیه مردم کردستان یکی دیگر از صحنه‌های جنگ جنایتکارانه است. اردوغان با بهره‌برداری از وضعیت بحرانی خاورمیانه و در حالی که ریاکارانه مدعی دفاع از حقوق مردم ستمدیده‌ی فلسطین است با حمله به اماکن عمومی، حمله به منابع آب و برق، به نانوایی‌ها و کارگاه‌ها، مراکز بهداشتی، آموزشی، انبارهای آرد و غلات، نیروگاه‌ها، کارخانه‌ها، شبکه‌های تلفن و آب و ایستگاه‌های گاز و نفت زندگی عادی صدها هزار انسان را مختل کرده است. خبرها حاکی از آن است که بیش از ۱۵۰ هزار خانواده بدون برق مانده‌اند و ایستگاه‌های آب به دلیل قطعی برق از کار افتاده‌اند، حلقه‌های چاه آب آشامیدنی در جریان حملات ترکیه غیر قابل استفاده شده‌اند، بمباران‌ها باعث نرسیدن سوخت گازوئیل به مراکز خدماتی مانند نانوایی‌ها و سایر مراکز خدماتی شده و در نتیجه بحران سوخت روی داده است، و نهایتا به دلیل کمبود تجهیزات و اقلام پزشکی در بیمارستان، پزشکان نمی‌توانند مداواهای اولیه را به مجروحان ارائه کنند.

همه‌ی این‌ها مردم کردستان را در آستانه‌ی یک فاجعه انسانی و اقتصادی قرار داده است. این در حالی است که تاکنون در نتیجه‌ی حملات دولت ترکیه به کردستان ۱۷ نفر جانباخته‌اند و ۶۵ تن مجروح شده‌اند. اوکراین یکی دیگر از صحنه‌های جنگ موجود در جهان است که شاهد فاجعه‌ای انسانی است. در همین رابطه سازمان “محیط زیست”صلح سبز *”Greenpeace” در روزهای گذشته گزارش داده است که با توجه به وسعت روزافزون گورستان‌ها در اوکراین، عمق سطح آبها در ۱۶ منطقه از فساد اجساد آلوده شده اند. طبق داده های این سازمان که تشکلی غیر انتفاعی و سیاسی و فراملیتی است، گسترش ۱۲ برابری گورستان ها با استانداردهای بهداشتی مطابقت ندارد، در نتیجه، اجساد تجزیه شروع به نفوذ به آب های زیرزمینی کرده‌اند. مواد سمی به رودخانه های دنیپر، دانوب و باگ جنوبی نفوذ کرده است. این به طور بالقوه می تواند امنیت کشورهای همسایه را نیز، در درجه اول لهستان و رومانی را تهدید کند. همان طور که می‌بینیم جنگ افروزی قدرت‌های سرمایه‌داری، جهان را در معرض فجایعی بزرگی قرار داده است.

سودان یکی دیگر از صحنه‌های جنگ خونین در جهان است. از ماه آوریل ۲۰۲۳ سودان درگیر جنگی داخلی بر سر قدرت بین ارتش این کشور (SAF) به رهبری البرهان و نیروهای شبه نظامی پشتیبانی فوری می‌باشد. به گزارش “عفو بین‌الملل” در ماه ژوئیه ۲۰۲۴، تنها از ماه آوریل تا زمان انتشار این گزارش حدود 16500 نفر کشته شده و ده‌ها هزار دختربچه و زن مورد تجاوز قرار گرفته‌اند. مردم سودان که در سال ۲۰۱۹، متحداً البشیر را پس از سی سال حکومت در آستانه‌ی سرنگونی قرار دادند با کودتا مواجه شدند. نیروهای فرصت طلب از خلاء سازماندهی توده‌ها و ضعف شرایط ذهنی موجود سود برده و بر موج اعتراضات عظیم توده‌ای سوار شدند. با توافق طرفین اپوزیسیون داخل و خارج، عبداله حمدوک، ریاست حکومت موقت را به دست گرفت.

حمدوک که هم در حکومت البشیر سمت داشت هم نوکر امپریالیسم است، نه تنها علیه فقر و شکاف اقتصادی اقدامی به عمل نیاورد، بلکه با اجرای سیاست‌های صندوق بین المللی پول و بانک جهانی به حذف سوبسیدها و پیشبرد سیاست‌های اقتصادی این ارگان‌ها پرداخت که نتیجهٔ آن برای تودهٔ مردم چیزی نبود، جز افزایش تورم، بیکاری، فقر و گرسنگی. در رابطه با حقوق دموکراتیک نیز، حمدوک مانند البشیر بر حاکمیت قوانین شریعت و زن ستیزانه تأکید کرد. کودتای دوم از سوی عبدالفتاح برهان، ژنرال ارتش، در اکتبر ۲۰۲۱ به وقوع پیوست که همان سیاست‌های استثمارگرایانه و زن ستیزانه‌ی پیشین را اتخاذ کرد. در نتیجه‌ی به بیراهه بردن انقلاب توده‌ای و وقوع کودتاهای متعدد سودان درگیر جنگ داخلی شده است. گزارش “New Weapons Fuelling the Sudan Conflict” به مستندسازی ارسال سلاح‌ از سوی کشورهای چین، روسیه، صربستان، ترکیه، امارات متحدهٔ عربی و یمن به تمام طرف‌های جنگ داخلی پرداخته است.

در چند روز گذشته بار دیگر قتل عامی در یکی از روستاهای سودان توسط نیروهای شبه نظامی “پشتیبانی فوری” (Rapid Support Forces- RSF) به رهبری محمد حمدان (۱) صورت گرفت. ۵۰۰ نفر از مردان این روستا از خانه‌های‌شان بیرون کشیده شده و به قتل رسیدند. پس از مشاهدهٔ این جنایت، حدود ۱۳۰ زن از اهالی این روستا اقدام به خودکشی دسته جمعی کرده و به زندگی خود پایان دادند تا به سرنوشت هزاران زنی دچار نشوند که پیش از آن‌ها مورد تجاوز و خشونت جنسی قرار گرفته بودند. زنان سودانی که در اعتراضات ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ نقش بزرگی در تظاهرات علیه حکومت البشیر داشتند و جنبشی را سازمان دادند که به عنوان “انقلاب زنانه” از آن یاد می‌شود به قربانیان اصلی جنگ افروزی سرمایه‌داری تبدیل شدند. می‌بینیم که کودکان، زنان، سالخوردگان، محیط زیست، ملیت‌های تحت ستم و در نهایت توده‌های ستمدیده در سراسر جهان قربانیان اصلی اراده‌ی جنگ طلبانه‌ی حکام سرمایه‌داری هستند. این در حالی است که تو‌ده‌ها کمترین رغبتی به جنگ ندارند.‌

پنتاگون اعلام کرده است که بیش از ۷۵ درصد از جوانان در ایالات متحده حاضر به خدمت سربازی نیستند. کیتی هلند، مدیر سیاست الحاق نظامی در پنتاگون می‌گوید برای اولین بار از زمانی که این معیار ردیابی شده است، اکثریت جوانان هرگز حتی به خدمت سربازی به عنوان یک گزینه فکر نکرده اند. علاوه بر عدم رغبت به جنگ در بین جوانان و توده‌ها، مخالف آشکار با همه‌ی طرف‌های درگیر در جنگ نیز در حال گسترش است. محکومیت جنایات رژیم فاشیستی اسرائیل در فلسطین و لبنان از سوی توده‌های معترض و ضد جنگ در کشورهای اروپایی بسیار وسیع و گسترده بوده است. در روزهای اخیر تظاهرات ضد جنگ در توکیو، پایتخت ژاپن، در بحبوحه افزایش تنش ها بر سر تعمیق اتحاد این کشور با ایالات متحده در بن بست با چین روی داد. معترضان ژاپنی خشم خود را از جنگ در اوکراین و نسل کشی مداوم در غزه ابراز کردند.

اگر چه ضدیت با جنگ در ایران هنوز به یک جنبش توده‌ای تبدیل نشده است اما بازنشستگان با شعار «جنگ افروزی کافیه، سفره‌ی ما خالیه» و سندیکای شرکت واحد و تشکل‌های صنفی فرهنگیان نیز با انتشار بیانیه مخالفت صریح خود را با جنگ افروزی طرفین اعلام کرده‌اند. اگر جنگ ماهیتی جهانی و انترناسیونالیستی دارد بنابراین ضرورتا جنبش ضد جنگ نیز باید خصلتی بین‌المللی و فراملیتی داشته باشد. اگر چنین است دفاع مستقیم یا غیر مستقیم از دولت‌های ملی و محلی تحت نام دفاع از طرف ضعیف‌تر یا دفاع از قدرت‌های امپریالیستی به بهانه‌ی دروغین ماهیت رهایی بخشی جنگ در جنبش ضد جنگ هیچ جایی ندارد. آینده‌ی بشر در گرو گسترش یک جنبش جهانی ضد جنگ است. بیایید برای سازمان دادن این جنبش در هر کجای جهان که هستیم پیشقدم شویم.

  آبانماه ۱۴۰۳