اردوغان با عضویت سوئد و فنلاند در”ناتو” به اهداف خود نرسیده
یکشنبه ۱۲ تیر ۱۴۰۱
تشدید و گسترش جنگ میان قدرتهای امپریالیستی بر سر تقسیم مجدد جهان در اکراین درجریان می باشد. در این جنگ و کشمکش قدرت، آمریکا و دیگر قدرتهای سرمایه داری اروپایی شدیدأ نیازمند تقویت و گسترش قدرت نظامی خود، در مقابل بلوک مقابل هستند. در این رابطه یکی از اقدامات شان راه انداختن موج سنگین تبلیغات علیه خطرات حملۀ نظامی روسیه به اروپا بود؛ تا زمینه را برای پیوستن دو دولت ثروتمند فنلاند و سوئد فراهم آورند و آنها به عضویت “ناتو” در آیند. از آنان خواستند هرچه زودتر درخواست عضویتشان در این پیمان جنگی را ارائه دهند. ورود رسمی سوئد و فنلاند به این پیمان (که گویا تاکنون بی طرف بوده اند)، برای امپریالیزم آمریکا و غرب الزامی و مورد نیاز بوده و تصمیم آن نیز از قبل گرفته شده است. بنابراین نه آن دو دولت و نه ترکیه نمی توانند مانع از پیوستن این دو کشور به “ناتو” شوند. کَمااینکه در اجلاس هلند که قبل از نشست مادرید برگزار گردید نخست وزیر هلند فاش ساخت که “فنلاند و سوئد علیرغم مخالفت ترکیه به ناتو خواهند پیوست”. واضح است که پیوستن این دو دولت به “ناتو” مخالفت بسیاری از مردم این کشورها را به دنبال خواهد داشت زیرا هم به لحاظ مادی و هم از نظر سیاسی برای مردم این دو کشور هزینه بردار خواهد بود.
بدون شک چنین توافقی رابطه میان این سه دولت با روسیه را نیز تیره تر خواهد کرد. روز پنجشنبه و بلافاصله پس از إتمام نشست مادرید، پوتین رئیس‌جمهور روسیه در نشست کشورهای حاشیه دریای خزر گفت اگر این کشورها زمینه ورود تسلیحات و نیروهای ناتو به سرزمین خود را فراهم کنند، روسیه اقدامات مقتضی در باره آنها انجام خواهد داد.
بنا به ضوابط قبلی”ناتو”، شرط پذیرش هر عضو جدید به آن، توافق کلیۀ اعضأ این پیمان جنگی است. ا زآنجا که ترکیه نیز یکی از اعضأ “ناتو” می باشد، لازم است موافق پیوستن این دو کشور به “ناتو” باشد. این نکته رجب طیب اردوغان را به صرافت انداخت تا “وسط دعوا نرخ تعیین کند” و در این میان امتیازی به دست آورد به این امید که از آن طریق بتواند موقعیت خود در ترکیه را بهبود بخشد. مشروط کردن ظاهری ترکیه به رأی دادن به عضویت سوئد و فنلاند در ناتو نیز به همین منظور بوده و گرنه اردوغان به این امر واقف بود که نمی تواند مانع پیوستن آنها به “ناتو” شود.
اجلاس سران ۳۰ کشور پیمان ناتو روز پنج شنبه نهم ژوئن در اسپانیا پایان یافت. به گفته “ئینس ستولنبری” دبیر کل ناتو قرار است پنجم ماه ژوئیه سوئد و فنلاند سند پیوستن خود به ناتو را امضا کنند. اردوغان روز چهاشنبه توافق میان خود با فنلاند و سوئد را پیروزی دیپلماسی برای خود نامید و گفت: ” این توافق نباید روی زمین بماند و باید اجرا شود. سوئد قول داده است (۷۳ تروریست) را به ترکیه تحویل دهد”.
اما در واقع امر آنچه میان ترکیه و دولتهای سوئد و فنلاند به امضا رسیده نه “سند توافق” بلکه “یک یادداشت تفاهم” است که به لحاظ قانون بین الملل می تواند الزام آور نباشد. این یادداشت شامل بندهایی است که به صورت کلی به نکاتی اکثرأ بَدیهی پرداخته است. از جمله این که “این سه کشور مکانیسم مشترکی برای تقویت همکاری با هدف مبارزه با تروریسم و جنایات سازمان یافته ایجاد خواهند کرد”. یا اینکه سوئد و فنلاند قول داده اند مسئله تروریست بودن کسانی که مورد درخواست ترکیه هستند را مورد بررسی قرار دهند و موضع گیری کنند. در رابطه با ادعای اردوغان مبنی بر تحویل دادن فعالین سیاسی که او آنها را “تروریست” می خواند، سوئد و فنلاند خود امضا کننده و پایبند معاهدۀ اروپایی استرداد ” مظنونین به تروریسم” هستند و به راحتی و بدون اثبات مجرمیت تروریستی، نمی توانند کسی را به دولت دیگر تحویل دهند. به ویژه به دولتهای دیکتاتوری مانند ترکیه که خود سابقه طولانی در اعمال تروریستی و شکنجه انسان دارند. نخست وزیر سوئد در این رابطه گفت: “چنین مسائلی مربوط به سیستم قضایی ما ست که در این رابطه دقیق عمل خواهند کرد. حتمأ سوئد پناهگاه تروریستها نخواهد بود”.
البته نباید توهمی درکار باشد که سوئد و فنلاند نیز به مثابه دولتهای سرمایه داری و محافظه کاربه خاطر منافع و مصالح خود به هر کار خارج از اخلاق و پرنسیپ انسانی نیز دست می زنند و بارها هم پایمال کننده آزادی، دمکراسی و حقوق انسانی بوده اند. اما انجام چنین کاری هزینۀ گزافی برایشان در بر خواهد داشت. بنابراین آنچه اردوغان در این معامله کثیف به دست آورده، یکی لغو تحریم فروش تسلیحات از جانب سوئد و فنلاند به ترکیه است. البته تا کنون نیز ترکیه به عنوان عضو مهم ناتو در رابطه با خرید تسلیحات حتی از این دو دولت هم از راههای دیگر با مشکل روبرو نبوده است. دوم عدم حمایت آنها از ( پ.ک.ک )، حزب اتحاد دمکراتیک (پ.ی.د) و یگانهای مدافع خلق (ی.پ.گ) و سیستم خود مدیریتی در کردستان سوریه و عدم حمایت از فتح اله گولن رقیب کنونی و رهبر پیشین اردوغان است. البته در یادداشت تفاهم میان ترکیه و سوئد و فنلاند حتی از آنان نیز نامی برده نشده است. در حالی که تلاش اردوغان تا کنون به رسمیت شناخته شدن آنها به عنوان تروریست از جانب آمریکا و بقیه دولتها و از جمله فنلاند و سوئد بوده است.
واقعیت این است که ترکیه با بحرانهای گستردۀ سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، منطقه ای و جهانی مواجه است. رکود اقتصادی، بالاترین سطح تورم در دو دهۀ گذشته و تداوم کاهش ارزش پول رایج این کشور، موجب فقر و بیکاری و کاهش شدید قدرت خرید مردم ترکیه شده است و شکاف میان دولت اردوغان و توده های مردم کارگر و زحمتکش را عمیق تر کرده و اردوغان را در موقعیت ضعیفی قرار داده است. لذا به راه انداختن جار و جنجال بر سر توافق با سوئد و فنلاند و گرفتن امتیاز به قول خود “آنچه می خواستیم به دست آوردیم”، بیشتر تلاشی است در جهت انحراف افکار عمومی مردم ترکیه از معضلات و مشکلاتی که زندگی مردم را در مضیقه قرار داده است. اردوغان می خواهد از این موضوع به عنوان امتیازی برای خود در تبلیغات انتخابات خرداد۱۴۰۲ استفاده نماید. بی دلیل نیست که او روز پنجشنبه ۱۹ خرداد بلافاصله کاندیداتوری خود برای پست ریاست جمهوری را اعلام نمود. موفقیت دراین عرصه نیز برای اردوغان نسبی خواهد بود.
سخن روز شبکه تلویزیون حزب کمونیست ایران و کومه‌له