چهارشنبه ۱۲ آبان ۱۴۰۰

اجلاس گروه بیست در روزهای شنبه و یکشنبه هشتم و نهم آبان برابر با سی وسی ویکم اکتبر در رم پایتخت ایتالیا برگزار شد. سران این قدرتهای سرمایه داری برای نخستین بارپس از همه گیری پاندمی کرونا به صورت حضوری در این اجلاس شرکت کردند. البته پوتین و شی جین پینگ رؤسای جمهور روسیه و چین و فومیو کیشیدا  نخست وزیر ژاپن ترجیح داده بودند که از طریق کنفرانس ویدئوئی حضور داشته باشند. دولت های عضو گروه بیست که حدود ۸۰ درصد اقتصاد جهان را نمایندگی می‌کنند، مسئولیت انتشار بخش اعظم گازهای گلخانه ای جهان را نیز بر عهده دارند.  دستور کار اجلاس امسال نیز مهر شرایط حاکم بر جهان را داشت. توسعه اقتصادی، بحران کرونا و بحران اقلیمی در رأس مباحث آنان جای گرفته بود. رهبران مهمترین قدرت های اقتصادی جهان، در جریان این نشست دو روزه همچنین پیرامون بحران افغانستان و به قدرت رسیدن گروه طالبان و نیز برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی، بحران پناهندگی گفتگو و تبادل نظر کردند. هر چند که شرکت کنندگان میخواهند به میلیاردها تن از ساکنین کره زمین بباورانند که گویا آنها دلنگران این مردم هستند، ولی واقعیت این است که منافع سود جویانه و متضاد بین شرکت کنندگان و رقابتهای سختی که میان آنان موجود است باعث میگردد که نتوانند به اصطلاح به راه حل واحدی برای پاسخگوئی به چالش هائی که در مقابلشان قرار گرفته، برسند. نه توسعه اقتصادی، نه پاسخ به بحران کرونا و نه تعهد به توافق نامه اقلیمی پاریس در ارتباط با محیط زیست با وجود جنبش بسیار عظیمی که در بسیاری از کشورهای جهان در دفاع از محیط زیست در جریان  است، نتوانست  نقطه اشتراک جدیدی در میان آنان بوجود آورد.

کافی است نگاهی هر چند گذرا به هر کدام ار این دستورکارها بیاندازیم تا معلوم شود که در پس عکسهای دستجمعی چه تناقضات عمیقی بین آنان موجود است. در حالی که آنان از توسعه اقتصادی سخن به میان میآورند، شکاف بین کشورهای فقیر و ثروتمند جهان عمیق تر شده است و در کشورهای پیشرفته سرمایه داری نیز توسعه اقتصادی هر کدام از مسیر پای گذاشتن بر منافع اقتصادی آن دیگری و از مسیر تشدید استثمار کارگران و تعرض به سطح معیشت مردم عبور میکند. آیا این راز پنهانی است که جدال عظیمی بین اردوی غرب وروسیه وچین موجود است و این جدال تا آن اندازه است که در آخرین نشست سران جی هفت واجلاس پیمان نظامی ناتو آشکارا علیه چین و روسیه جنگ سرد جدید اعلام میشود. هنوز چند هفته ای از قرارداد نظامی بین آمریکا، انگلستان و استرالیا برای مجهز کردن استرالیا به پیشرفته ترین زیر دریائیها در حوزه پاسیفیک برای مقابله با چین نمیگذرد. قراردادی که  بر اثر آن استرالیا قراردادخرید دوازده زیر دریائی با فرانسه را که پنج سال پیش امضاء شده بود، برهم زد و این امر خشم دولت فرانسه را برانگیخت. از سوی دیگر قرار داد پروژه لوله کشی گاز بین روسیه با آلمان هچنان به عنوان یکی از موضوعات مورد منازعه نه تنها بین آمریکا و آلمان، بلکه در درون اتحادیه اروپا باقی مانده است.

بحران کرونا دومین دستور کار اجلاس بود. اینجا هم تنها بابه اصطلاح ابراز نگرانی از تفاوت عظیم واکسیناسیون بین کشورها و تعهداتی که جامه عمل نمیپوشند نتیجه بیشتری حاصل نشد. هر اندازه که دول سرمایه داری سعی در پنهان کردن ماهیت واقعی این بحران به عمل بیآورند ولی واقعیت این است که پاندمی کرونا  آیینه تمام نمائی شد که تمام چرک و کثافات جامعه سرمایه داری را در انظار عمومی قرار داد. معلوم شد از جهان شمال تا جهان جنوب، سرمایه داری حتی توانائی حفاظت از نیروی کاری را که باید برایش ارزش اضافه تولید کند، ندارد. معلوم شد که تهاجم نئولیبرالیسم و آنچه که مقررات زدائی و دست نامرئی بازار نامیده میشد چگونه دست سرمایه داران و دولتهایشان را جهت هجوم به مزد وحقوق بگیران باز گذاشته است. معلوم شد که کاهش خدمات اجتماعی، به تعطیلی کشاندن بیمارستانها و سپردن باقیمانده آنها به بخش خصوصی، چگونه میلیونها تن از مردم را در مقابل تهاجم یک ویروس خلع سلاح و بی دفاع نموده است.  درست در همین اوضاع معلوم شد که این نظام آنچنان ناکارمد است، آنچنان غرق در رقابت است که حتی زمانی که به اصطلاح مورد تهاجم یک دشمن مشترک قرار میگیرد، رقابتها بر سر این آغاز میشود که کدام دولت بیشترین ماسکها، بیشترین دستکشها و بیشترین مواد ضد عفونی را راهزنانه در اختیار گیرد. این جا هم از همان آغاز نقطه حرکت این بود که چه باید کرد که کمترین آسیب به گردش سرمایه برسد. در جریان اجلاس اعلام شد که بیش از ۶ میلیارد واکسن کووید در سراسر جهان توزیع شده و با این وجود یک روز قبل از شروع اجلاس بیش از صد وشصد رهبر سابق و شخصیت جهانی در نامه‌ای به ماریو دراگی، نخست وزیر ایتالیا که میزبانی گروه ۲۰ را برعهده دارد، خواستار آن شدند که کشورهای ثروتمند مازاد واکسن خود را فورا به کشورهای در حال توسعه ارسال کنند. آن‌ها همچنین در این نامه گفتند که تنها ۲ درصد از مردم کشورهای فقیر و کم درآمد واکسینه شده‌اند.

میدانیم که از روز یکشنبه نهم آبان نشست تغیرات اقلیمی سازمان ملل در شهر گلاسکو در اسکاتلند بر گزارشد. نمایندگان حدود ۲۰۰ کشور جهان از روز یکشنبه ۳۱ اکتبر به مدت دو هفته در نشست بزرگی در گلاسکو اسکاتلند در باره چگونگی مهار روند شتابزده گرمایش زمین به بحث و تبادل نظر می‌پردازند . این همزمانی با پایان اجلاس بیست خود نگاهها را به سوی اجلاس و تصمیمات آن متوجه ساخته بود. آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد نیز  بار دیگر نسبت به «خطر فاجعۀ تغییرات آب و هوایی»، هشدار داد و بر «مسئولیت خطیر» کشورهای عضو گروه ۲٠، تأکید کرد. شارل میشل رئیس شورای اروپا، پیش از آغاز نشست گروه بیست، در این زمینه یاد آوری کرد که: «ما باید اهداف مشترک دقیق و بلندپروازانه تری در مورد تغییرات آب و هوایی داشته باشیم “. با وجود اینکه تخمین زده می‌شود که کشورهای عضو گروه ۲۰ عامل انتشار ۸۰ درصد از گازهای گلخانه‌ای در جهان باشند، اجلاس در بیانیه پایانی خود بر حمایت از وعده رهبران این گروه برای تلاش در جهت محدود کردن افزایش دما به یک و نیم  درجه سانتی گراد تأکید کرد. این در حالی بود که بیش از بیست وپنج هزار نفر از کنشگران زیست محیطی همراه با اتحادیه‌های کارگری ایتالیا و احزاب چپ‌ اروپایی روز شنبه و همزمان با برگزاری اجلاس گروه ۲۰ در رم، پایتخت ایتالیا، تظاهرات کردند. اجلاس گلاسکو دوهفته به طول خواهد انجامید. باید دید که این اجلاس هم به همان سرنوشت کنفرانس اقلیمی پاریس در شش سال پیش خواهد انجامید که نتایج چندانی ببار نیآورد.

واقعیت این است که نظم سرمایه دارانه  پاسخی برای بحران هایش ندارد  وتنها میتواند نظم خود را برپایه به بردگی کشاندن میلیاردها انسان وانهدام محیط زیست پابرجا نگه دارد. اما هیچ دلیلی وجود ندارد که این میلیاردها انسان کار و زحمت وبه حاشیه رانده شدگان گردن به این بربریت سرمایه داری بگذارند.