جمعه ۲۸ دی ۱۴۰۳

مطابق آمارهای رسمی و رسانه‌های داخلی، کیفیت آموزشی و سطح سواد دانش‌آموزان ایرانی چندان خوب نیست. نتایج آزمون‌ تیمز سال ۲۰۲۳ درحالی اعلام شده که ایران از میان ۵۸ کشور شرکت کننده، ۵۳ ام شد و در کنار عربستان سعودی قرار گرفت و معدل دانش آموزان ایرانی، از آزمون‌های خرداد ۱۴۰۳ نیز امیدوار کننده نیست.

آزمون بین‌المللی “تیمز ” TIMSS که از سال ۱۹۹۵، عملکرد دانش‌آموزان در دروس ریاضی و علوم را در پایه‌های چهارم و هشتم می‌سنجد این بار هم خبرهای نگران کننده‌ای برای فرایند یاددهی ـ یادگیری ایران داشت. روزنامه شرق در این رابطه نوشت: طبق نتایج آزمون تیمز، ۲۱ درصد از دانش‌آموزان ایران عملکرد بسیار ضعیفی دارند و از هر ۵ دانش‌آموز، ۲ نفر هیچ‌ چیزی نمی‌آموزند. این وضعیت ناشی از روش‌های نامناسب آموزش و سیاست‌های نادرست در حمایت ناکافی از مدارس دولتی و دانش‌آموزان ضعیف است.

اگر چه یک مطالعه اجمالی روی داده های این آزمون از سال ۱۹۹۵ تا کنون نشان می دهد که جایگاه ایران قبل از این هم چندان مطلوب نبوده و نمره دانش‌آموزان ایرانی در ۲۸ سال گذشته همواره پایین‌تر از میانگین جهانی بوده است؛ اما آن چیزی که داده‌های آزمون سال ۲۰۲۳ را مهم‌تر می‌کند یک واقعیت قابل تامل است؛ این که ایران نه تنها نتوانسته پیشرفتی در بین کشورهای منطقه و دنیا داشته باشد؛ بلکه حتی نتوانسته جایگاه خودش در سال های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۹ را حفظ و یا حتی تکرار کند.

رتبه ایران در آزمون کلاس چهارم دبستان که از رتبه ۲۵ جهانی در سال ۱۹۹۵ به رتبه ۵۰ در سال ۲۰۱۹ سقوط کرده بود؛ این بار هم در ارزیابی سال ۲۰۲۳ در ریاضی به رتبه ۵۳ و در علوم به رتبه ۴۹ نزول کرده است. در این آزمون که به عنوان یکی از معتبرترین مطالعات تطبیقی در عرصه آموزش شناخته می شود؛ ۱۲ هزار و ۳۰۰ دانش‌آموز ایرانی در سال ۲۰۲۳ شرکت کردند و تنها ۵۹ درصد از آنها موفق به کسب نمره ۴۰۰ به بالا شده‌اند که در واقع ۲۰ تا ۳۰ واحد درصد پایین‌تر از میانگین آزمون است؛ این در حالی است که سطح پیشرفته در این آزمون نمره ۶۲۵، سطح بالا ۵۵۰، سطح متوسط ۴۷۵ و سطح پایین نمره ۴۰۰ تعیین شده است. در واقع عملکرد دانش‌آموزان کلاس چهارمی در آزمون تیمز ۲۰۲۳ در درس علوم ضعیف و در ریاضی نامطلوب بود و عملکرد هشتمی‌ها هم چندان چنگی به دل نمی‌زد. 

کاهش معدل کل
 اینها علاوه بر آمارهای رسمی درباره معدل دانش‌آموزان است؛ در آماری که تسنیم در اول دی ۱۴۰۳ منتشر کرده، دراین باره آمده است: میانگین معدل مدارس دولتی ۸.۹۶ و غیردولتی ۱۰.۳۷ است. میانگین معدل مدارس سمپاد ۱۶.۱۴، نمونه دولتی ۱۴.۱۷ و شاهد ۱۱.۰۹ ثبت شده است.
مقایسه‌ معدل میانگین در ۵ سال گذشته هم البته نشان‌دهنده افت کیفیت آموزش در مدارس ایران است؛ براساس گزارش مرکز ارزشیابی و تضمین نظام آموزش و پرورش، در خرداد ۱۴۰۳ میانگین معدل دانش‌آموزان در رشته تجربی پایه دهم، ۱۲.۶۴، یازدهم ۱۱.۵۲ و دوازدهم ۱۲ شد.
میانگین معدل دانش‌آموزان در رشته ریاضی و فیزیک پایه دهم ۱۲.۶۹، یازدهم ۱۱.۲۶ و دوازدهم ۱۱.۸۲ است.
میانگین نمرات دانش‌آموزان در رشته علوم انسانی نیز در پایه دهم ۹.۴۴، در پایه یازدهم ۹.۰۷ و در پایه دوازدهم ۹.۱۳ است.