دوشنبه ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۳

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، از اول اسفندماه سال گذشته تا پایان فروردین ماه امسال، مرگ و مصدومیت کولبران و سوختبران در مناطق مرزی کشور، به شکل چشمگیری افزایش یافته است. طی این دو ماه، دستکم ۱۵ کولبر در مناطق مرزی سه استان کرمانشاه، کردستان و آذربایجان غربی و همچنین ۹ سوختبر در مناطق مرزی جنوب شرقی کشور جان خود را از دست دادند، در این مدت ۱٤۱ کولبر و ۱۱ سوختبر نیز مجروح شدند. این آمار نسبت به دو ماه پیش از این حدود ۹۰ درصد افزایش تلفات نشان می دهد. تیراندازی بی‌ضابطه نیروهای نظامی برجسته ترین عامل ایجاد جراحت و یا مرگ کارگران مرزی است.
در بررسی جزییات این گزارش باید اشاره کرد، طی دو ماه گذشته، تیراندازی نیروهای نظامی منجر به جان باختن ۹ کولبر شد. همچنین سه کولبر بر اثر سقوط از ارتفاع، دو کولبر به دلیل سرمازدگی و یک کولبر در پی ایست قلبی، جمعا ۱۵ کولبر جان خود را از دست دادند.
در این بازه زمانی، عامل جراحت ۱۱۵ کولبر، تیراندازی نیروهای نظامی بوده است، ۱۷ کولبر نیز به دلیل سقوط از ارتفاع مصدوم شدند. همچنین چهار کولبر به دلیل ضرب و شتم توسط ماموران نظامی و چهار کولبر نیز بر اثر انفجار مین در نقاط مرزی کشور زخمی شدند.
طی این مدت، ۹ سوختبر بلوچ نیز در پی اصابت مستقیم گلوله و یا واژگونی خودرو به دلیل تیراندازی نیروهای نظامی، کشته شدند. همچنین ۱۱ سوختبر به دلایل مشابه، دچار مجروحیت شدند.
در بررسی وضعیت جغرافیایی این تلفات باید اشاره کرد، در استان کرمانشاه، تمام گزارشات ثبت شده مربوط به دو ماه اسفند و فروردین، در مناطق مرزی شهرستان نوسود روی داده که شامل جراحت ۹۸ کولبر و مرگ سه تن دیگر است. بر اساس آمار مربوط به شهرهای استان کردستان، مناطق مرزی بانه با سه کشته و ۲۲ زخمی بیشترین موارد جراحت و مرگ کولبران را به خود اختصاص داده است.
در برجسته سازی زمان بندی تلفات باید اشاره کرد، بنابر گزارشات گردآوری شده توسط هرانا، تنها طی پنج روز (چهارم تا نهم فروردین ماه)، دستکم هفت کولبر جان خود را از دست داده اند که پنج مورد از آنها بر اثر تیراندازی نیروهای نظامی و سقوط از ارتفاع رقم خورده است.
در روز پنجم اسفندماه نیز، ماموران نظامی در مناطق مرزی کشور ده ها کولبر را هدف تیراندازی قرار دادند. بررسی ها نشان میدهد که در این روز دستکم ٤۵ کولبر با تیراندازی نیروهای نظامی مجروح شده اند.

این ارقام، تنها موارد گردآوری شده توسط هرانا را در بر میگیرد و میتوان تصور کرد که در بازه زمانی مورد نظر این گزارش، در سایه عدم اطلاع رسانی، آمار واقعی تلفات کارگران مرزی بسیار بیشتر از این ارقام باشند.
کولبران که عمدتا از شهروندان کرد هستند بعنوان ساکنان مناطق محروم و کمتر توسعه یافته کشور، با پیمودن مسیرهای طولانی و صعب العبور، در حالی که محموله های سنگین کالا را به دوش میکشند، علاوه بر خطرات متعدد محیطی، در معرض برخورد شدید نیروهای نظامی در هر دو سوی مرز نیز قرار میگیرند. در سالهای اخیر، تیراندازی بی ضابطه نیروهای مرزبانی، برجسته‌ترین عامل مرگ و جراحت کولبران بوده است. از سوی دیگر، در سیستان و بلوچستان به دلیل فقدان درآمد مناسب، سوخت‌بری به شغلی پرخطر برای تامین معیشت خانوارها تبدیل شده است. سوخت‌بران زیر تهدید مرگ، سوخت را در حجمی قابل حمل، از مرز به کشور همسایه انتقال داده و در معرض بلایای طبیعی و حملات مرزبانی قرار می‌گیرند. این شغل پرخطر، زندگی آن‌ها و خانواده‌هایشان را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.
به غیر خسارت های مادی، قتل حیوانات بارکش و حوادث روی داده از جمله سرمازدگی و بهمن نیز در کمین کارگران مرزی است.