سه شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴

دور چهارم گفتگوهای میان آمریکا و جمهوری اسلامی در مسقط پایتخت عُمان روز یک‌شنبه ۲۱ اردی‌بهشت برگزار گردید. این مذاکرات سه ساعته نیز همانند سه دوره قبل در پشت درهای بسته و بدون حضور خبرنگاران برگزار شد. اما بر خلاف سابق برای دور بعدی مذاکرات زمان و مکانی تعیین نگردید. طرفین این مذاکره بازهم بدون ارائه توضیحات روشن برای افکار عمومی، تنها به کلی گویی و ابهام پراکنی از جمله اینکه مذاکرات مفید بوده، در فضای آرام برگزارشده و غیره پرداختند.

اظهارات عراقچی و ویتکاف پس از پایان نشست چهارم برخلاف توضیحات روزهای قبل آنان، ظاهرأ حاکی از ابراز رضایت و مفید بودن گفتگوها بود. وزیر خارجه عمان نیز به همان شکل، روز یک‌شنبه پس از پایان مذاکرات آنرا شامل “ایده‌های مفید و نوآورانه” خواند و گفت طرفین برای دستیابی به یک “توافق محترمانه” تمایل دارند. با وجود این عراقچی این دور مذاکرات را بسیار دشوار و صریح نام برد.
این جلسه قرار بود روز ۱۳ اردی‌بهشت در رم برگزار شود. اما به دلائل گویا لجستیکی زمان و مکان آن تغییر یافت و آنگونه که جمهوری اسلامی برای مخفی نگهداشتن محتوای مذاکرات تلاش می کند، در عمان برگزار گردید. با وجود این  در مذاکرات دور چهارم، برخلاف دورهای قبلی، کارشناسان فنی که مسئول بررسی جزئیات مربوط به رفع تحریم‌های هستند، جزو هیأت مذاکره نبودند و حضور نداشتند. این امر در کنار بیانات ضد و نقیض ترامپ و دیگر مقامات دولت آمریکا نشانه عدم توجه ایالات متحده آمریکا در فراهم کردن ملزومات پیشبرد یک مذاکره جدی است.

شبکه “سی ان ان” گزارش داد که مقامات جمهوری اسلامی به دنبال طرح شروط جدید آمریکا، اعلام کردند وقفه‌های هفتگی در مذاکرات از جانب آمریکا و برای آماده سازی سناریوهایی جهت به شکست کشاندن آن است. در روزهای قبل از مذاکرات دور چهارم، ویتکاف فرستاده ترامپ برای مذاکرات هسته‌ای با جمهوری اسلامی، با لحنی تهدید و تحقیر آمیز اظهار داشت که: “جمهوری اسلامی در وضع بسیار ضعیفی نسبت به یک دهه قبل قرار دارد. لذا چاره‌ای جز پذیرفتن شرط های آمریکا برای توافق و برچیدن برنامه هسته‌ای ندارد. چنانچه مذاکرات روز یکشنبه ثمربخش نباشد آن را ادامه نخواهیم داد و مسیر دیگری در پیش خواهیم گرفت.” او برخلاف صحبتهای قبلی با اعلام افزایش شروط آمریکا برای مذاکره با جمهوری اسلامی گفت: “ایران باید همه سایتها و سانتریفیوژها و تأسیسات هسته‌ای در نطنز، اصفهان و فردو را بطور کامل برچیند. غنی سازی جمهوری اسلامی در داخل، خط قرمز آمریکا است و نباید انجام گیرد”. 

از طرف دیگر عباس عراقچی در روزهای قبل از نشست چهارم اعلام کرد که: “در روزهای گذشته ما پیامهای متناقضی از آمریکا دریافت کرده‌ایم. هدف آمریکا از مذاکره با جمهوری اسلامی محروم کردن ما از حقوق هسته‌ای مان است. ما از این حق خود گذشت و عقب نشینی نخواهیم کرد.  البته تا کنون در کاخ سفید نظرات متفاوتی نسبت به مسأله هسته‌ای جمهوری اسلامی وجود داشته است و به نظر می‌رسد دولت ترامپ دارای سیاست واحد و روشنی در این رابطه نیست. اگر در آغاز مذاکرات برخی از مقامات آمریکایی، غنی سازی اورانیوم تا حد ۳،۶۷ برای جمهوری اسلامی در داخل ایران را قابل قبول می دانستند، برخی دیگر اعلام می‌کنند که غنی سازی در ایران خط قرمز آمریکا است و نباید ادامه یابد و اگر جمهوری اسلامی برای تأمین انرژی “صلح آمیز” اورانیوم نیاز داشته باشد، می‌تواند از آمریکا خریداری کند یا از کشورهای دیگر وارد کند. ترامپ نیز که سفر سه روزه‌ای به خاور میانه و دیدار از سه کشور ثروتمند عربستان، امارات متحد عربی و قطر را آغاز کرده، در رابطه با مذاکره با جمهوری اسلامی با لحنی تهدیدآمیز گفت امیدوار است بتواند با تهران به توافقی برسد تا از حمله نظامی اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران جلوگیری کند. 

 اما مشکل جمهوری اسلامی در رابطه با بحران اقتصادی و تلاش برای رفع تحریمها تنها آمریکا نیست. سه قدرت بزرگ اروپایی یعنی فرانسه، آلمان و بریتانیا نیز که در این دوره از سوی آمریکا از مذاکرات هسته‌ای با جمهوری  کنار گذاشته شده‌اند، با اعمال فشار بیشتر بر جمهوری اسلامی تهدید کرده‌اند که مکانیزم ماشه را علیه رژیم فعال خواهند کرد. وزیر امور خارجه فرانسه روز ۸ اردی‌بهشت در سازمان ملل اعلام کرد که: “جمهوری اسلامی از تمام تعهدات هسته‌ای عبور کرده و در آستانه دستیابی به سلاح هسته‌ای قرار گرفته است. فرانسه، آلمان و بریتانیا در صورت تهدید امنیتی جمهوری اسلامی، در بازگرداندن همه تحریمها علیه ایران تردید نخواهند کرد”. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رویکرد یک‌جانبه آمریکا نسبت به بحران هسته‌ای جمهوری اسلامی را مورد انتقاد قرار داده و امضای هر نوع توافقی با جمهوری اسلامی در رابطه با فعالیتها هسته‌ای بدون مشارکت این سازمان را تکه کاغذی نام برده بود که جمهوری اسلامی را به درست کردن سلاح اتمی نزدیک خواهد کرد.

عباس عراقچی که به رسیدن توافق با آمریکا برای لغو تحریمها امید بسته است، در پاسخ به تهدیدات دولتهای اروپایی، طی یادداشتی ضمن انفعالی خواندن موضع کنونی سه دولت اروپایی، استراتژی آنها در رابطه با برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی یعنی “فعال کردن مکانیزم ماشه” را خطرناک دانست و گفت این استراتژی می‌تواند بحران جهانی جدیدی در گسترش سلاح هسته‌ای ایجاد کند.
واقعیت این است که بحران اقتصادی جمهوری اسلامی آنچنان تعمیق و گسترش یافته است که جامعه ایران را در آستانه یک انفجار اجتماعی قرار داده است. اینک که سیاست و استراتژی پرهزینه ژئوپلیتیک حکومت اسلامی شکست‌ خورده و جریانات باصطلاح “محور مقاومت” ازهم پاشیده است، استراتژی هسته‌ای رژیم نیز تحت فشار آمریکا از سویی و قدرتهای اروپایی از سوی دیگر با همان سرنوشت شکست و ناکامی روبرو شده است. در چنین شرایطی که خامنه‌ای با سرکشیدن جام زهر مذاکره و سازش با آمریکا، می‌خواهد از زیر بار فشار تحریمها کمر راست کند، اعتراف نموده که حکومتش با خطر سرنگونی انقلابی توسط مبارزات ریشه‌دار کارگران، زحمتکشان و تهیدستان جامعه روبرو است. خطری که نه خامنه ای و نه کادر رهبری سپاه پاسداران نمی‌توانند با تسلیم در برابر آمریکا هم آن را از سر خود دور کنند.

سخن روز: تلویزیون حزب کمونیست ایران و کومەله
https://alternative-shorai.tv
https://cpiran.org
https://komala.co
https://t.me/peshrawcpiran
www.facebook.com/Peshrawcpiran
www.instagram.com/Peshrawcpiran1 (http://www.instagram.com/Peshrawcpiran1)
https://t.me/KomalaCpiranTv