آشنایی با یک قماربازی مالی سرمایه‌داری که سرزمین‌ها را به خاک سیاه می‌نشاند!
چهارشنبه ۱۱ مرداد ۱۴۰۲
برگرفنه از نشریه جهان امروز
سی دی اس (credit default swaps)
تهاتر نکول اعتباری (CDS) نوعی مشتق مالی است که به سرمایه‌گذار اجازه می‌دهد تا ریسک پرداخت نشدن (نکول-برگشت چک بی محل) را با سرمایه‌گذار دیگری تاخت بزند. برای این مبادله ریسک پرداخت نشدن (نکول)، وام دهنده یک CDS از سرمایه گذار دیگری خریداری می‌کند و موافقت می‌کند که در صورت نکول وام گیرنده، آن را او بازپرداخت کند. سی دی اس، نوعی قمار-اسپیکولاسیون- (شرط بندی) با بانکها و میان بانکها و وام‌‌گیرند‌ه‌ها می‌باشد. چگونگی ورود سی دی اس، این بازیگرانگل و«هیولا»، به گرداب تباه وام‌پردازی اینگونه است که، وی با شرط بندی روی نکول «امکان نپرداختن وام»، وارد میدان می‌شود. تعیین نرخ بهره و نیز میزان این قمار، به ضریب امنیت بازگشت سرمایه بستگی دارد. به این بیان که در صورت بهبود و برون رفت از بحران یا تثبیت سیاسی و اقتصادی کشور و یا دولت یا شرکتی و نیز سودآوری شرکت‌های وام‌گیرنده و «روی بورس» بودن آنها و نیرومندی بنیاد مالی بهره و میزان شرط بندی کاهش می‌یابد و برعکس، با لرزان بودن دولت و اقتصاد کشور و یا وام گیرنده، میزان شرط بندی یا قمار افزایش می‌یابد.
اکثر قراردادهای CDS از طریق پرداخت مستمر حق بیمه مشابه حق بیمه های معمولی که در یک بیمه نامه تعریف شده، حفظ می شوند. وام دهنده ای که نگران نکول وام گیرنده در پرداخت وام است، اغلب از CDS برای جبران یا مبادله این ریسک استفاده می کند. در این میان عده‌ای بازنده و عده‌ای برنده می‌شوند. در این قمار بازی روی بیچاره شدن شخص، شرکت، کشور و یا نهاد وام گیرنده از بانک یا بنگاه مالی وام دهنده شرط بندی می‌شود. سر و کله بازیگران سی دی اس در دهه‌ی نود میلادی در ایالات متحده آمریکا در هنگام اوج‌گیری وام «مسکن»، پیدا شد.
سی دی اس‌ها را به «بمب‌های ساعتی» و «سلاح‌های کشتار جمعی مالی» تشبیه کرده اند که در کنترل هیچ قانون و دولتی نیستند. این ها به صورت بازیگران منفرد، شرکت‌ها و یا بانک، با بانک وام‌پرداز و یا هر بانک و شرکت‌بیمه‌ای تماس گرفته و مدعی می‌شوند که شرط خواهند بست که یونان یا هر وام گیرنده‌ای نمی‌تواند در زمان پیش بینی شده وام را بازپرداخت کند. بانکها و شرکت‌های بیمه، بسته به ضریب امنیت بازگشت سرمایه، مبلغی را از مدعی (سی دی اس) این قمار می‌ستانند تا در صورت درست درآمدن پیش‌بینی سی دی اس (یعنی نکول )، مثلاً یک میلیون یورو به وی بپردازد.
در مورد یونان به عنوان کشوری در گرو بانک اتحادیه اروپا به ویژه آلمان، این نرخ همواره افزایش می‌یابد؛ به گونه‌ای که ۱۷ ژوئن ۲۰۱۱، این مبلغ ۱۸۲۱ دلار بود که دو روز بعد به بالای ۲۰۰۰ یورو رسید. این نرخ در شرایط سال ۲۰۱۱ برای نروژ 44 ، سوئد 45، دانمارک 46 و انگلستان 157 دلار بود.
نهاد وام‌پرداز، با پرداحت وام ها در عرف کنونی- پنج ساله- بنا به شرایط اقتصادی- سیاسی یونان، با بهره‌ی کلان، بود که هیولاهای CDS پیدا شد. در مورد یونان، برای هرسی دی اس، مبلغ ۲۱۰۰ دلار در سال به بانک (بانکهای واسطه) پرداخته می شود و بانک می‌پذیرد که در صورت درست بودن پیش‌بینی سی دی اس، یک میلیون دلار به وی باز پس دهد؛ قمار خوبی است. در این میان هزاران سی دی اس به بانکها مراجعه کرده و در انتظار روز سررسید می‌نشینند تا برنده یک میلیون دلاری روز موعود باشند.
سناریو را پی می‌گیریم:
بانک وام پرداز را «دویچه بانک» آلمان در نظر می‌گیریم، این بانک برای اطمینانِ پرداخت ۱۲ میلیارد یورو در فوریت لحظه‌ای به یونان، از بزرگترین نهادهای مالی، امنیت (security) می‌خواهد. در این میان، یکی از بالاترین نهادهای مشاوره‌ای و تنظیم روابط، نهاد Standard & poors & Moodys در آمریکا می‌باشد. این نهاد، کشورها را از درجه‌ی AAA+, AAA–, AA به عنوان عالی‌ترین تا بسیار فقیر CC+,CC–, C و سرانجامC ، یعنی پایین‌ترین میزان اعتبار، درجه‌بندی می‌کند. مودی پوورز، استاندارد، ، نهاد وام گیرنده را با این استاندارد‌ها (A-C) – که گاهی با پرداخت «حق‌السهم بیشتر» با تقلب و رشوه همراه‌است- درجه بندی کرده و مورد تایید یا مردود قرار می‌دهند. این نهادهای معتبر و مشهور جهانی، خود در راس هرم سی دی اس‌ها، اسپیکولانت‌ها و رشوه و غرق در فسادند. در پی این مرکز مشاوره، بیمه، مالی ووو، نهادهای قوی‌تر وام‌پرداز، مانند صندوق بین‌المللی پول (IMF)، مورگان استانلی ( Morgan Stanley) و دویچه بانک (Deutsche Bank) قرار دارند. این نهادها با چارت‌‌ها (جدول‌ها) و استانداردهای(A-C) امنیت ضریب بازپرداخت، با دریافت حق مشاوره و پرداخت وام را به وام گیرنده (دراینجا دولت یونان) پیشنهاد می‌کنند. این نهادهای مالی پرقدرت، ضریب امنیت بازگشت قماربازی خود را در قدرت سیاسی، در اختیار دارند. صاحبان و سهم‌بران اصلی این مراکز مالی جهانی، طبقه مسلط سرمایه‌داران جهانی هستند که حکومت‌ها و دولتها را بسان مجریان سیاست‌‌های خویش، به عنوان ضرائب امنیت، بیمه‌‌گران و تضمین کنندگان سودهای سرشار، آماده به هر اقدامی به فرمان دارند. دولتها، ابزار حکومت و پیش برندگان و پلیس و دستگا‌های حقوقی و قانون گذاری و نگهبانان و شب‌پاهای خزاين بانکها و مراکز مالی، امروزه بیش از هر زمان دیگر، آشکارتر و عریان‌تر، ماهیت طبقاتی حکومت را ، به سان ابزار حاکمیت سرمایه به نمایش می گذارند.
سرمایه‌داران مالی بزرگ با برخورداری از وزنه‌‌های عاتباری بانکها و دولت‌های قدرت مند خویش، سی دی اس را بیمه می کنند و با پول‌هایی که به قماربازی گذاشته شده اطمینان داند که ن چیزی از دست نمی دهند و در نهایت برنده آخری هم هستند. آنان بیمه نامه‌ای در برابر یک تضمین مالی و یک دارایی اساسی، معاوضه‌های نکول اعتباری به روش های مختلفی را به پیش می‌برند. اسپیکولاسیون، پرچین یا هژینگ و آربیتراژ‌نمونه‌‌هایی از این محافظت‌های مالی سرمایه‌داران بزرگ هستند.
اسپیکولاسیون (Speculation)
سوآپ‌ها مانند یک برگه‌ی اعتباری بهادارمعامله می شوند، از آنجا که دارای ارزش های نوسانی در بازار هستند، معامله گر CDS می‌تواند از آن سود ببرد و یا به مبادله بگذارد. سرمایه گذاران ، CDS را مانند سهام در بازار سهام، از یکدیگر خرید و فروش می‌کنند و همانند سهام نیز از تفاوت قیمت ها سود یا زیان می‌برند.
پرچین یا هژینگ (Hedging)
هژینگ در بازار سهام خرید و فروش سهام معمول است، رایجترین پوشش ریسک به شمار می‌آید. یک بانک ممکن است یک CDS بخرد تا در برابر خطر نکول وام گیرنده، پول وام داده شده خود را محافظت کند. شرکت های بیمه، صندوق های بازنشستگی و سایر دارندگان اوراق بهادار، سی دی اس ها را برای پوشش ریسک اعتباری خریداری می‌کنند و یا به فروش می گذارند.
آربیتراژ (Arbitrage)
آربیتراژ در برگیرنده‌ی خرید اوراق بهادار در یک بازار و فروش آن در بازار دیگر است. یک سرمایه گذار می تواند یک اوراق قرضه را در یک بازار و همزمان یک CDS را در همان نهاد مرجع در بازار CDS خریداری کند.
اینگونه است که یونان ورشکسته شد، اسپانیا ، آرژانتین، اسپانیا و… تا لبه پرتگاه رفتند.
***
برای این موضوع، از نوشتار سی دی اس ها و تراژدی یونان از یوران زترگرین. استفاده شده است.
2010-04-28 om Ekonomi av Göran Zettergren